تکرار یک دورهمی منطقه‌ای بی‌نتیجه!

فرشاد گلزاری

از 7 اکتبر 2023 که جنگ میان حماس و اسرائیل با محوریت غزه آغاز شد، تاکنون چندین نشست در سطوح مختلف به میزبانی کشورهای گوناگون برگزار شده و متاسفانه هیچ خروجی از این نشست‌ها حاصل نشده جز صدور یک بیانیه که بندهای آن هم بیشتر به محکومت جنایات اسرائیل مربوط می‌شود. در بخشی از این بیانیه‌ها علاوه بر این محکومیت، شاهد آن هستیم که از سازمان‌های بین‌المللی و جامعه ملل نهایتاً درخواست می‌شود که اوضاع را به سمت صلح و ارسال کمک‌های بشردوستانه سوق دهند که باز هم در نهایت شاهد ارسال کمک‌ها هستیم ولی در نهایت همچنان حملات اسرائیل و تشدید فشار علیه غیرنظامیان از ناحیه تل‌آویو ادامه دارد. در این راستا یکی از مهمترین کنگره‌‌های سیاسی در عرصه منطقه‌ای آنهم با محوریت پرونده غزه را باید، نشست شورای همکاری اسلامی بدانیم که دبیرخانه آن در جده قرار دارد و به همین دلیل عموماً عربستان میزبان نشست‌های این سازمان است. شورای همکاری اسلامی در خصوص پرونده جنگ غزه در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ نشست فوق‌العاده کمیته اجرایی خود را در سطح وزرای خارجه کشورهای عضو این سازمان در جده عربستان برگزار کرد. همچنین این سازمان در تاریخ 11 نوامبر 2023 اقدام به برگزاری نشست اضطراری سران سازمان همکاری اسلامی در ریاض عربستان کرد و در پایان این نشست، بیانیه‌ای ۲۰ بندی منتشر و در آن از کشورهای عضو خواسته شد که تمام اقدامات دیپلماتیک، حقوقی و بازدارنده ممکن و مؤثر را برای توقف جنایات ضد بشری اسرائیل اتخاذ کنند. در نشست مذکور همچنین به دبیر کل این سازمان ماموریت داده شد تا با پنج عضو دائمی ‌شورای امنیت، دبیر کل سازمان ملل متحد، کمیسر عالی حقوق بشر و ریاست کمیسیون اتحادیه اروپا در تماس بوده و به منظور برداشتن گام‌های لازم برای وادار کردن اسرائیل به توقف همه نقض‌ها، حملات و جنایات خود و تلاش برای ارائه حمایت بین‌المللی از مردم فلسطین به هماهنگی با سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله اتحادیه کشورهای عربی، شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه آفریقا و جنبش عدم تعهد، ادامه دهد. در اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی از سازمان ملل متحد و شورای امنیت سازمان ملل خواسته شد که مسئولیت‌های خود را برعهده بگیرند و تمام اقدامات فوری را برای اطمینان از پایان دادن به تجاوزات بی‌رحمانه و وحشیانه علیه مردم فلسطین، ورود کمک‌های بشردوستانه و محافظت از غیرنظامیان بی‌دفاع فلسطینی اتخاذ کنند، اما تا به امروز هیچ خروجی مثبتی در خصوص محافظت از غیرنظامیان و فروکش کردن جنگ در غزه را شاهد نیستیم. 

تکرارِ  مکررات  برای  پایان  دادن 

به یک  بحران! 

باید توجه داشت که فلسفه تشکیل سازمان همکاری اسلامی دفاع از آرمان فلسطین بوده ولی تمامی تحلیلگران بر این عقیده‌اند که این نهاد تاکنون نتوانسته اقدام عملی برای توقف جنایت‌های اسرائیل انجام دهد و در 151 روز گذشته بیش از ۳۰ هزار فلسطینی بر اثر حملات ارتش اسرائیل کشته شده‌اند که بخش اعظمی از این افراد را غیرنظامیان تشکیل می‌دهند و حالا روز گذشته (سه‌شنبه) دومین اجلاس وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در حالی برگزار شده که هنوز برخی از کشورهای اسلامی علیرغم مواضع رسانه‌ای خود و نطق‌های آتشین سران خود در حمایت از فلسطین، همچنان به تبادلات تجاری خود با اسرائیل ادامه می‌دهند و بعضاً نقش مهمی در تامین انرژی مورد نیاز تل‌آویو ایفا می‌کنند و خبری از تحریم کالاهای اسرائیلی در این کشورها نیست؛ به گونه‌ای که برخی از منابع خبری اعلام کرده‌اند که امارات میزان انبوهی از کاالاهای اساسی موردنیاز اسرائیل را از طریق دریا وارد خاک اردن می‌کند و اردنی‌ها از طریق مرز مشترک خود با ارضای اشغالی، آن را در اختیار مقامات اسرائیل قرار می‌دهند. اینکه خروجی نشست مذکور در جده خواهد بود، موضوعی است که به نظر چشم‌انداز مثبتی بر سر راه آن وجود ندارد اما نکته اینجاست که نشست مذکور در حالی برگزار می‌شود که مذاکرات برای آتش‌بس در غزه هم بدون هیچگونه خروجی خاصی به پایان رسیده است. در این رابطه باسم نعیم، یکی از مقامات ارشد حماس به رویترز گفته است که این جریان پیشنهادهای خود را برای توافق آتش‌بس طی دو روز گفت‌وگو به میانجی‌گران ارائه کرده و اکنون منتظر پاسخ اسرائیلی‌ها است که در مذاکرات حضور نداشتند. این عضو حماس گفته است که بنیامین نتانیاهو نمی‌خواهد به توافق برسد و اکنون توپ در زمین آمریکایی‌ها است تا او را برای توافق تحت فشار بگذارند. از سوی دیگر یکی از منابع به رویترز گفته است که اسرائیل به دلیل عدم ارائه لیست اسیران توسط حماس در مذاکرات حضور نیافته و در مقابل حماس هم اعلام کرده که ارائه این لیست بدون آتش‌بس غیرممکن است؛ چراکه اسیران در سراسر منطقه جنگی پراکنده شده و توسط گروه‌های جداگانه نگهداری می‌شوند. حال باید دید که در این شرایط وخیم که خبری از آتش‌بس نیست، سازمان همکاری اسلامی قادر به آرام‌سازی اوضاع و تغییر وضعیت فعلی خواهد بود یا مجدداً شاهد خروجی «هیچ» هستیم!