ارز صادراتی در دست صادرکنندگان یکبار مصرف
صادرات بیش از پیش سیاسی شد
نرگس رسولی
اعضای اتاق بازرگانی و فعالان بازار صادراتی از تعیین تکلیف 27 میلیارد دلار ارز صادراتی صحبت می‌کنند که به کشور نیامده و صادرکنندگان آن هم مشخص نیستند. عده‌ای که از سوی رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق و یکی از قدیمی‌ترین بازرگانان ایرانی با نام «صادرکنندگان یکبار مصرف» و البته وابسته به برخی نهادها یاد می‌شوند.
بازار متلاطم ارز با هیچ تصمیمی رو به ثبات نمی‌رود. امری که دیگر به یک اصل نانوشته این بازار تبدیل شده است. هر چند، مدتی است کمی بازار افزایشی ارز آرام گرفته اما همچنان قیمت دلار در بازار بالای 20 هزار تومان باقی مانده و بسیاری از فعالان و تولیدکنندگان که نیازمند خرید ارز برای واردات خود هستند، ورود ارزهای حاصل از صادرات را انتظار می‌کشند تا شاید با شکست قیمت کمی قیمت نهایی تولید را کمتر و مقرون‌به‌صرفه‌ترکنند.
شاید به همین دلیل هم بود که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی زمان بازگشت ارز حاصل از صادرات را افزایش داد تا آنهایی که ارزشان را در خیابان‌های اربیل و سلیمانیه می‌فروختند به سمت داخل کشور هم رجوع کنند و با بازگشت ارزهایشان اجازه دهند صرافی‌های خیابان فردوسی هم روی خوش دلارهای صادراتی را ببینند.
البته ناگفته پیدا بود که تمدید مهلت فقط عطش خرید ارز توسط صادرکنندگانی که تمایل نداشتند ارزشان را به بازار داخل بیاورند و یا بنا به تحریم‌ها نمی‌توانستند ارز خود را وارد کنند، آرام کرد و به آنها زمان داد تا سر فرصت بیشتری ارز بخرند و جای خالی ارزهای صادراتی‌شان را پر کنند.
در همه این مدت اما سوال این بود که چرا صادرکنندگان ارزشان را وارد بازار نمی‌کنند و اصلا چه شرکت‌هایی از ورود ارزشان امتناع می‌ورزند؟
موضوعی که روز گذشته توسط یحیی آل اسحاق پاسخ آن داده و مشخص شد باز هم پای برخی نهادها در میان است.
بنا به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق، برخی معتقدند بخش عمده‌ای از صادرکنندگان که هنوز ارزهای صادراتی را به کشور بازنگردانده‌اند جزء نهادهای وابسته به دولت هستند و به همین دلیل نیز اسامی آنها اعلام نمی‌شود.
وی درخصوص چرایی عدم بازگشت ارزهای صادراتی به کشور توسط صادرکنندگان گفت: این موضوع دلایل متعددی دارد که بخشی از آن به سوءاستفاده عده‌ای از صادرکنندگان مربوط می‌شود ولی بخش دیگر ناشی از مسائل و مشکلات اقتصادی و تحریم‌هاست که صادرکنندگان متعهد با این مشکلات همراه شده‌اند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق با اشاره به اعلام بانک مرکزی مبنی بر عدم بازگشت 27 میلیارد دلار ارز صادراتی به کشور گفت: بانک مرکزی تنها مشخصات 6 میلیارد دلار را به قوه قضائیه داده درحالی که انتظار می‌رود اسامی مابقی صادرکنندگانی که به تعهدات خود عمل نکرده‌اند را نیز به دستگاه قضایی معرفی کند .برخی معتقدند بخش عمده‌ای از صادرکنندگان که هنوز ارزهای صادراتی را به کشور بازنگردانده‌اند جزء نهادهای وابسته به دولت هستند و به همین دلیل نیز اسامی آنها اعلام نمی‌شود.
آل‌اسحاق با اشاره به صادرات 42 میلیاردی در سال گذشته، گفت: باید دید کدام صادرکنندگان مورد نظر بانک مرکزی هستند؟ شرکت‌های عمده متعلق به چه افرادی است؟ البته که شناخت این افراد فرایند طبیعی دارد و امری عادی است. به نظر می‌رسد در این مورد سیاسی عمل می‌شود؛ اتاق بازرگانی می‌گوید صادرکنندگان می‌خواهند 6 میلیارد دلار را وارد کشور کنند و از بانک مرکزی خواسته‌اند که بانکی را در خارج معرفی کند که پول را منتقل کنند ولی بانکی در خارج برای انتقال پول پیدا نمی‌کنند. برخی از صادرکنندگان نیز هنوز کالای خود را نفروخته‌اند؛ عده‌ای هم قرار بوده کالا وارد کنند، ولی هنوز موفق نشده‌اند.
وی در همین ارتباط تصریح کرد که دولت و بانک مرکزی باید هنگام وضع قوانین و مقررات مرتبط با صادرکنندگان با سوءاستفاده‌کنندگان سخت‌گیری کرده و برخوردهایی را در نظر بگیرند ولی برای صادرکنندگان متعهد باید راهی را باز کنند.
بنا به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق، برخی معتقدند بخش عمده‌ای از صادرکنندگان که هنوز ارزهای صادراتی را به کشور بازنگردانده‌اند جزء نهادهای وابسته به دولت هستند و به همین دلیل نیز اسامی آنها اعلام نمی‌شود
به گفته این فعال اقتصادی، صادرکنندگانی که یک بار مصرف هستند احتمالاً از برگرداندن ارز خود سرباز می‌زنند، ولی صادرکنندگان متعهد و اصلی یکبار مصرف نیستند و این زنجیره ادامه دارد؛ اما عده‌ای که نیتشان سوءاستفاده است و یکبار مصرف هستند از عمل به تعهدات خود طفره می‌روند، درحالی این موضوع برای تمام صادرکنندگان صدق نمی‌کند.
امتناع 100 تا 200 صادرکننده بزرگ در میان است
پیش از این البته صمد کریمی، مدیر اداره صادرات بانک مرکزی با بیان این که حدود ۲۷ و نیم میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات به چرخه اصلی اقتصاد کشور بازنگشته است، گفته بود:۲۲ میلیارد دلار از این رقم در واقع برای ۱۰۰ تا ۲۰۰ صادرکننده بزرگ است که نمی‌خواهند ارزشان به چرخه اقتصادی بازگردد و این رقم می‌تواند کل مصارف ارزی یک سال کشور را تامین کند. از این رقم حدود 25 میلیارد دلار مربوط به سال 97 و دو و نیم میلیارد دلار مربوط به سه ماه نخست امسال و بیشتر آن مربوط به بخش خصوصی است.
وی افزوده بود : از 19 هزار و 176 صادرکننده 16 هزار و 435 نفر که حدود 86 درصد این بخش را تشکیل می‌دهند با تعهد صادراتی حدود 27 و نیم میلیارد یورو فقط پنج و هفت دهم میلیارد یورو به چرخه اقتصادی کشور بازگردانده‌اند. کسانی که ارز حاصل از صادرات را کامل به روش‌های مصوب هیئت وزیران بازگردانده‌اند 14 درصد صادرکنندگان ازجمله پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و ایمیدرویی‌ها هستند که تا پایان سال 97، 28 و نیم میلیارد یورو را به چرخه اقتصادی بازگردانده‌اند.
مدیر اداره صادرات بانک مرکزی تصریح کرده است: حدود شش و هشت دهم میلیارد یورو ارزی که به کشور بازنگشته مربوط به 250 صادر کننده از 16 هزار و 435 صادرکننده‌ای است که ارز خود را به کشور باز نگردانده‌اند. یکسال است اطلاعات 250 صادرکننده متخلف را به نهادهای ذیربط داده‌ایم و بانک مرکزی ماهانه اطلاعات بازگشت ارز یا عکس آن را به سازمان امورمالیاتی، گمرک و اتاق بازرگانی اعلام می‌کند.
آنهایی که ارز حاصل از صادرات را باز نگردانده‌اند مشخص هستند، در بازار دوم، صادرکنندگان بزرگ و کوچک فعال‌اند و تقاضا برای ارز در این بازار وجود دارد. با برنامه‌های بانک مرکزی و با تعاملی که با وزارت صنعت، معدن و تجارت دارد بخشی از 27 و نیم میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات به کشور بازمی‌گردد و اثر خود را روی نرخ ارز می‌گذارد.
دیدگاه تان را بنویسید