تجارت انسانیت؛ خروجی تقابل ترامپ با نهادهای حقوق بشری

رامین پرتو

از زمان روی کار آمدن ترامپ، بسیاری از تحلیلگران بر این عقیده بودند که او بر خلاف دور اول ریاست جمهوری‌اش به صورت تمام قد و گسترده با نهادهای بین‌المللی تقابل خواهد کرد و این روند حتی در قبال کلیدی‌ترین نهادهای حقوق‌بشری هم اعمال خواهد شد. بر همین اساس سازمان عفو بین‌الملل روز گذشته (سه‌شنبه) در ضمن انتشار گزارش سالانه «وضعیت حقوق بشر جهان ۲۰۲۴/۲۰۲۵» و در ارزیابی از وضعیت در ۱۵۰ کشور، با اشاره به رویکردهای ضد حقوق بشری دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا هشدار داد «تاثیر ترامپ» که باعث وخیم‌تر شدن آسیب‌های نشات گرفته از دیگر رهبران جهان در تمام طول سال ۲۰۲۴ شده، در حال از بین بردن چند دهه کار پرزحمت برای تقویت و پیشبرد حقوق بشر جهانی برای همه مردم است و باعث تسریع فرو رفتن بشریت در یک دوران جدید بی‌رحم همراه با اقدامات استبدادی در هم تنیده و حرص و طمع شرکت‌ها و نهادهای خصوصی و دولتی شده است. آنی‌یس کالامارد، دبیرکل عفو بین‌الملل در مقدمه گزارش سالانه خود درباره حقوق بشر خاطرنشان کرد که «ما چندین سال پشت سر هم است که درباره خطرات پسرفت‌های حقوق بشری هشدار داده‌ایم، اما رویدادهای ۱۲ ماه گذشته به ویژه نسل‌کشی نادیده گرفته شده فلسطینی‌ها در غزه توسط اسرائیل عیان می‌سازد که جهان چطور می‌تواند برای بسیاری وضعیت جهنمی پیدا کند در حالی که همزمان اکثر کشورهای قدرتمند قوانین بین‌المللی را کنار گذاشته و به نهادهای چندجانبه بی‌اعتنایی کرده‌اند». عفو بین‌الملل در گزارش قابل توجه خود، نسل‌کشی فلسطینیان توسط اسرائیل در غزه و اینکه نظام آپارتایدی و اشغالگری اسرائیل در کرانه باختری خشونتی فزاینده را نشان داد مستند ساخته است. 

بایکوت آنروا

سازمان عفو بین‌الملل صریحا اقدامات ترامپ و اطرافیان وی را نوعی تجارت انسانیت قلمداد کرده که در نهایت خروجی آن حاصل از زد و بندهای سیاسی او و تیمش با سیاستمداران جهان است. به عنوان مثال چندی پیش دولت آمریکا به رهبری ترامپ تصمیم گرفت مصونیت آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (آنروا) را لغو کند. در این خصوص پایگاه اینترنتی فلسطین الیوم به نقل از روزنامه اسرائیلی یسراییل هیوم نوشت که آمریکا آنروا را بخشی از سازمان ملل متحد قلمداد نمی‌کند و این مساله اجازه می‌دهد از آن در دادگاه‌های آمریکا شکایت کند. یک دادگاه آمریکایی آنروا را متهم کرده که کارمندانی داشته که در حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ شرکت داشته‌اند لذا خواستار پرداخت غرامت‌های بسیار سنگین شده است. از سوی دیگر این دادگاه، آنروا را به پولشویی به مبلغ یک میلیارد دلار به نفع حماس متهم کرده است. به موازات این روند، حماس در بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن تصمیم وزارت دادگستری آمریکا علیه آژانس امدادرسانی و کاریابی سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (آنروا)، خواستار لغو فوری این اقدام شد. بر همین اساس باید گفت که این تصمیم صرفاً یک تغییر حقوقی منفرد نیست، بلکه نمودی از همسویی آشکار دولت جدید آمریکا با اهداف جنگی اسرائیل و تشدید فشار بر نهادهای بین‌المللی فعال در حوزه کمک‌های بشردوستانه، به ویژه در نوار غزه است. این موضوع به نوعی نشان می‌دهد که ترامپ در جنگ با نهادهای حقوق بشری به سر می‌برد که موجب التهاب جهانی خواهد شد و می‌تواند خروجی منفی داشته باشد.