دست دولت از جیب مزدبگیران بیرون‌بیا نیست

نسرین هزاره مقدم

تکلیف معافیت‌های مالیاتی کارگران هنوز مشخص نیست. تاکید سازمان امور مالیاتی در بیانیه‌هایی که به اسم شفاف‌سازی صادر می‌کند، روی سقف معافیت مالیات بر حقوق است اما چالش اصلی، معافیت از مالیات مزایای رفاهی و انگیزشی کارگران است؛ مزایایی مانند پاداش، حق‌ عائله‌مندی و بن‌ خواربار که براساس آرای مکرر دیوان عدالت باید از پرداخت مالیات معاف باشند.

دوازدهم اسفندماه، معاون سازمان امور مالیاتی اعلام کرد که همه موارد مذکور در فیش حقوقی اعم از مزایا، پاداش، حق‌المشاوره و حق عائله‌مندی مشمول مالیات می‌شود. مهدی رعنایی در نامه‌ای افزود: طبق قانون بودجه امسال مجموع حقوق دریافتی کارکنان بخش‌های دولتی و غیردولتی از قبیل حقوق، مزایا، مقرری، حق شغل، حق شاغل، فوق‌العاده‌ها، اضافه‌کار، حق‌الزحمه، حق‌المشاوره، حق حضور در جلسات، پاداش، حق‌التدریس، حق پژوهش، کارانه مستمر و غیرمستمر اعم از نقدی و غیرنقدی از یک یا چند منبع در بخش‌های دولتی و غیر دولتی از کارفرمای اصلی یا غیراصلی مشمول مالیات می‌شود.

این نامه به معنای نقض آرای مکرر دیوان عدالت و بخشنامه اخیر رئیس سازمان امور مالیاتی بود که در آن اعلام شده کارگران می‌توانتد بابت استرداد مالیات اضافی اخذ شده از مزایای رفاهی و انگیزشی دادخواست قانونی ثبت کنند.

چهاردهم بهمن ماه «محمدهادی سبحانیان» رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی کشور با صدور بخشنامه‌‌ای اعلام کرده: ادارات کل امور مالیاتی کشور با رعایت مفاد این قانون، مکلف به استرداد اضافه دریافتی بابت مالیات بر درآمد حقوق هستند. با این حال، این بخشنامه اجرا نشد و پس از نامه معاون سازمان امور مالیاتی، اصلاح نشدن سامانه‌های سازمان امور مالیاتی به همراه عدم تغییر مکانیسم اخذ مالیات از مزدبگیران که همچنان همه دریافتی شامل مزایای رفاهی و انگیزشی در نرم‌افراز مالیاتی قرار گرفته و مشمول مالیات می‌شود، به ابهامات دامن زد.

جالب اینکه تکذیبیه و توضیحات سازمان امور مالیاتی نیز چیزی را روشن نکرد و فقط روی سقف معافیت مالیاتی و برقراری این سقف تاکید شد و حرفی از معافیت مالیاتی مزایای رفاهی و امکان استرداد آن به میان نیامد.

در این اطلاعیه آمده است: «با توجه به نص صریح قانون نحوه محاسبه مالیات و میزان معافیت حقوق هریک از حقوق‌بگیران معادل ۱۴۴ میلیون تومان معافیت سالانه و ۲۴ میلیون تومان معافیت مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان و همچنین با توجه به احکام قانونی سایر قوانین ازجمله قانون جامع ایثارگران معافیت‌های مربوطه برای حقوق‌بگیران لحاظ شده. قانونگذار در سال‌های مختلف معافیت‌های خاصی برای محاسبه مالیات حقوق‌بگیران لحاظ کرده و سازمان امور مالیاتی با توجه به قوانین و آرای دیوان عدالت اداری نسبت به اعمال این معافیت‌ها اقدام می‌کند. با توجه به صراحت تبصره ۱۵ قانون بودجه سال ۱۴۰۳ و تاکید موضوع در قانون بودجه سال ۱۴۰۴ مزایای رفاهی و انگیزشی کارکنان با رعایت معافیت‌های مذکور مشمول پرداخت مالیات در سنوات اخیرالذکر شده‌اند که سازمان امور مالیاتی ضمن اعمال آن از ابتدای سال ۱۴۰۳ در سامانه مالیات بر درآمد حقوق مراتب را به صورت عمومی اطلاع‌رسانی کرده است».

«مهدی موحدی بک‌نظر» سخنگوی سازمان امور مالیاتی نیز در گفت‌وگو با صداوسیما اعلام کرد: تغییری در معافیت‌های مالیاتی کارکنان بخش دولتی، عمومی و بخش خصوصی ایجاد نشده و این معافیت‌های حقوقی مانند گذشته برقرار است. وی افزود: میزان معافیت حقوق هر کدام از کارکنان دولتی حقوق‌بگیر در بخش دولتی، عمومی یا خصوصی در سال ۱۴۰۳ معادل ۱۲ میلیون تومان در ماه است و در کنار آن تا سقف ۲۴ میلیون تومان سالیانه، مزایای غیرنقدی پرداختی شامل معافیت می‌شود. همچنین برای هر یک از کارکنان تا سقف ۱۲ میلیون تومان عیدی معاف از مالیات سالانه است و همه این مباحث که مطرح می‌شود، صحت ندارد.

سوالات و ابهامات بیشمار

اما چرا بخشنامه رئیس سازمان امور مالیاتی با واکنش‌های بعدی نقض شد؟ چرا آرای دیوان عدالت زیر پا گذاشته می‌شود و چرا کارگران در این شرایط سخت و جانکاه اقتصادی بابت مزایای اندک مزدی مالیات بدهند و وقتی کف قانونی عیدی بالای ۱۴میلیون است، برای عیدی بالای ۱۲ میلیون باید مالیات داد؟

«آرمین خوشوقتی» کارشناس حقوقی در این رابطه می‌گوید: علی‌القاعده باید بخشنامه رئیس سازمان امور مالیاتی قابل اجرا باشد اما هنوز به درخواست‌های استرداد مالیات اضافی پاسخ نداده‌اند، سامانه‌ها و نرم‌افزارها اصلاح نشده و نمی‌دانیم آیا واقعاً قصد پایبندی به آرای دیوان عدالت را دارند یا خیر.

در هر حال، سامانه‌های سازمان امور مالیاتی در شرایطی که از پاییز امسال، مالیات به صورت الکترونیک توسط این سازمان اخذ می‌شود، تغییری نکرده و به نظر می‌رسد دولت برای جبران کسری بودجه خود، هیچ راهی سرراست‌تر و سهل‌الوصول‌تر از جیب مزدبگیران نیافته است.