از رنج سرپناه تا پول لباس عید بچه‌ها

کارگران دچار بحران معیشت هستند و این شرایط بحرانی برای زنان کارگر به خصوص مادران سرپرست خانوار حادتر است. زنان کارگر این روزها درگیر اضافه‌کار اجباری، دستمزدهای بسیار ناچیز و محرومیت از حمایت‌های اولیه قانونی هستند.

«سیمین یعقوبیان» فعال صنفی زنان کارگر با طرح این پرسش که «با توجه به حضور بانوان در بدنه دولت، آیا تغییری در شرایط زنان کارگر در دولت چهاردهم ایجاد شده» به ایلنا می‌گوید: باید ببینیم با توجه به شعار دولت و همچنین نقشه راه وزیر کار مبنی بر پیوست عدالت، آیا اتفاق مثبت و تغییر مشهودی به وجود آمده یا خیر؟

او ادامه می‌دهد: آیا خانم «رضایی» معاون روابط کار وزارت تعاون، تاکنون در دستور کار شورای عالی کار، شورای عالی حفاظت و فنی یا شورای عالی اشتغال، تدوین و تصویب آیین‌نامه، بخشنامه، دستورالعمل یا حتی ماده و تبصره‌ای را که کوچک‌ترین تاثیری در تسهیل و حمایت از بانوان مشمول قانون کار داشته باشد، گنجانده؟ پاسخ روشن است، خبر.

یعقوبیان با بیان اینکه «این روزها حال زنان کارگر اصلاً خوب نیست» می‌افزاید: همین‌طور که به روزهای پایان سال نزدیک می‌شویم مادران شاغل همانند ستون فرسوده خانواده خمیده می‌شوند. زنان سرپرست خانوار نمی‌دانند به معیشت و سقف بالای سر فکر کنند یا به تامین البسه و کفش نو برای شب عید فرزندان‌شان.

به گفته این فعال صنفی، به جز موریانه تورم و سرکوب مزدی و مشکلات اقتصادی شب عید، اضافه‌کار اجباری نیز که مغایر با ماده ۵۹ قانون کار است زنان را به شدت آزار می‌دهد و اینجاست که زنان طعم واقعی استثمار را می‌چشند.

او تاکید می‌کند: در روزهای پایانی سال، کارگران به‌خصوص کارگران اصناف، فروشگاه‌ها و کارگاه‌های تولیدی، محکوم به اضافه‌کار اجباری هستند و هیچ توافقی در این خصوص در بین نیست. غالباً اضافه دستمزدی هم در کار نیست!

یعقوبیان با بیان اینکه «یکی از خواسته‌های اصلی مادران کارگر، الحاق یک تبصره به ماده ۶۳ قانون کار یا صدور یک بخشنامه در این خصوص است»، تصریح می‌کند: نگاه ناعادلانه به مادران مشمول قانون کار باید تغییر کند. با پرداخت به‌روز حق بیمه به تامین اجتماعی نباید ۶۵درصد میانگین ۹۰روز به عنوان غرامت ایام بارداری پرداخت شود. با توجه به سیاست‌های افزایش جمعیت، زنان کارگری که باردار و مادر می‌شوند، باید تشویق شوند نه تنبیه و در نتیجه رویکرد ناعادلانه در پرداخت غرامت ایام بارداری باید تصحیح شود.

به اعتقاد وی، درباره مرخصی تشویقی نیز تبعیض برقرار است. یعقوبیان در این رابطه می‌گوید: براساس قانون تنظیم جمعیت و خانواده، مرخصی دوهفته‌ای برای آقایان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری بابت پدر شدن اجرا می‌شود ولی خبری از این مرخصی برای مشمولان قانون کار نیست و نظارت بر اجرای آن همانند بسیاری از قوانین دیگر برای بخش خصوصی معطل مانده است. در این میان، بار سنگین زندگی بر دوش مادران می‌افتد.

به گفته این فعال صنفی زنان کارگر، بانوان مشمول قانون کار نمی‌دانند حمایت‌هایی از قبیل قانون ساعت شناور، دورکاری، حمایت از مادران شاغل که فرزند زیر ۷ سال دارند، کاهش ساعت کار برای بانوان سرپرست خانواده و... چه معنایی دارد.

یعقوبیان با تاکید بر اینکه «برای مشمولان قانون کار خبری از این قوانین و بخشنامه‌های حمایتی نیست» ادامه می‌دهد: زنان کارگر تشکل‌های صنفی مستقل برای مطالبه‌گری ندارند. معدود زنانی هم که در تشکل‌های رسمی حضور دارند بیشتر به دنبال نزدیکی به بلوک‌های قدرت و چانه‌زنی برای بهبود وضعیت خودشان هستند تا اینکه در خیال بهبود شرایط زنان باشند. نهایت فعالیت‌شان، همدردی از طریق مصاحبه با رسانه‌هاست.

او تاکید می‌کند تا زمانی‌که زنان کارگر واقعی، آنهایی که در کارگاه‌ها تحت استثمار قرار دارند، متشکل نشوند، رنج بی‌صدایی آنها ادامه خواهد داشت.

این فعال صنفی می‌پرسد: آیا وزیر کار، قانون کار را به دقت مطالعه کرده و می‌داند چند درصد از بندهای این قانون، اختصاص به حقوق بانوان دارد و از این بین چند درصد آن اجرایی شده است؟ برای مثال ماده ۷۵ قانون کار به صراحت بر ممنوعیت حضور بانوان در کارهای سخت و زیان‌آور تاکید کرده اما این ماده قانونی اجرا نمی‌شود. زنان بدون لحاظ سختی کار، در مشاغل سخت کار می‌کنند و حتی حق ایجاد مهدکودک در جوار کارگاه و ماده ۷۸  قانون کار و آیین‌نامه اجرایی آن به کلی مسکوت مانده است.

او در پایان می‌گوید: زنان شاغل از این تبعیض و بی‌عدالتی خسته هستند ولی امیدوارند لااقل کمیته تطبیق قوانین کار و قانون استخدام کشوری در معاونت روابط کار وزارت کار تشکیل شود و افراد متخصص در جهت حمایت از زنان کارگر گامی کوچک بردارند. آیا مسئولان می‌دانند بیش از نیمی از زنان شاغل در کارگاه‌های کوچک، از تمام مزایای مزدی ازجمله بن خواربار و حق مسکن و همچنین پرداخت اضافه‌کاری و جمعه‌کاری محروم‌اند؟ آیا می‌دانند زنان بدون حمایت و درگیر بحران معیشت، چه رنج سنگینی را متحمل می‌شوند و چگونه بار زندگی شانه‌های نحیف‌شان را خم کرده است؟!