غلامعلی فرجادی، اقتصاددان

اخیرا سازمان تامین اجتماعی تاکید کرده که «فرمول فعلی محاسبه مستمری براساس میانگین دو سال آخر کار است اما این فرمول باعث می‌شود برخی افراد با افزایش حقوق در دو سال آخر، مستمری بیشتری دریافت کنند. ما باید فرمول را به گونه‌ای اصلاح کنیم که میانگین تمام سنوات کاری مبنای محاسبه قرار گیرد».

تا زمانی که جزئیات این طرح مطرح نشود نمی‌توان اظهارنظر دقیقی در مورد آن کرد، گرچه باید بگوییم وضعیت موجود نیز وضعیت صحیحی نیست چرا که در حال حاضر کارفرما و کارگر هر دو توافق می‌کنند که در دو سال آخر خدمت به کارگر دستمزد بالاتری پرداخت شود که قطعا وضعیت درستی نیست ولی راه‌حل این نیست که میانگین پرداختی در طول ۳۰ سال را ماخذ پرداخت مستمری قرار دهند.

به نظر می‌رسد سازمان تامین اجتماعی برای جبران کسری‌های مالی خود به جای گزینه‌های معقول‌تر این طرح را ارائه داده که همه هزینه آن بر دوش کارگران است. معنای عملی این طرح این است که اگر دریافتی کارگر در آخرین سال خدمت فرضا ۱۵ میلیون تومان بود و در سال شروع کار ۳ میلیون حقوق داشته است (اگر چه در بینابین حقوق‌های متفاوتی داشته) میانگین آن حدود ۹ میلیون خواهد شد.

نکته ظریف این داستان این است که اگر در سال اول ۳ میلیون تومان می‌گرفته میزان قدرت خرید وی با این مبلغ چقدر بوده است؟ اگر قدرت خرید کارگر با امروز برابر می‌شد فرق می‌کرد یعنی اینکه اگر تمام حقوق‌های واقعی فرد به زمان حال تبدیل شود می‌شد این طرح را پذیرفت ولی با توجه به اینکه حقوق سال‌های گذشته به قیمت همان سال مورد محاسبه قرار می‌گیرد بنابراین این طرح برای مستمری‌بگیران بسیار زیان‌آور خواهد بود.

می‌توان راه‌حل‌های دیگری در نظر گرفت. جدا از بحث اینکه سازمان باید هزینه‌های خود را کمتر و بهینه کند و منابع خود را تجمیع کند، علاوه بر آنها می‌تواند بیاید حقوق افراد را در طول ۳۰ سال مورد بررسی قرار دهد و ببیند اگر افزایش نامتعارفی در آن صورت گرفته و به خصوص در سال‌های آخر خدمت، این افزایش نامتعارف را نادیده بگیرد.

البته در این مورد قبل از اینکه طرح عملیاتی شود باید سازمان تامین اجتماعی به کارفرمایان و کارگران اطلاع‌رسانی کامل کند که سازمان افزایش‌های نامتعارف حقوق را در نظر نمی‌گیرد و نادیده می‌گیرد تا بین کارگر و کارفرما چنین توافق نادرستی صورت نگیرد ولی اینکه الان سازمان بیاید میانگین حقوق اولین سال شروع به کار و آخرین سال را در نظر بگیرد اجحاف در حق کارگر است و نقصان دارد.

 

کپی شد