حمایت انگلیس از اوکراین در نشست لندن با اما و اگرها روبروست؛
اختلاف در اروپا بر سر مدل تقابل با مسکو
رامین پرتو
چندی پیش نشست هیأت‌های دیپلماتیک ایالات متحده و اوکراین در عربستان سعودی باعث شد تا ولودیمیر زلنسکی اعلام کند که با آتش‌بس 30 روزه به شرط قبول آن از سوی ولادیمیر پوتین موافق کرده است اما تا به امروز هیچ نمایی از اجرایی شدن آن را به شم نمی‌بینیم و به نوعی تمام دنیا به خصوص اروپا و آمریکا منتشر پاسخ نهایی مسکو هستند. در این راستا اتفاقایی در حال رخ دادن بوده و مواضعی در جال اتخاذ است که نشان می‌دهد آینده آتش‌بس در اوکراین چندان روشن نیست.
به عنوان مثال روزنامه دیلی میل نوشته، تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد که کاروان موتوری استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده ارشد دونالد ترامپ اواسط روز پنجشنبه به فرودگاه «ونوکوو» در مسکو رسید اما او نتوانست تا هشت ساعت بعد با پوتین دیدار کند و این اقدام در صحنه دیپلماسی بین‌الملل یک بی‌احترامی جدی تلقی می‌شود اما واقعیت این است که چنین اقدامی را باید، سیاست پوتین دانست. اسکای نیوز نیز گزارش کرد که دیدار ویتکاف با پوتین به تاخیر افتاد چون رئیس جمهور روسیه با الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس که پنجشنبه در دیداری عجولانه به روسیه رفته بود، گفت‌وگو می‌کرد و در نهایت مذاکره‌کننده ارشد ترامپ پس از نیمه شب دیداری پشت درهای بسته با پوتین داشته است اما مساله این است که ویتکاف چهار ساعت بعد در ساعت ۲ بامداد به وقت محلی و کمی پیش از آنکه فرودگاه به دلیل حمله پهپادی اوکراین تعطیل شود، از مسکو خارج شد.
از سوی دیگر در کی‌یف هم مواضع و رفتارها به گونه‌ای است که می‌توان به صراحت گفت یک روند مخالفت با داده‌های ذهنی ترامپ در خصوص پرونده اوکراین در حال شکل‌گیری است؛ به گونه‌ای که میخائیل پودولیاک، مشاور رئیس جمهور اوکراین تاکید کرد که کی‌یف حکومت نظامی را حفظ خواهد کرد و حتی در صورت برقراری آتش‌بس با روسیه، انتخابات ریاست جمهوری برگزار نخواهد کرد. پودولیاک که با روزنامه ایتالیایی «لا ریپوبلیکا» گفت‌وگو می‌کرد در ادامه تاکید کرد: با این حال، آتش‌بس موقت مساوی با پایان درگیری نیست. او همچنین گفت که ما باید توانایی جنگیدن را تا زمانی که اوضاع تنظیم شود، حفظ کنیم. مشاور ارشد زلنسکی یادآور شد که آتش‌بس ۳۰ روزه موانع برگزاری انتخابات را رفع نخواهد کرد.
در نشست لندن که با حضور حدود
۲۵ کشور و نهاد بین‌المللی برگزار شد، سه محور اصلی شامل تقویت توان دفاعی اوکراین، آمادگی برای حمایت از هرگونه توافق صلح و تشدید فشار بر روسیه مورد بحث قرار گرفت که نشان از نگرانی اروپا دارد
لندن علیه مسکو
تمام این وقایع و مواضع به انضمام حملاتی که اوکراین و روسیه علیه یکدیگر انجام داده‌اند به نوعی باعث شده تا اروپایی‌ها باز هم بیش از گذشته نگران شوند؛ چراکه هنوز تکلیف آتش‌بس پیشنهادی از سوی اوکراین به مدت 30 روز مشخص نشده است. در این راستا رهبران کشورهای غربی و متحدان کی‌یف در نشستی که دیروز (شنبه) به ابتکار انگلیس برگزار شد، درباره آینده جنگ اوکراین، استراتژی‌های نظامی و افزایش فشار بر مسکو رایزنی کردند. این نشست که به‌صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد، در شرایطی انجام گرفت که تحولات میدانی، مواضع نامشخص دولت دونالد ترامپ و سرگردانی اروپا، چشم‌انداز این بحران را پیچیده‌تر کرده است.
در این نشست که با حضور حدود ۲۵ کشور و نهاد بین‌المللی برگزار شد، سه محور اصلی شامل تقویت توان دفاعی اوکراین، آمادگی برای حمایت از هرگونه توافق صلح و تشدید فشار بر روسیه مورد بحث قرار گرفت. کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر انگلیس که نقش میزبان را بر عهده داشت، در آغاز جلسه تأکید کرد که غرب نباید در انتظار اقدام روسیه بماند و باید «پیشتاز صلح» باشد. وی ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین را «طرفدار واقعی صلح» توصیف کرد و در مقابل، ولادیمیر پوتین را به «وقت‌کشی» و تلاش برای طولانی‌تر کردن جنگ متهم نمود.
با نگاهی به سخنان نخست‌وزیر انگلیس می‌توان به این خروجی رسید که لندن به دلیل همگرایی واشنگتن با مسکو قصد دارد رهبری سیاسی در پرونده اوکراین را به عهده بگیرد و در این راستا تلاش دارد تا خطر مسکو را علنی‌تر از گذشته کند
وی در نشست خبری پس از این جلسه گفت که «زلنسکی بار دیگر ثابت کرد که اوکراین طرفدار صلح است، چرا که بدون هیچ پیش‌شرطی با یک آتش‌بس ۳۰ روزه موافقت کرد. در مقابل، ولادیمیر پوتین همچنان تعلل می‌کند و مدعی است که برای آتش‌بس، بررسی‌های طولانی‌مدت لازم است، در حالی که جهان به اقدام نیاز دارد، نه بررسی و شرط‌گذاری». استارمر خواستار توقف فوری حملات روسیه و برقراری آتش‌بس شد و افزود: «اگر پوتین واقعاً خواهان صلح است، باید حملات خود را متوقف کند. ما دیگر منتظر اقدام او نخواهیم ماند و به پیشروی برای دستیابی به صلح ادامه خواهیم داد».
وی در ادامه بر اهمیت این نشست و نقش انگلیس در هماهنگی میان کشورهای اروپایی تأکید کرد و گفت: «این گروه اکنون بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. ما کشورهای اروپایی، کانادا، استرالیا و نیوزیلند را گرد هم آورده‌ایم و همچنین حمایت‌هایی از سوی ژاپن نیز دریافت کرده‌ایم». نخست‌وزیر انگلیس در ادامه نشست خبری از آغاز مرحله عملیاتی حمایت از صلح در اوکراین خبر داد و گفت: «ما توافق کردیم که فشار بر روسیه را افزایش دهیم، کمک‌های نظامی به اوکراین را ادامه دهیم و تحریم‌های اقتصادی علیه مسکو را تشدید کنیم تا ماشین جنگی پوتین تضعیف شود».
وی همچنین از برگزاری یک نشست نظامی در لندن در روز پنجشنبه هفته جاری خبر داد و گفت: «ارتش‌های ما در لندن گرد هم می‌آیند تا برای حمایت از توافق صلح، برنامه‌های مستحکمی تدوین کنند و امنیت آینده اوکراین را تضمین نمایند».
استارمر به نقش دونالد ترامپ در این بحران اشاره کرد و گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ راهی را برای رسیدن به صلح پایدار پیشنهاد کرده و اکنون ما باید آن را به واقعیت تبدیل کنیم». وی در پایان تأکید کرد: «این لحظه‌ای حیاتی است. ما باید به تلاش خود ادامه دهیم تا به نتیجه‌ای برسیم که به جنگ و کشتار پایان دهد و صلحی عادلانه و پایدار در اوکراین و امنیتی پایدار برای همه ما برقرار شود».
انگلیس تنها می‌ماند؟
با نگاهی به سخنان نخست وزیر انگلیس می‌توان به این خروجی رسید که لندن اساساً به دلیل همگرایی واشنگتن با مسکو قصد دارد به هر ترتیب که شده رهبری سیاسی در پرونده اوکراین را به عهده بگیرد و در این راستا تلاش دارد تا خطر مسکو را علنی‌تر از گذشته کند. بر همین اساس این نشست در حالی برگزار شد که انگلیس، به‌ویژه پس از تغییرات سیاسی در کاخ‌سفید، در تلاش است تا نقش خود را در سیاست‌های امنیتی اروپا پررنگ‌تر کند. از زمان آغاز جنگ اوکراین، لندن یکی از اصلی‌ترین حامیان نظامی و مالی کی‌یف بوده، اما اکنون در سایه تغییرات سیاسی در کاخ سفید، به‌دنبال تثبیت جایگاه خود و افزایش هماهنگی میان کشورهای اروپایی است.
پیش‌تر، انگلیس طرح اعزام نیروهای اروپایی صلح‌بان به اوکراین را مطرح کرده بود که با واکنش تند روسیه مواجه شد. در مقابل، برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان، اسپانیا و ایتالیا موضعی محتاطانه اتخاذ کرده‌اند و نگرانند که حمایت بیش‌ازحد از اوکراین، باعث تشدید درگیری و تحریک روسیه شود. مجارستان و اسلواکی نیز همچنان مخالف تشدید فشار بر مسکو هستند. ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، که روابط نزدیکی با کرملین دارد، پیش‌تر اعلام کرده بود که کشورش هیچ سربازی به اوکراین نخواهد فرستاد و تأکید کرد که تنها راه‌حل بحران، مذاکره است.
در کنار اختلافات داخلی اروپا، موضع ایالات متحده نیز بر پیچیدگی شرایط افزوده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در هفته‌های اخیر سیگنال‌های متناقضی درباره تعهد واشنگتن به حمایت از اوکراین ارسال کرده است. وی بارها خواهان کاهش هزینه‌های آمریکا در جنگ اوکراین شده و در دیدار اخیر خود با زلنسکی، اظهاراتی مطرح کرده که برخی تحلیلگران آن را نشانه‌ای از کاهش تعهد واشنگتن به کی‌یف دانسته‌اند.
دیدگاه تان را بنویسید