سلطان قدیمی بازار ایران و دلالان، تحرکات جدیدی داشته‌اند؟!
۱۰۰ هزار تن شکر مازاد بر نیاز؛ و باز هم گرانی و کمبود
محمود نوروزیه
بعد از حذف گوشت از سفره‌های مردم و گرانی مرغ، ماکارونی، پیاز، کاهو و میوه به‌رغم وعده متولیان امر در وزارت صمت و شرکت بازرگانی دولتی ایران در مورد تنظیم بازار در ماه مبارک رمضان؛ این بار دومینوی گرانی به بازار شکر رسید تا جایی که نه‌تنها قیمت این محصول صعودی شد بلکه با نایاب شدن در بازار؛ تشکیل صف و بار روانی را بر جامعه تحمیل کرد.
در این زمینه بعد از زمزمه‌های کمبود و گرانی شکر در بازار در روزهای پایانی سال گذشته، با نزدیکی به ماه رمضان صف‌های خرید در مقابل فروشگاه‌های عرضه کالاهای اساسی بیش از همیشه خود را نشان داد زیرا در برخی نقاط شهر قیمت شکر از مرز 10 هزار تومان نیز گذشت.
این در حالی است که براساس آمارهای اعلام شده حدود 99 درصد شکر موردنیاز کشور در داخل تولید شده و با حجم واردات انجام شده در 10 ماهه سال 97، اکنون شکر مازاد بر نیاز یک ساله کشور در انبارها ذخیره شده است.
براساس اعلام مراکز رسمی در سال گذشته بیش از ۲ میلیون تن شکر در داخل تولید و در ۱۰ماهه سال 97 نیز ۱۵۴هزار تن شکر وارد کشور شده است. بر این اصل از آنجا که میزان مصرف سالانه شکر در ایران ۲ میلیون و ۱۵۰ هزار تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن است؛ درحال حاضر با در نظر گرفتن ۲ میلیون و ۲۵۴ هزار تن (جمع تولید و واردات) ذخیره شکر، ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تن شکر مازاد بر نیاز یکساله کشور در انبارها ذخیره شده است.
دبیرکل اتحادیه بنکداران مواد غذایی: سوء‌مدیریت‌ها موجب گران شدن ۷۰ درصدی شکر در بازار شده تا جایی که حتی شکری که توسط شرکت بازرگانی دولتی و با نرخ مصوب توزیع می‌شود به دلیل انحصار به دست همه نمی‌رسد
بازی‌گردانی سلطان شکر
سلطان شکر ازجمله سلاطین قدیمی بازار ایران است که در سال‌های گذشته در نبود شفافیت به دفعات بازار را با بحران و کمبود مواجه کرده است. یک روز عنان بازار را به دست می‌گیرد و بدون پرداخت تعرفه به طور انحصاری واردات انجام می‌دهد و روز دیگر بر سر دریافت ارز دولتی برای واردات شکر جنجال برپا می‌کند. پیش از این در سال‌های قبل اعلام شد که سلطان شکر با پرونده‌ای قطور از میان رفته است و دیگر نمی‌تواند نقش‌آفرین این میدان باشد، اما وقتی چند سال پیش در برنامه گفتگوی ویژه خبری، مجری برنامه مهمان‌های حاضر در برنامه را مورد سوال قرار داد که سلطان شکر کیست؟ هیچ‌کس جواب روشنی به این سوال نداد. به همین دلیل مجری با ایهام اشاره کرد که سلطان شکر هنوز زنده است و نبض بازار را در دست دارد. مهمان‌های این برنامه علی‌اکبر مهرفرد، قائم‌مقام وزیر جهادکشاورزی در امور بازرگانی؛ بهمن دانایی، دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر؛ غلامحسین بهمئی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تصفیه‌کنندگان شکر و مانی جمشیدی، کارشناس کشاورزی، بودند که در طول مدت زمان پخش از ارائه پاسخ صریح به این سوال مجری خودداری کردند. همین امر باعث شد که مجری برنامه در انتها اعلام کند که «سلطان شکر را همه می‌شناسند، اما کسی امکان اعلام نامش را ندارد» و در ادامه مخاطبان را به جستجو در اینترنت برای یافتن سرنخ‌های لازم در این زمینه دعوت کرد.
مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی: روزانه هشت هزار تن شکر در کشور، بین 200 تا 500 تن در میادین میوه و تره‌بار و 510 تن در فروشگاه‌های زنجیره‌ای تهران توزیع می‌شود و با اقدام‌های صورت گرفته تعادل بازار شکر تا 10 روز آینده برقرار خواهد شد
پشت‌پرده کاهش تولید شکر در ایران
بهمن آرمان، اقتصاددان طی یادداشتی در سال گذشته اعلام کرد، در زمستان سال ۹۶، در محل اتاق بازرگانی ایران با حضور مقامات ذی‌ربط جشن خودکفایی شکر برگزار شد که نتیجه به راه افتادن طرح توسعه نیشکر بود و ایران توانست برای نخستین بار در تاریخ خود به تولیدی برابر با ۶/۱ میلیون تن شکر دست پیدا کند. این عملا به معنای آن بود که واردات واقعی شکر تنها محدود به ۵۰۰ هزار تن در سال است. در سال جاری قرار بر این بود که با افزایش سطح زیر کشت نیشکر در خوزستان این میزان به (یک و هفت) ۷/۱ میلیون تن برسد، ولی مافیای واردات شکر طبعا نمی‌توانست چنین رویدادی را تحمل کند. به همین خاطر در تابستان که فصل آبیاری کشتزارهای نیشکر است، به‌رغم وجود آب در پشت سدهای ساخته شده روی رودخانه کارون، سازمان آب و برق خوزستان به تحریک مافیای واردات شکر میزان تخصیص آب به طرح توسعه نیشکر را به پایین‌ترین حد خود رساند و موجب نابودی هزاران هکتار زمین زیر کشت نیشکر شد. به‌طوری‌که بر پایه اطلاعات دریافتی میزان تولید شکر در این مجموعه نسبت به سال گذشته ۴۵ درصد کاهش یافت.
حال این مسأله در زمانی اتفاق می‌افتد که به علت سیلاب‌ها در پاکستان و خشکسالی بی‌سابقه در آلمان و فرانسه که از بزرگترین تولیدکنندگان شکر جهان هستند، تولید شکر در سطح جهانی کاهش پیدا می‌کند و به دنبال آن، قیمت شکر نیز در بورس کالای شکر روند صعودی پیدا خواهد کرد.
چه کسانی بیشترین شکر وارداتی را دریافت کردند؟
آمار منتشر شده از سوی شرکت بازرگانی دولتی ایران نشان می‌دهد از ابتدای سال 3648 شرکت، صنف و تشکل بیش از 168هزار و 114 تن شکر دریافت کرده‌اند. در این بین 10 شخص حقیقی و حقوقی بالاترین میزان دریافت شکر را داشته‌اند که در صدر آنها اتحادیه تعاونی‌های روستایی استان زنجان قرار دارد که در این مدت طی هشت نوبت 5600 تن شکر دریافت کرده است. پس از آن، شرکت ایران گارمنت نماینده سازمان اتکا دیده است که در چهار نوبت 4400 تن شکر خریداری کرده، در ادامه فهرست فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه در سراسر کشور نیز در 43 نوبت توانسته‌اند 4264 تن شکر دریافت کنند. شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه2 نیز 4235 تن شکر را هشت نوبت برای توزیع به دست آورده است. شرکت قند هکمتان هم 2570 تن شکر را در سه نوبت خریده است. شرکت تعاونی صنعتی لبنی سراسری نیز با خرید 2500 تن شکر در یک نوبت در ادامه فهرست است. شرکت تعاونی صنف تولید و توزیع گز و شیرینی اصفهان و اتحادیه سراسری تعاونی‌های مصرف کارکنان دولت نیز هر کدام با خرید 2000 تن به‌طورمشترک در رده هفتم این فهرست هستند. پس از آنها نیز گلمهر غرب با خرید 1540 تن شکر در این فهرست بالاتر از «تصفیه شکر قند ناب آذربایجان شرقی» و اتحادیه تعاون روستایی استان کرمان قرار گرفته است.
واردات ۱.۴ میلیون تن شکر
دبیر انجمن صنفی قند و شکر با اشاره به برنامه‌ریزی برای واردات ۱.۴ میلیون تن شکر و ورود بخشی از آن، اعلام کرد که برداشت چغندر پاییزه نیز از دو روز قبل آغاز شده و طی یک‌ماه آینده قیمت کاهش می‌یابد.
بهمن دانایی، با بیان اینکه پیش‌بینی این است که با مجموعه این اقدامات، قیمت شکر طی یک‌ماه آینده کاهش یابد، درباره دلایل افزایش قیمت شکر در بازار، یادآور شد که در اسفندماه 97کسی پیش‌بینی نمی‌کرد که با چنین سیلاب‌های بزرگی در فروردین مواجه شویم. در سال گذشته تا اواخر بهمن ماه، به دلیل بارندگی، کشاورزان نتوانستند وارد مزارع نیشکر شوند و این محصول را برداشت کنند. چون هر هفته ما در خوزستان با بارندگی مواجه بودیم.
دانایی با بیان اینکه تولید شکر حاصل از چغندرقند تا بهمن‌ماه نیاز بازار را تأمین کرد، افزود: همین که وارد اسفند شدیم کمبود عرضه نیشکر خود را نشان داد و قیمت شکر روند رو به رشد گرفت، ضمن اینکه سیل‌های اخیر بین ۳۰ تا ۳۵ هزار هکتار از مزارع نیشکر را زیر آب برده است، علاوه بر این دو کارخانه نیز زیر آب رفته‌اند که هنوز موفق به راه‌اندازی مجددشان نشده‌ایم.
افزایش ۷۰ درصدی قیمت شکر در بازار
دبیرکل اتحادیه بنکداران مواد غذایی اعلام کرده است که سوء‌مدیریت‌ها موجب گران شدن ۷۰ درصدی شکر در بازار شده تا جایی که حتی شکری که توسط شرکت بازرگانی دولتی و با نرخ مصوب توزیع می‌شود به دلیل انحصار به دست همه نمی‌رسد.
قاسمعلی حسنی با اشاره به اینکه ارز 4200 تومانی آفت مواد غذایی شده است عنوان کرده که قیمت عمده‌فروشی هر کیلو‌گرم شکر در روی تریلی به ۵۶۰۰ تومان و در سطح عمده‌فروشی به ۶ تا ۶۲۰۰ تومان رسیده و این در حالی است که در چند ماه گذشته این محصول کمتر از ۳۰۰۰ تومان قیمت داشت.
حسنی با بیان اینکه محموله‌های جدید از واردات شکر در راه است، گفت: در صورتی که ارز ۴۲۰۰ تومانی از واردات این محصول برداشته شود افراد بیشتری می‌توانند اقدام به واردات آن کنند و بازار به تعادل خواهد رسید و دیگر این محصول با افزایش قیمت‌های ناگهانی در بازار داخلی مواجه نخواهد شد.
قبلا به دولت هشدار داده بودیم
غلامحسین بهمئی، دبیر انجمن تصفیه‌کنندگان شکر در رابطه با دلایل التهابات اخیر بازار شکر اعلام کرد که ما از ابتدای مهرماه سال گذشته بارها تذکر دادیم که اگر تمهیدات لازم اندیشیده نشود امسال هم مانند سال ۹۵ با چالش رو به رو خواهیم شد. زیرا سال گذشته تولید داخل نسبت به سال قبل از آن ۲۰ درصد کمتر شده است، پارسال تولید ۲ میلیون و ۲۰ هزار تن بود، اما امسال حدود ۴۰۰ هزار تن کاهش تولید داریم.
وی اضافه کرد: در سال گذشته که نرخ ارز پایین بود حدود ۲۰۰تا ۳۰۰هزار تن شکر به صورت غیررسمی و از طریق مرزنشینی و مناطق آزاد وارد کشور شد و در واقع قسمت عمده مصرف استان‌های حاشیه خلیج فارس از این نوع شکر تامین می‌شد، اما امسال چون نرخ ارز بالا رفته این نوع واردات هم به خودی خود متوقف شده است.
وقتی که شکر کام مردم را تلخ کرد
از اسفندماه سال گذشته که آثار کمبود شکر در بازار احساس شد و قیمت شیرینی شب عید را هدف قرار داد، بارها مسئولان و سازمان‌های مرتبط اعلام کردند که با واردات شکر و عرضه آن در بازار در کنار نظارت نهادها، بحران کمبود و گرانی شکر کنترل می‌شود؛ اما همچنان این داستان ادامه دارد و وعده‌ها حتی نتوانست کام مردم را در ماه مبارک رمضان نیز اندکی شیرین کند.
نفوذ دلالان و محتکران در بازار هماهنگی میان صنف و دولت را با مشکل مواجه کرده است و این در حالی است که بنابرآمار هیچ کمبودی وجود ندارد. یزدان سیف، مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی در این زمینه در گفتگو با ایرنا با تاکید بر این که تعادل بازار شکر تا 10 روز آینده برقرار خواهد شد، اعلام کرده است که روزانه هشت هزار تن شکر در کشور، بین 200 تا 500 تن در میادین میوه و تره‌بار و 510 تن در فروشگاه‌های زنجیره‌ای تهران توزیع می‌شود و با اقدام‌های صورت گرفته تا 10 روز آینده عرضه شکر در بازار متعادل خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید