عملیات بازار باز مقدمه‌ای برای اصلاح نظام بانکی است

استاد اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف گفت: شروع عملیات بازار باز که برای اولین بار در ایران اجرا می‌شود، بسیار حساس است و لازم است با درایت و دقت خاصی آغاز شود، وگرنه موجب به هم ریختن بازار پول و بازار بدهی خواهد شد و استفاده از مواهب آن به محاق خواهد رفت

علی مدنی‌زاده در گفت‌وگو با ایلنا در مورد ابزار عملیات بازار باز و کارکرد آن در اقتصاد افزود: عملیات بازار باز یکی از اصلی‌ترین ابزار در اختیار بانک مرکزی برای اجرای سیاست‌های پولی است و کارکرد آن به این صورت است که با خرید و فروش اوراق در بازار ثانویه از بانک‌ها، امکان اجرای سیاست‌های انقباضی و انبساطی را می‌دهد که می‌تواند در کنترل تورم موثر باشد.

وی ادامه داد: همچنین با شروع این فرآیند، می‌توان وثیقه‌گیری اوراق دولتی در ازای اضافه برداشت‌ها و خطوط اعتباری به بانک‌ها را اعمال کرد که خود مقدمه‌ای در راستای اصلاح نظام بانکی و جلوگیری از توسعه و گسترش معضلات نظام بانکی است. همچنین کمک می‌کند تا با مهار رفتار بانک‌ها در استفاده بی‌محابا از منابع بانک مرکزی جلوگیری شود. این استاد دانشگاه تصریح کرد: در مجموع عملیات بازار باز ابزاری برای کنترل تورم است. در ضمن با این سیاست اوراق دولت یک بازارساز(market maker) پیدا می‌کند که نرخ تنزیل اوراق دولت را کاهش و در نتیجه تامین مالی دولت را آسان می‌کند. این موضوع باعث می‌شود تا دولت اوراق کوتاه‌مدت و بلندمدت بیشتری را منتشر و در پروژه‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری عمومی که در راستای تولید و رشد است، استفاده کند. مدنی زاده متذکر شد: خطر این ابزار آن است که دولت سوءاستفاده کرده و اقدام به انتشار اوراق در ابعاد وسیع کند که مجلس با تعیین سقف می‌تواند آن را کنترل کند. همچنین شروع عملیات بازار باز که برای اولین بار در ایران اجرا می‌شود، بسیار حساس است و لازم است با درایت و دقت خاصی آغاز شود، وگرنه موجب به هم ریختن بازار پول و بازار بدهی خواهد شد و استفاده از مواهب آن به محاق خواهد رفت بنابراین هماهنگی با دولت در تبدیل بدهی دولت به بانک‌ها به اوراق بهادار از ضروریات شروع طرح است. این اقتصاددان در مورد عدم افزایش نرخ سود بانکی گفت: در شرایطی که تورم بسیار بالا است معمولا نرخ سود را یک به یک با تورم افزایش نمی‌دهند، البته در سال گذشته نرخ سود ۱۵ درصد بود که در حال حاضر به نوعی ۲۰ درصد است و نشان دهنده افزایش نسبی نرخ سود است. همچنین معضلات نظام بانکی و شرایط بانک‌ها نیز اجازه افزایش نرخ سود را نمی‌دهد که اگر این معضلات نبود شاید موضوع بگونه‌ای دیگر بود. لازم به توضیح است که شورای پول و اعتبار در جلسه روز ۲۷ فروروین و در راستای اجرای سیاست پولی و مدیریت نرخ‌های سود، کنترل تورم، ساماندهی اضافه برداشت بانک‌ها و تعیین چارچوب مشخص برای اعطای اعتبار به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، به بانک مرکزی اجازه داد تا نسبت به انجام عملیات بازار باز اقدام کند.

بر این اساس مفاد دستورالعمل انجام عملیات بازار باز و اعطای اعتبار در قبال اخذ وثیقه توسط بانک مرکزی در ۱۳ ماده و ۵ تبصره در جلسه امروز شورای پول و اعتبار به ریاست عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی به تصویب رسید.