بازار چرم و کفش ایران در آستانه فروپاشی نرم قرار گرفته

رکود شدید، گرانی مواد اولیه و نوسانات ارزی، صنعت چرم و کفش ایران را در آغاز سال 1404 زمین‌گیر کرده است. تعطیلی مغازه‌ها، کاهش صادرات و بلاتکلیفی تولیدکنندگان، نشانه‌هایی از بحرانی است که فعالان این صنف آن را بی‌سابقه می‌دانند.

به گزارش اکوایران، بازار چرم و کفش ایران در آستانه فروپاشی نرم قرار گرفته که نشانه‌های آن از ابتدای سال 1404 بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است. تصویری که فعالان این صنف از آن درحال حاضر  میدهند، مغازه‌های بسته، کارگاه‌های نیمه‌تعطیل، اجاره‌های نجومی، تقاضای در حال احتضار و تولیدی‌هایی که در تأمین مواد اولیه مستأصل مانده‌اند، تنها بخشی از تصویری است. همزمان با این شرایط  سیاست‌گذاران اقتصادی به‌ویژه در حوزه نرخ ارز، مالیات، واردات مواد اولیه و بیمه، پیوسته به  تولیدکنندگان فشار وارد کردند. بویژه نوسانات شدید نرخ ارز  که قدرت برنامه‌ریزی را از همه فعالان اقتصادی از جمله فعالان حوزه چرم و کفش گرفته است. در واقع اعتماد به آینده را در بازار تضعیف کرده است. در چنین شرایطی، وجود سامانه‌های متعدد اداری به‌جای تسهیل، فرآیندها را پیچیده‌تر کرده‌اند، عملاً مانعی کهنه در مسیر فعالیت‌های صنفی شدند.

به همین دلیل امروز چرم طبیعی نیز به کالایی لوکس بدل شده که نه فقط برای مصرف‌کننده که حتی برای تولیدکننده نیز دست‌نیافتنی شده است. از سوی دیگر، رکود حاکم بر بازار داخلی، همراه با افول صادرات به بازارهایی همچون روسیه، حلقه‌های وابسته به این صنعت را تحت فشار مضاعف قرار داده است. درحالی که صنعت چرم و کفش ایران، با وجود بومی بودن و ظرفیت بالای اشتغال‌زایی، در حال حاضر بیش از هر چیز به ثبات نیاز دارد؛ ثباتی که بدون کاهش تنش‌های سیاسی، بهبود روابط بین‌المللی و اصلاح سیاست‌های داخلی، دور از دسترس خواهد ماند. آنچه امروز در سکوت در حال رخ دادن است، ممکن است فردا به خاموشی کامل یکی از صنایع قدیمی ایران بیانجامد.

به نقل از اتاق اصناف تهران در شرایط فعلی، چرم طبیعی به کالایی لوکس تبدیل شده و به همین دلیل مصرف‌کنندگان و حتی تولیدکنندگان به سمت چرم مصنوعی رفته‌اند. تولید چرم طبیعی هم به دلایل مختلفی مانند گرانی گوشت، کاهش کشتار دام و مشکلات واردات مواد شیمیایی لازم برای دباغی با محدودیت مواجه شده است.

موضوعی که سعید حیاتی، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان چرم و لوازم کفش تهران، در جدیدترین اظهاراتش به آن پرداخته است. رئیس اتحادیه صنف فروشندگان چرم و لوازم کفش تهران به اکوایران گفت: با آغاز سال 1404 ، بسیاری از مغازه‌داران و صاحبان کارگاه‌ها هنوز به محل کار بازنگشته‌اند و برخی نیز قرارداد اجاره خود را تمدید نکرده‌اند. علت این موضوع نیز از دید  او افزایش شدید اجاره‌ها و کاهش تقاضاست که باعث شده توان مالی اجاره‌نشینان کاهش پیدا کند.

حیاتی ادامه داد: یکی از چالش‌های اصلی تولیدکنندگان، سرمایه در گردش است. مواد اولیه از جمله چرم طبیعی، به‌شدت گران شده و بسیاری از تولیدکنندگان به دلیل نوسان قیمت ارز نمی‌توانند برنامه‌ریزی مشخصی داشته باشند. از طرفی، بیمه و دستمزد نیز افزایش پیدا کرده و فشار مضاعفی بر کارگاه‌ها وارد می‌کند. برای مثال؛ هزینه بیمه برای یک کارگاه با ۵۰ کارگر به مبلغ قابل‌توجهی می‌رسد که تنها باید نقدی پرداخت شود. در حال حاضر تولید داخل توان تأمین همه مواد اولیه را ندارد. بخشی از چرم مصرفی وارداتی است و واردات آن هم تحت تأثیر نرخ ارز و تعرفه‌های گمرکی قرار دارد. برخی مواد اولیه مانند چسب، نخ، زیپ، فنر و...  نیز که در صنعت کفش کاربرد دارند، به شدت تحت تأثیر قیمت‌های جهانی هستند. از آن‌سو صادرات چرم ایران نیز کاهش یافته و بسیاری از برندها که قبلاً به بازارهایی مثل مسکو صادر می‌کردند، امروز فعالیت‌شان محدود شده است.

او همچنین با اشاره به مشکلات سامانه‌های متعدد اداری، درباره وضعیت صادرات چرم اظهار کرد: صادرات چرم ایران به‌ویژه به کشورهایی مثل روسیه کاهش یافته و در حال حاضر چند برند محدود به‌صورت فعال در این حوزه باقی مانده‌اند. افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی نیز یکی دیگر از عوامل کاهنده صادرات است.

این مقام صنفی در خصوص تاثیر نرخ ارز در این صنف تاکید کرد: ثبات در بازار تنها با کاهش تنش‌های سیاسی، بهبود روابط بین‌المللی و تثبیت نرخ ارز ممکن است. اگر قیمت ارز به یک عدد مشخص برسد و همان‌جا بماند، هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده می‌توانند برنامه‌ریزی کنند. در شرایط نوسانی، هیچ‌کس نه چکی جنس می‌خرد، نه چکی می‌فروشد و عملاً بازار فلج می‌شود.