هشدار «هاشم اورعی» در مورد لغو معافیت تحریمی صادرات برق و گاز به عراق درپی فشار حداکثری:
آمریکا به تمام بازارهای هدف انرژی ایران ورود می‌کند
رامتین موثق
اول هفته جاری، مصادف با 8 مارس، معافیت ایران برای صادرات گاز و برق به عراق لغو شد و عملا بازار هدف عراق از دست ایران رفت. به نظر می‌رسد این اولین نمود تاثیر فشارهای حداکثری آمریکا بر ایران باشد که ترامپ و دولت او بر تاثیرات آن اطمینان بسیار دارند.
آمریکا دنبال اینست که بازار جذب کند و بازار و صنعت انرژی ما هم بسیار بزرگ است و خیلی پتانسیل دارد و تشنه سرمایه‌گذاری است. بنابراین می‌توان با آمریکا برای سرمایه‌گذاری، استخراج و صادرات در حوزه انرژی توافق کرد اما این راهکار بر مبنای ایدئولوژی عملی نخواهد شد و بر مبنای منافع ملی و رفاه اجتماعی است که می‌توان آن را عملی کرد
هرچند که مقامات بلندپایه ایران هر یک به نوعی مذاکره با آمریکا را نفی کرده‌اند اما لغو معافیت تحریمی عراق برای واردات گاز و برق از ایران، روابط ایران و عراق را با مشکلات متعددی مواجه می‌کند. عراق تاکنون به گاز و برق ایران وابسته بوده است اما در سال‌های اخیر به دلیل بحران کمبود انرژی در کشور، مراودات تجاری آمریکا و عراق و البته بدهی عراق به ایران، روند صادرات گاز و برق به عراق با چالش‌های متعددی روبه‌رو شد.
گفتنی است، بر اساس توافق مارس ۲۰۲۴، ایران متعهد شد روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز به عراق صادر کند؛ قراردادی که حدود شش میلیارد دلار در سال ارزش دارد. علاوه بر این، عراق در ژوئیه ۲۰۲۲ نیز قراردادی پنج‌ساله برای خرید ۴۰۰ مگاوات برق از ایران امضا کرده بود. با لغو معافیت تحریمی، پرداخت‌های عراق به ایران پیچیده‌تر می‌شود. در گذشته، تحریم‌های آمریکا موجب شد عراق نتواند بدهی‌های خود را به ایران بپردازد و همین مسئله باعث کاهش یا قطع مکرر صادرات گاز از سوی ایران شد. اکنون، با تشدید فشارهای آمریکا، عراق باید یا منابع جایگزین برای تامین انرژی بیابد یا ریسک تحریم‌های آمریکا را بپذیرد.
هاشم اورعی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: لغو معافیت تحریمی عراق مهمترین مسئله نیست زیرا ادعای ما درباره صادرات برق به عراق و گاز به ترکیه، بیشتر بعد تبلیغاتی دارد. سهم صادرات انرژی ما نسبت به مصرف داخلی بسیار کم و زیر ۱۰ درصد است در نتیجه ما این بازارها را فقط به دلیل فشارهای آمریکا نیست که از دست داده‌ایم؛ ما یک فروشنده قابل اطمینان برای کشورها نیستم چون گاه خودمان برق و گاز کم داریم و جرات نمی‌کنیم گاز بخش خانگی را قطع کنیم و در نتیجه این روند صادرات را مختل می‌کند
ایران باید برای حفظ خود در منطقه تلاش کند
به گزارش تجارت‌نیوز، از دست دادن بازار انرژی عراق، یک ضربه اقتصادی و استراتژیک برای ایران است. علاوه بر چالش‌های داخلی مانند کمبود گاز و تحریم‌های گسترده، حالا ایران باید برای حفظ جایگاه خود در بازار انرژی منطقه نیز تلاش کند. عراق اعلام کرده است که تا سال ۲۰۲۸ قصد دارد واردات گاز از ایران را متوقف کند. نخست‌وزیر تاکید کرد که این تصمیم تحت فشار آمریکا اتخاذ نشده است، اما واقعیت این است که تحریم‌های جدید، برنامه‌های عراق را تسریع می‌کند.
از سوی دیگر، اگر عراق موفق شود منابع انرژی جایگزین پیدا کند، وابستگی خود را به ایران کاهش می‌دهد و این موضوع می‌تواند بر موازنه قدرت در منطقه تاثیرگذار باشد. در این شرایط، عراق ممکن است به ترکیه، شورای همکاری خلیج فارس و حتی آمریکا نزدیک‌تر شود و ایران جایگاه خود را بیش از گذشته از دست بدهد.
این تحولات، مراودات انرژی در منطقه را تغییر می‌دهد. اگر عراق موفق به یافتن جایگزین برای گاز ایران شود، می‌تواند در بلندمدت از وابستگی به ایران بکاهد. اما اگر این تلاش‌ها با شکست مواجه شود، احتمال ادامه تعاملات غیررسمی میان دو کشور وجود خواهد داشت.
صادرات برق و گاز به عراق بیشتر جنبه تبلیغاتی داشت
رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره لغو معافیت‌های تحریمی صادرات ایران به عراق، اظهار کرد: لغو معافیت تبادل انرژی عراق با ایران از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا، چیز عجیب و غریبی نیست اما این ماجرای فشار حداکثری زوایای مختلفی دارد و آمریکا وضعیت بازار همه‌جا را تعیین و معلوم می‌کند و پای خود را بر گلوی ما فشار می‌دهد.
هاشم اورعی تصریح کرد: البته لغو معافیت تحریمی مهمترین مسئله نیست زیرا ادعای ما درباره صادرات برق به عراق و گاز به ترکیه، بیشتر بعد تبلیغاتی دارد.
او با اشاره به اینکه سهم صادرات انرژی ما نسبت به مصرف داخلی بسیار کم و زیر ۱۰ درصد است، افزود: در نتیجه ما این بازارها را فقط به دلیل فشارهای آمریکا نیست که از دست داده‌ایم؛ ما یک فروشنده قابل‌اطمینان برای کشورها نیستم چون گاه خودمان برق و گاز کم داریم و جرات نمی‌کنیم گاز بخش خانگی را قطع کنیم و در نتیجه این روند صادرات را مختل می‌کند.
به گفته این استاد دانشگاه، نتیجه ناترازی انرژی و صادرات ایران این شده که ترکیه‌ای هم که به آمریکا وصل نبوده، اکنون می‌خواهد گاز خود را از ترکمنستان و از مسیر ایران تامین کند. خلاصه کلام اینکه هم به دلیل عدم تامین به موقع انرژی از سوی ما و هم به دلیل فشارهای حداکثری، بازار صادراتی انرژی خود را از دست داده‌ایم و آن مقدار کمی هم که مانده از دست خواهیم داد.
اورعی امکان جانشینی بازار دیگری را منتفی دانست و تاکید کرد که مسئله فقط خود عراق نیست و آمریکا این فشار را روی عراق وارد کرده است و هرجای دیگری هم که برویم، آمریکا باز این فشار را وارد می‌کند.
او خاطرنشان کرد: در نتیجه بازارها را از دست نمی‌دهیم که جایگزین کنیم، بلکه بازارها را از دست می‌دهیم و جایگزینی هم نمی‌توانیم پیدا کنیم.
آمریکا می‌خواهد بیشترین آسیب را به ما برساند
این تحلیلگر مسائل انرژی با عنوان اینکه بیشترین چیزی که روی صادراتش می‌توانیم حساب کنیم، نفت و میعانات است، تصریح کرد که اینجا آن محلی است که آمریکا می‌خواهد بیشترین آسیب را به ما برساند. اورعی درباره این آسیب بیان کرد: در زمان بایدن قانونی در سنای آمریکا تصویب شد که به آن قانون ship یا کشتی می‌گویند. این قانون تصویب شد اما بایدن اجرا نکرد، اکنون ترامپ کار جدیدی نکرده الا اینکه قانون مصوب را ابلاغ کرده است.
او با اشاره به اینکه این قانون مصوب اصلا درباره ایران است، ادامه داد: این قانون این اختیار را به رئیس‌جمهور و دولت ایالات متحده می‌دهد که هر کشتی که نفت ایران را حمل می‌کند مشمول تحریم کند. وقتی یک کشتی تحریم می‌شود، دیگر شرکتی آن را بیمه نمی‌کند و هزاران مشکل ایجاد می‌شود. همچنین قانون ship می‌گوید هر بندری را که کشتی‌های حامل نفت ایران در آن پهلو بگیرند، مشمول تحریم می‌شود. در نتیجه وقتی بندری تحریم می‌شود، حتی کشتی‌هایی که رویه غیرتحریمی معمول خود را دارند نیز دیگر نمی‌توانند در آن بندر پهلو بگیرند.
رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی: هم به دلیل عدم تامین به موقع انرژی از سوی ما و هم به دلیل فشارهای حداکثری، بازار صادراتی انرژی خود را از دست داده‌ایم و آن مقدار کمی هم که مانده از دست خواهیم داد. امکان جایگزینی بازارهای دیگر هم نیست زیرا در لغو معافیت‌های تحریمی ایران، مسئله فقط خود عراق نیست و آمریکا این فشار را روی عراق وارد کرده است و هرجای دیگری هم که برویم، آمریکا باز این فشار را وارد می‌کند
این استاد دانشگاه تاکید کرد: آمریکا اکنون چپ و راست کشتی‌هایی که نفت ایران را جابه‌جا می‌کنند، پیدا و تحریم می‌کند.
صادرات نفت ایران نصف خواهد شد
اورعی به ادعای طرفین اشاره کرد و گفت: دولت ایالات متحده اکنون به همه‌ی روش‌ها متوصل شده است و مقامات وزارتخانه خزانه‌داری آمریکا می‌گویند که می‌خواهیم صادرات نفت ایران را به صفر برسانیم. ایران هم می‌گوید که راه فروش نفت و دور زدن تحریم را بلدیم و آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند.
او عنوان کرد: به نظر من هیچکدام از این تحلیل‌ها درست نیست؛ من معتقدم که در سال 1404، که در بودجه سال آینده هم صادرات 1 میلیون و 750 هزار بشکه نفت در روز پیش‌بینی شده است، صادرات نفت ما نصف صادرات ایران در سال 1403 است و به 800 هزار بشکه در روز می‌رسد.
رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی تصریح کرد: اگر بتوانیم همین متوسط ۸۰۰ هزار بشکه را در روز صادر کنیم، هنر کرده‌ایم؛ هرچند که این آمار مقداری خوش‌بینانه است.
اورعی با عنوان اینکه ایران در یک چرخه معیوبی افتاده است، درباره آثار تحریم بر اقتصاد اظهار کرد: این تحریم‌ها سخت روی ما اثر خواهد گذاشت. اگر این اتفاق بیافتد درآمد ارزی ما کم خواهد شد و دولت هم که نتوانسته و یا نخواسته هزینه‌های خود را کم کند، در نتیجه به مالیات روی می‌آورد. مالیات هم بر درآمد است یعنی مردم باید درآمدی داشته باشند و رشد اقتصادی هم باید باشد که مردم بتوانند درآمدی کسب کنند و در این اوضاع دولت نمی‌تواند مالیات هم بگیرد.
وزن و اهمیت اهرم‌های ما در مذاکره کم شده است
این کارشناس حوزه انرژی درباره راهکار مذاکره همچنین بیان کرد: مذاکره هم آسان نیست؛ ما روزی که باید مذاکره می‌کردیم نکردیم و اکنون بدشانسی هم آوردیم که ترامپ آمده است.
اورعی ادامه داد: با کمی اغراق، مذاکره اکنون ما با آمریکا شبیه اینست که ترامپ یک کاغذ سفید مقابل ما بگذارد و بگوید امضا کن و من هرچه بخواهم می‌نویسم. چون ما اهرمی نداریم، یعنی به شدت از وزن و اهمیت اهرم‌های ما کم شده است.
او سال 1404 را سال بسیار بسیار سختی ارزیابی کرد و گفت: آمریکا دنبال اینست که بازار جذب کند و بازار و صنعت و انرژی ما هم بسیار بزرگ است و خیلی پتانسیل دارد و تشنه سرمایه‌گذاری است. اگر من باشم با آمریکا برای سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی توافق می‌کنم و به آمریکا اجازه استخراج و فرآوری می‌دهم تا به دنیا صادر کنیم و بعد منابع درآمدی آن را تقسیم می‌کنیم.
رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی در پایان خاطرنشان کرد: این یک مسیر شدنی است اما این راهکار بر مبنای ایدئولوژی عملی نخواهد شد و بر مبنای منافع ملی و رفاه اجتماعی است که می‌توان آن را عملی کرد.
دیدگاه تان را بنویسید