رئیس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان در تبیین مشکلات تجارت با این کشور به بهانه سفر رئیس‌جمهور:
در حمل‌ونقل ریلی مستاجر راه‌آهن آسیای میانه هستیم
رامتین موثق
سفر دو روزه رئیس‌جمهور به تاجیکستان شامگاه پنجشنبه در حالی پایان یافت که طی آن به تعمیق روابط و همکاری‌های تهران- دوشنبه تأکید و توافقنامه‌هایی در ۲۳ زمینه امضا شد. مقامات عالی سیاسی دو کشور نیز بر رفع موانع موجود برای تعاملات اقتصادی و تجاری تاکید کردند.
حمل‌ونقل ریلی یکی دیگر از مشکلات ما در تجارت با تاجیکستان است. در حمل‌ونقل ریلی اکنون مستاجر راه‌آهن آسیای میانه هستیم یعنی هر زمان که آنها ترانزیت داشته باشند و بخواهند به بندر‌عباس بار بفرستند، در هنگام بازگشتشان می‌توانیم از واگن‌های خالی آنها استفاده کنیم و خیلی از کالاها به این صورت از دست می‌رود و هزینه اضافی هم برای صادرات آنها پرداخت می‌شود
در این میان، وزیر اقتصاد تاجیکستان نیز ابراز تمایل کرد که ایران به اولین شریک تجاری این کشور ارتقا پیدا کند. ذوقی ذوقی‌زاده، خواستار تدوین نقشه عمل بلندمدت برای توسعه مناسبات بین دو کشور شد و گفت: «نیم میلیون دلار سطح سرمایه‌گذاری مشترک ایران و تاجیکستان در سال گذشته بوده است که با ظرفیت‌های موجود هماهنگ نیست.» وزیر نیروی ایران نیز ابراز تمایل کرد که در صنعت آب و برق تاجیکستان سرمایه‌گذاری انجام شود.
اما سهم ایران در بازار تاجیکستان با وجود تاکید دائم بر روابط از شروع به کار دولت سیزدهم، تنها 3.5 درصد و حجم تجارت ما با این کشور 300 تا 350 میلیون دلار است. مقایسه سهم ایران نسبت به روسیه در بازار تاجیکستان نشان می‌دهد که روسیه بیش از یک چهارم، معادل ۲۶ درصد از سهم بازار تاجیکستان را به خود اختصاص داده است.
در سال‌های اخیر صادرات ایران به تاجیکستان شامل کالاهایی نظیر نفت تصفیه شده، ورق پلاستیک خام، پلیمرهای اتیلن، محصولات پاک‌کننده، سرامیک بدون لعاب، کیف‌های بسته‌بندی، بلوک‌های آهنی، پلیمرهای پرو پیلن، کالاهای پخته شده، درب پلاستیکی، پلی‌اتیلن‌ها، ماشین‌آلات پردازش سنگ، ریسمان و طناب، سایر محصولات پلاستیکی، آجیل، ماشین‌آلات آمادگی خاک، چای، لوله‌های آهنی کوچک، آسفالت، ظروف تزئینی داخل، فرش بوده است. علاوه بر این کالاها، پتانسیل صادرات کالاهای دیگر ایرانی به تاجیکستان نیز وجود دارد که می‌تواند در مسیر تقویت سطح مناسبات تجاری با این کشور مورد توجه فعالان اقتصادی قرار گیرد.
در همین راستا، «توسعه ایرانی» در گفت‌وگو با رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و تاجیکستان به تحلیل وضعیت تجاری دو کشور و چالش‌‍‌های پیش‌رو پرداخته است.
سازمان توسعه پیگیر امضای تجارت ترجیحی شود
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و تاجیکستان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره رابطه تجاری دو کشور اظهار کرد: تقریبا مشکلی در روابط تجاری ایران و تاجیکستان وجود ندارد.
محمدحسین روشنک: از هرجهت شرایط و روابط با تاجیکستان بسیار بسیار مطلوب است و مشکلی نداریم. تاجیکستان مایل است که ایران شریک اول تجاریش باشد و ایران هم به همین امر تمایل دارد اما این تمایل را زمانی می‌توانیم محقق کنیم که قیمت تمام شده کالاهای تولیدی صادرات‌محور خود را پایین بیاوریم
محمدحسین روشنک با عنوان اینکه مشکلاتی که معمولا ناشی از تحریم یا ناشی از مسائل سیاسی باشد بین دو کشور وجود ندارد، افزود: در واقع ما در حال حاضر در بهترین شرایط روابط و دوستی هستیم و یک فضای مطلوب برای حوزه تجارت و اقتصاد با این کشور داریم. لذا از این بابت مشکل خاصی بین دو کشور نیست و حتی روابط رو به گسترش هم هست.
او تصریح کرد: اما در پیگیری‌ها مشکل وجود دارد به صورتی که سازمان توسعه تجارت باید پیگیری کند تا بتواند تفاهمنامه و توافقنامه تجارت ترجیحی را بین دو کشور به امضا برساند.
تضعیف صادرات به دلیل قیمت تمام شده بالای کالای ایرانی
این مقام تجاری با اشاره به اینکه در تاجیکستان رقبایی مانند روسیه، ازبکستان، ترکیه و چین داریم و این کشورها هم توافقنامه تجارت ترجیحی بین خود و تاجیکستان دارند، بیان کرد: قیمت تمام شده تولیدات رقبایمان در تاجیکستان نسبت به قیمت تمام شده تولیدات ایران کمتر است و در نتیجه رقابت ما با آنها سخت است و این مسائل ربطی به تاجیکستان ندارد.
روشنک ادامه داد: فرض کنیم ما کاشی و سرامیک صادر کنیم و چین هم کاشی و سرامیک صادر بکند. وقتی ما نتوانیم رقابت کنیم مشکلی در تجارت با تاجیکستان نیست و ربطی به تجارت بین دو کشور ندارد و این بحث قیمت تمام شده بالای کالای تولیدی ایرانی است که دست و پای ما را می‌بندد وگرنه از نظر فضای سیاسی، تجاری و اجتماعی از هر جهت روابطمان با تاجیکستان بعد از سفر اول رئیس‌جمهور پیشین به تاجیکستان در اوج قرار دارد و بهترین شرایط را داریم.
او درباره حجم تجارت پایین ایران و تاجیکستان توضیح داد: اگر نمی‌توانیم بیش از ۳۵۰ میلیون دلار حجم تجارتمان را با تاجیکستان ارتقا دهیم، دلیلش اینست که تاجیکستان تولیداتی، بجز پنبه و مقداری هم آلمینیوم و مقداری خشکبار، ندارد که بتوانیم وارد کنیم؛ همچنین آنجا معادنی وجود دارد که آماده استخراج است اما ما نتوانستیم برای این حوزه فضای سرمایه‌گذاری را فراهم کنیم. از طرفی ما هم وقتی می‌خواهیم صادرات انجام بدهیم با رقبا مواجه می‌شویم؛ رقبای اصلی ما چین، روسیه، ازبکستان و ترکیه هستند و ما قادر نیستیم با آنها در قیمت تمام شده خیلی از کالاها مانند کاشی، سرامیک و مخصوصا کالاهایی که در ایران برای تولیدش سوبسید و یارانه وجود ندارد، رقابت کنیم.
رئیس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: دلیل اینکه نمی‌توانیم حجم تجارتمان را با تاجیکستان بیش از ۳۵۰ میلیون دلار ارتقا دهیم، علاوه بر قیمت تمام شده بالا؛ هزینه حمل‌ونقل، هزینه گمرک، هزینه مالیاتی، هزینه تعهد ارزی و ... است. با کاهش این هزینه‌ها، قادر می‌شویم با کشورهای رقیب در بازار تاجیکستان رقابت کنیم زیرا مردم این کشور اگر دو نوع کالا در ویترین مغازه ببیند، اولویت‌شان با کالای ایرانی است مشروط بر اینکه قیمت آن رقابتی باشد
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و تاجیکستان تاکید کرد: امکان صادرات ما به تاجیکستان بسیار ضعیف شده است وگرنه از هرجهت شرایط و روابط بسیار بسیار مطلوب است و مشکلی نداریم.
مستاجر راه‌آهن آسیای میانه شده‌ایم
روشنک در ادامه حمل‌ونقل ریلی را یکی دیگر از مشکلات ما در تجارت بین ایران و تاجیکستان دانست و عنوان کرد: سال‌هاست که به وزارت راه و شهرسازی و راه‌آهن جمهوری اسلامی اعلام می‌کنیم تا ناوگانی که بتواند به کشورهای آسیای میانه تردد کند، ایجاد کنند تا بتوانیم کالاهایمان را صادر کنیم.
او افزود: اما این کار را نکردند و در حمل‌ونقل ریلی اکنون مستاجر راه‌آهن آسیای میانه هستیم یعنی هر زمان که آنها ترانزیت داشته باشند و بخواهند به بندر‌عباس بار بفرستند، در هنگام بازگشتشان می‌توانیم از واگن‌های خالی آنها استفاده کنیم و خیلی از کالاها به این صورت از دست می‌رود و هزینه اضافی هم برای صادرات آنها پرداخت می‌شود.
به گفته این عضو اتاق بازرگانی، در زمینه حمل‌ونقل جاده‌ای نیز به علت محدودیت‌هایی که ترکمنستان در راه ایجاد کرده است، تا رسیدن به تاجیکستان مشکلاتی وجود دارد.
کاهش هزینه تعهد ارزی علاوه بر قیمت تمام شده
روشنک درباره ابراز تمایل تاجیکستان برای ارتقای روابط تجاری اظهار کرد: تاجیک‌ها مایلند و مردم تاجیکستان هم کالا و محصولات ایرانی را دوست دارند و برای توریست‌ها مهمان‌نواز هستند و برای گردشگری فضای بسیار بسیار مناسبی وجود دارد. جمهوری اسلامی هم مایل است اما این تمایل را زمانی می‌توانیم محقق کنیم که قیمت تمام شده کالاهای تولیدی صادرات‌محور خود را پایین بیاوریم.
او با عنوان اینکه علاوه بر قیمت تمام شده باید هزینه حمل‌ونقل، هزینه گمرک، هزینه مالیاتی، هزینه تعهد ارزی و ... را نیز کم کنیم، تصریح کرد: اگر توانستیم این هزینه‌ها را نیز کم کنیم قادر می‌شویم با کشورهای رقیب در بازار تاجیکستان رقابت کنیم وگرنه مردم تاجیکستان اگر دو نوع کالا در ویترین مغازه ببیند، اولویت‌شان با کالای ایرانی است مشروط بر اینکه قیمت آن رقابتی باشد. اگر قیمت رقابتی نباشد مردم چنین کاری نمی‌کنند.
سرمایه‌گذاری در آب و برق تاجیکستان مشروط به انتقال به ایران
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و تاجیکستان درباره ابراز تمایل ایران برای سرمایه‌گذاری در صنعت آب و برق تاجیکستان بیان کرد: اعلام آمادگی ایران برای سرمایه‌گذاری در صنعت آب و برق تاجیکستان بسیار مناسب است اما باید مشروط به این نگاه باشد که از این آب و برق برای رساندن به ایران استفاده شود.
روشنک ادامه داد: اگر ما بتوانیم در صنعت آب تاجیکستان سرمایه‌گذاری کنیم و زمینه انتقال آب را به خراسان و استان‌های دیگر ایران فراهم کنیم، اقدامی بسیار مناسب است؛ حتی بهتر از اینست که بخواهیم در دریای عمان سرمایه‌گذاری کنیم که آب از آنجا به خراسان و دیگر استان‌ها منتقل شود. به تبع اگر این آب را بتوانیم از تاجیکستان با سرمایه‌گذاری به ایران و سد دوستی در سرخس بیاوریم، بهتر و مناسب‌تر است.
او با اشاره به نیازمندی این سرمایه‌گذاری‌ها به مطالعات بسیار، درباره سرمایه‌گذاری در صنعت برق گفت: در خصوص برق هم همینطور. در آن کشور آب فراوان است و می‌توان از این آب برای تولید برق استفاده کرد.
به اعتقاد رئیس اناق مشترک دو کشور، سرمایه‌گذاری ایران در حوزه‌های آب، برق، کشاورزی و معدن تاجیکستان می‌تواند بسیار مناسب و مثبت باشد.
قادر به رقابت با صنایع پیشرفته نیستم
روشنک درباره سرمایه‌گذاری ایران در صنعت تاجیکستان اظهار کرد: قدرت زیادی برای سرمایه‌گذاری در صنعت تاجیکستان نداریم زیرا عمده ماشین‌آلات صنعتی ما وارداتی است.
او با عنوان اینکه ایران در واقع اپراتور استفاده از ماشین‌آلات است، در پایان خاطرنشان کرد: شاید برخی ماشین‌آلات ما در حوزه پخت نان یا کشاورزی بتواند موفقیت‌هایی کسب کند، اما در حوزه صنایع پیشرفته قادر به رقابت با کشورهای دیگر نیستیم.
دیدگاه تان را بنویسید