پیمان پولی میان ایران و روسیه، بیشتر به سود مسکو است

به گفته یک اقتصاددان، در پیمان پولی بین دو یا چند کشور، در شرایطی همه طرفین منتفع می‌شوند که از لحاظ اقتصادی هم‌سطح یا نزدیک به یکدیگر باشند. اما وقتی دو کشور به لحاظ اقتصادی از هم فاصله داشته باشند، به طور معمول کشوری که قدرت اقتصادی بالاتری دارد، از این قراردادها سود می‌برد.

مرتضی افقه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، تصریح کرد: قرارداد همکاری ایران و روسیه، می‌تواند در شرایط تحریمی، قدمی رو به جلو باشد؛ گرچه بیشتر به سود روسیه است. استفاده از پول مشترک در مبادلات تجاری، ایران را به تجارت با روسیه محدود می‌کند که خیلی مثبت نیست.

او توضیح داد: ایران کالای چندانی برای صادرات به روسیه ندارد و بیشتر ناچار است از کالاها و تکنولوژی‌های روسیه استفاده کند. شاید ایران بتواند به روسیه نفت بفروشد اما ناچار است مثل تعاملات با چین، تنها از روسیه کالا وارد کند. این موضوع به ضرر ایران است؛ چراکه باعث انحصار می‌شود و انحصارگر بر بازار مسلط می‌شود. این استاد دانشگاه افزود: شاید این نوع تجارت، در کوتاه‌مدت تنفسی برای شاخص‌های اقتصادی ایران ایجاد کند اما در میان‌مدت، ایران باید روابط خود را با همه کشورها گسترش دهد، برای رفع تحریم‌ها اقدام کند و موازنه مثبت در تجارت داشته باشد تا قدرت چانه‌زنی خود را بالا ببرد.

افقه در ادامه به موضوع اتصال شبکه میر روسیه به شتاب ایران و میر روسیه پرداخت؛ اقدامی که در پی آن، ایرانیان می‌توانند با کارت‌های بانکی خود، از خودپردازهای کشور روسیه، روبل دریافت کنند. او دراین‌باره گفت: این اقدام می‌تواند برای گروهی محدود، از جمله افرادی که با هدف درمان به روسیه می‌روند، مفید باشد اما بخش عمده سفرهای درمانی ایرانیان به سمت کشورهای غربی و کشورهای پیشرفته شرقی مثل مالزی یا کره جنوبی است. این اقتصاددان در پایان خاطرنشان کرد: اینکه ایران خود را به ارز یک کشور محدود کند که در کشورهای دیگر مورد پذیرش نیست، نمی‌تواند کمک چندانی به رونق اقتصاد کشور بکند.

گفتنی است، در جلسه 2 روز گذشته محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی ایران، با همتای روس خود، سند اقدام مشترک میان بانک‌های مرکزی ایران و روسیه عملیاتی شد. این سند شامل سه سرفصل اصلی «استفاده از پول‌های ملی در تجارت دو کشور»، «امکان اتصال پیام‌رسان‌های بانکی و بومی دو کشور موسوم به سپام و SPFS» و «امکان اتصال شبکه پرداخت کارتی دو کشور» است. به‌علاوه، فرزین از به‌کارگیری پول دیجیتال در مبادلات تجاری میان ایران و روسیه خبر داد و گفت: «ارز دو کشور بر اساس نرخ توافقی بازار ارز تجاری، مبنای تسویه قرار می‌گیرد.» البته مدت‌هاست افزایش تعاملات بانکی با روسیه، در دستور کار بانک مرکزی بوده و در ماه‌های اخیر، اقداماتی نیز در این زمینه انجام شد. برای مثال، آبان‌ سال جاری بود که بانک مرکزی اعلام کرد شبکه میر روسیه به شبکه بانکی ایران وصل شد. اما سوال اینجاست که با توجه به نوع و حجم روابط تجاری و بانکی بین تهران و مسکو، این پیمان پولی بین دو کشور تا چه میزان به اقتصاد ایران کمک می‌کند؟