یک فعال حملونقل با اشاره به پرداخت مابهالتفاوت قیمت سوخت از سوی راننده و با هزینه بازرگان:
مشکل کامیونداران گرفتار در ترکیه کماکان باقی است
رامتین موثق
اوایل ماه جاری بود که ترکیه محدودیت جدیدی را برای رانندگان ایرانی وضع کرد. به نقل از آناتولی، براساس ماده قانونی منتشر شده در روزنامه رسمی ترکیه، معافیت از پرداخت مالیات سوخت به میزان حجم استاندارد باک برای کامیون‌های ایرانی که پیش از این هنگام ورود به ترکیه اعمال می‌شد، لغو خواهد شد. دولت ترکیه تصمیم فوق را براساس اصل عمل متقابل اتخاذ کرده است. کامیون‌های دارای پلاک ترکیه هنگام خروج از ایران (بدون توجه به پر یا خالی بودن باک سوخت) مجبور به پرداخت مالیات گمرکی به اندازه ظرفیت باک سوخت خودرو هستند. این درحالی بود که کامیون‌های ایرانی طی سال‌های گذشته هنگام ورود به ترکیه از پرداخت مالیات و عوارض گمرکی سوخت به اندازه حجم استاندارد باک خودرو معاف بودند.
یک فعال حملونقل: 19 روز است که رانندگان در مرز ترکیه دچار چالش شده‌اند. حل مشکل کامیونداران اکنون به این صورت شده که راننده، از سمت بازرگان، مابهالتفاوت سوخت را علی‌الحساب پرداخت می‌کند تا بتواند رد شود اما مشکل کماکان حل نشده است زیرا بعداً وقتی راننده می‌خواهد با بازرگان تسویه‌حساب کند پول خواب کامیون را می‌خواهد و بازرگان هم هزینه تاخیر در تحویل را طلب می‌کند
این محدودیت‌های جدید باعث گرفتاری برخی رانندگان ایرانی در ترکیه شد و این گرفتاری در مرزها دیگر محدود به مرزهای افغانستان و پاکستان نماند. محسن دهنوی، رئیس مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی مجمع تشخیص مصلحت، در واکنش به این مشکل در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایران با اجرای قانون «باک پر» از قاچاق سوخت به ترکیه جلوگیری کرده است. حال ترک‌ها ناراحت شده‌اند! و عوارض ۱۱۵ درصدی علیه کامیون‌های ایرانی گذاشتند. علی‌اف هم مرز آستارا و پلدشت را مسدود کرده. ایران باید با کریدور خلیج‌فارس-دریای سیاه مسیر جایگزین خود به اروپا را باز و رفع تهدید کند.»
مشکل اصلی رانندگان برای ورود به ترکیه این است که ترکیه گازوئیل را لیتری ۲۷ لیر از رانندگان می‌گیرد که این برای کل مجموعه و حتی یک کامیون رقم وحشتناکی است زیرا قیمت تمام شده رسیدن کالا به مقصد نهایی را افزایش می‌دهد و این مابهالتفاوت سوخت، که جزو کرایه محسوب می‌شود، باید توسط بازرگان پرداخت شود و تمام این عوامل قابلیت رقابت را از کالای ایرانی در بازار فروش سلب می‌کند
رضا تیموری، رئیس کانون و انجمن صنفی کامیونداران کشور نیز تاکید کرد که رانندگان ایرانی گرفتار، تاوان سیاست وزارت نفت را می‌دهند و همچنین افزود: از آنجایی که ایران راننده ترک را مجبور به اجرای قانون فول باک کرده، در ترکیه هم راننده ایرانی را مجبور به پرداخت مالیات سوخت کرده‌اند.
بنابراین به نظر می‌رسد طرح‌هایی نظیر «باک پر» یا «فول باک» بر بروز این مشکلات تاثیرگذار است.
کاهش اهمیت ترانزیتی ایران برای ترکیه
نایب‌رئیس کمیسیون حملونقل و لجستیک اتاق بازرگانی ایران نیز در گفت‌وگو با ایلنا، درباره دلیل توقف عبور و مرور کامیون‌های ایرانی و ترکیه‌ای در مرز دو کشور توضیح داد: پیش از این کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی ایران در جلسه‌ای که با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز داشت در این باره هشدار داد که انجام هر حرکتی برای وضع مالیات سوخت برای کامیون‌های ترکی که از مسیر ترانزیت ایران عبور می‌کنند مقابله به مثل مقامات این کشور را در پی خواهد داشت.
فاطمه قنبرپور تاکید کرد: مسئولان ما غافل هستند از اینکه ایران در محاصره کریدورها قرار دارد، تحریم است و بیمه سبز هم ندارد با این حال وقتی که این مالیات از کامیون‌های ترک گرفته شد و به خزانه رفت به مذاق مقامات خوش آمد و آنها قبول نکردند که هزینه از دست دادن ترانزیت ترکیه بیشتر از رقمی است که در پی فروش سوخت به قیمت مابهالتفاوت قیمت ایران و ترکیه از کامیون‌های خارجی و حتی ایرانی گرفته می‌شود. وزارت امور خارجه هم به نامه‌های کمیسیون حمل و نقل اتاق ایران در این باره پاسخی نداد.
فاطمه مقیمی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: ترکیه راه‌های ترانزیتی مختلفی دارد و با توجه به آن راه‌ها و مسیرهایی که راه‌اندازی شده، خیلی نیازمند مسیر ایران نیست و این ماییم که نیازمند مسیر ترکیه هستیم و مسیرهای ترکیه همواره برای ما حیاتی بوده است
او تصریح کرد: ترکیه امتیازاتی مانند دسترسی به کریدورها، اتفاقات سوریه و دسترسی به دریای سرخ را دارد و به همین دلیل به تدریج دیگر نیازی به مسیر ترانزیت ایران نخواهد داشت ضمن اینکه کریدورهای بصره و زنگزور نیز در حال ایجاد است، کامیون‌های ترک اکنون برای ارسال بار به قطر و امارات از خاک ایران عبور می‌کنند اما وقتی کریدور بصره (راه توسعه) فعال شود جایگاه ایران در تجارت اروپا و ترکیه با کشورهای حاشیه خلیج فارس دیگر جایگاه امروز نخواهد بود و این کریدورها جایگزین جاده‌های ناهموار ایران برای ترانزیت کالاهای ترک و اروپایی می‌شوند و اینها چالش‌هایی است که از قدرت چانه‌زنی ایران در مذاکره با ترک‌ها کاسته است.
ترکیه نیازمند مسیر ایران نیست
یک فعال حوزه حملونقل در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره کاهش اهمیت ترانزیتی ایران برای ترکیه، عنوان کرد: ترکیه راه‌های ترانزیتی مختلفی دارد و با توجه به آن راه‌ها و مسیرهایی که راه‌اندازی شده است، خیلی نیازمند مسیر ایران نیست و این ماییم که نیازمند مسیر ترکیه هستیم.
فاطمه مقیمی درباره نیاز ایران به مسیرهای ترکیه گفت: مسیر ترکیه برای رسیدن ما به اروپا از نظر جاده‌ای، مسیر راحت‌تری است. راه‌های دیگر مانند گذر از آذربایجان برای رسیدن به سمت گرجستان سخت‌تر و طولانی‌تر از مسیر ترکیه است زیرا کامیون‌ها باید سوار سرویس‌های کشتی «رورو» بشوند.
او تصریح کرد: همواره و سال‌های سال مسیر ترکیه برای ایران یک مسیر حیاتی بوده است.
ترکیه عمل متقابل انجام داده!
این کارشناس درباره مشکلات موجود در حملونقل ایران و ترکیه اظهار کرد: در مسیر ترکیه در طول چندین سال بحث‌های تن کیلومتر و مابهالتفاوت سوخت همیشه با طمانیه در توافقات مطرح شده و همیشه ایران را به عنوان کشوری که سوخت ارزان دارد، در نظر می‌گرفتند و شرایط را ایجاد می‌کردند و یا برای مثال برگه‌های مجوز تردد یا دوزبلاغ بین ایران و ترکیه در تفاهم‌نامه‌های حملونقل جاده‌ای دیده می‌شد.
مقیمی ادامه داد: اما به دلایلی که جسته و گریخته می‌شنویم، ترکیه عمل متقابل انجام می‌دهد یعنی الان می‌گوید من هم می‌خواهم با عملی مشابه، از کامیون ایرانی مابهالتفاوت سوخت دریافت کنم.
او ادامه داد: این برای ما منطقی نیست و اینکه عزیزان می‌فرمایند به تعهدات پایبند بوده‌ایم، باید بگویند آیا تعهدات سمت ایران انجام شد؟ یعنی از نظر میزان سوختی که کامیون ایرانی بتواند بیرون ببرد، که از طرف شرکت نفت یا ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز چک می‌شد، به تفاهم رسیدند؟
به گفته این فعال حوزه، مشکل ما برای تردد یا خروج کامیون‌های ایران اصلا در داخل یا ارگان‌های داخل کشور نبوده بلکه مشکل اصلی ورود به ترکیه است که وقتی رانندگان می‌خواهند ورود کنند، ترکیه گازوئیل را لیتری ۲۷ لیر از رانندگان می‌گیرد که این برای کل مجموعه و حتی یک کامیون رقم وحشتناکی است زیرا قیمت تمام شده رسیدن کالا به مقصد نهایی را افزایش می‌دهد و این مابهالتفاوت سوخت، که جزو کرایه محسوب می‌شود، باید توسط بازرگان پرداخت شود و تمام این عوامل قابلیت رقابت را از کالای ایرانی در بازار فروشش سلب می‌کند.
برای حل مشکل بسیار دیر شده
مقیمی با اشاره به اینکه 19 روز است که رانندگان به دلیل این مشکلات در مرز دچار چالش شده‌اند، درباره حل این مشکل بیان کرد: حل شدن مشکل کامیونداران اکنون به این صورت شده که راننده، از سمت بازرگان، این مبلغ را علی‌الحساب پرداخت می‌کند تا بتواند رد شود اما مشکل کماکان حل نشده است.
او افزود: اگر قرارست که همین روند قطعیت یابد، باید به صورت آیین‌نامه، بخشنامه یا دستورالعمل به شرکت‌های حملونقل و تجار اطلاع‌رسانی شود که دیگر توقفی صورت نگیرد؛ یعنی راننده با این شرایط راهی شود و بازرگان با این شرایط بار را بفرستد یا اصلا از مبدا بارگیری نکنند چون کالاهای برخی کامیون‌های سر مرز فاسدشدنی است و ممکن است کالا خراب شود و در مقصد نهایی تحویل داده نشود یا به دلیل تأخیر در تعهد زمانی که باید به مشتری تحویل داده می‌شد، اصلا بار را تحویل نگیرند.
این کارشناس حوزه حملونقل عنوان کرد: تمام این مسائل اشکالاتی است که بعداً وقتی راننده می‌خواهد با بازرگان تسویه‌حساب کند مطرح می‌شود. برای مثال راننده پول خواب کامیون را می‌خواهد و بازرگان هم تاخیر در تحویل را طلب می‌کند.
او تاکید کرد: حل این مشکل آنقدر دیر شده که دیگر نمی‌توان گفت هرچه زودتر باید حل شود ولی باز هم امروز بهتر از فرداست که این قصه به یک سرفصل حل مسئله برسد.
مابهالتفاوت قیمت سوخت باعث بروز مشکلات است
مقیمی طرح «باک پر» را در بروز این مشکلات موثر دانست و گفت: مابهالتفاوت قیمت سوخت است که بر این مشکلات اثرگذار است. برای مثال ماشین ایرانی که سوخت بیشتر مسیرش را با تمام نوسانات نرخ ارز به یورو تامین می‌کند. او در پایان درباره تاثیر این طرح بر حملونقل خاطرنشان کرد: این طرح بر رساندن کالا به مقصد نهایی تاثیر می‌گذارد و فقط هم محدود به ترکیه نیست و این مشکلات برای هر مقصدی گریبانگیر راننده می‌شود زیرا بر قیمت تمام شده تاثیر می‌گذارد. برای مثال هزینه سفر 3500 یورو محاسبه شده اما 4800 یورو تمام می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید