رشد تراز تجاری حاصل کاهش واردت است نه افزایش صادرات!

طبق آمار گمرک ایران، تراز تجاری کشور از زمان آغاز به کار دولت چهاردهم تا به امروز رشد 5.5 درصدی داشته است. اما حال باید دید که علت این رشد چیست و آیا این به معنی عملکرد مناسب دولت چهاردهم است که تیم رسانه‌ای دولت مانور تبلیغاتی گسترده‌ای را روی آن آغاز کرده است؟

به گزارش تجارت‌نیوز، طبق داده‌های منتشر شده از سوی گمرک ایران، از ابتدای شهریورماه تا 15 دی‌ماه سال 1403، صادرات غیرنفتی ایران 22.5 میلیارد دلار بوده که به نسبت مدت مشابه سال گذشته افزایش 24 درصدی داشته است. همچنین در این بازه زمانی،  واردات کشور به 25 میلیارد‌دلار رسیده که به نسبت سال  گذشته 4.5 درصد کاهش داشته است. البته میزان  واردات از نظر وزنی هم در این دوره با کاهش 20.5 درصدی همراه بوده است.

شاید تراز تجاری 5.5 میلیارد دلار رشد داشته اما همچنان تراز تجاری کشور در نه‌ماهه اول سال جاری منفی هفت میلیارد و  749 میلیون دلار بود. همچنین میزان واردات کشور از ابتدای شهریور تا 15 دی 1402، 26 میلیارد دلار بود که این مقدار در سال جاری به 25 میلیارد دلار رسیده و با کاهش 4.5 درصدی همراه بوده است. بنابراین نباید از این نکته غافل شد که درحال حاضر رشد تراز تجاری کشور صرفاً ناشی از  افزایش صادرات نیست بلکه کاهش واردات نیز در این موضوع نقش داشته است.

همچنین در بازه‌ای که تیم رسانه‌ای دولت روی آن تبلیغات گسترده‌ای انجام داده تراز تجاری کشور منفی 2.5 میلیارد دلار بوده است. حال آیا ثبت چنین رقمی در حدود پنج ماه جایی برای تبلیغ دارد؟ با توجه به اینکه تراز تجاری کشور در نه‌ماهه اول سال جاری منفی هفت میلیارد و 749 میلیون دلار گزارش شده، بنابراین نباید با ارائه آمارهای مقطعی یک تصویر پایدار از اقتصاد کشور نشان داد.

لازم به ذکر است، کاهش واردات کشور همیشه هم نشانه خوبی نیست. به ویژه اینکه ایران به دلیل تحریم‌ها، مشکلات و محدودیت‌های ارزی، سیاست‌گذاری‌های نامناسب در وضعیت اقتصادی نامساعدی قرار دارد. بنابراین این  کاهش شاید بر تراز تجاری کشور به صورت مقطعی تأثیر‌ مثبت داشته باشد، اما بر وضعیت تولید، رفاه مردم و  ... تأثیر‌ منفی دارد و حتی ممکن است تأمین برخی کالاها با مشکل مواجه شود.

دلایل مختلفی برای منفی شدن تراز تجاری کشور وجود دارد که از جمله این دلایل می‌توان به تحریم، محدودیت‌های ارزی و نبود دیپلماسی اقتصادی در این موضوع اشاره‌ کرد. اما به جز این موضوع، مواردی همچون ناترازی انرژی و کاهش تولید هم یر کاهش تراز تجاری تأثیر چشمگیری دارند. چراکه درحال حاضر ایران در شرایط ناترازی انرژی قرار دارد و بسیاری از بخش‌ها نظیر صنایع، کشاورزی و ... با این معضل درگیر هستند.

زمانی که  بخش صنایع، کشاورزی  و‌‌‌ ...  در زمستان به دلیل نداشتن گاز و در تابستان به دلیل نداشتن برق نتوانند تولید کنند. بنابراین هم نیاز داخل تأمین نمی‌شود و هم نمی‌توان صادرات انجام داد. در نتیجه این عوامل هم باعث  منفی شدن تراز تجاری کشور می‌شوند. با توجه به شرایط فعلی کشور،  اگر کوچک‌ترین واردات و یا صادراتی انجام شود، می‌تواند بر تراز تجاری کشور تأثیر بگذارد و حتی به صورت مقطعی یک رشد نسبی را نشان دهد.