یک ریال هم نتوانستیم از صندوق‌های بین المللی که سهامدار آن هستیم، بگیریم

یک اقتصاددان عنوان کرد: آماری که وزارت امور اقتصاد و دارایی در مورد سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران ارائه می‌دهد آمار خیلی خام بوده و جزو طرح‌های تصویب شده این وزارتخانه است و هیچ‌گونه توضیحی در مورد اسامی و میزان سرمایه گذاری هر طرح به ما نمی‌دهد. ما سرمایه‌گذاری‌های مختلفی از جمله قرارداد ۲۵ ساله با چین و قرارداد‌های دیگری با روسیه داریم، اما حتی این دو کشور که شرکای عمده ما هستند هم در ایران سرمایه گذاری نمی‌کنند و دلیل آن هم متفاوت است. آنها به خاطر روابطی که با کشور‌های حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی دارند قطعا نمی‌خواهند منافع خودشان را با انجام سرمایه‌گذاری‌ها در ایران به خطر بیاندازند. از سوی دیگر به علت وجود تحریم‌ها که می‌تواند تبادل مالی بین چین و ایران را متاثر از خودش کند، چینی‌ها تمایل چندانی برای سرمایه گذاری در ایران از خود نشان نمی‌دهند.

بهمن آرمان در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین، ادامه داد: مورد دیگر هم که شاید خیلی تعیین کننده باشد این است که دولت‌ها در ایران به علت سیاست‌های پوپولیستی که برای راضی نگه داشتن موقتی جامعه بوده به جای اینکه مثلا قیمت انرژی مثل برق و گاز را برای سرمایه گذاری‌های خارجی یا بخش تولید در یک حدی قرار بدهد که جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذار خارجی پیدا کند، شدیداً افزایش داده است. میانگین قیمت هر متر مکعب گاز طبیعی برای صنایع پتروشیمی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا حدود ۲.۵ سنت برای هر مترمکعب است در حالیکه در ایران برای هر مترمکعب ۱۰ سنت است و طبیعی است که هیچ گونه انگیزه‌ای برای سرمایه گذار خارجی به وجود نمی‌آید. به طور مثال هندوستان یکی از بزرگترین وارد کننده‌های کود شیمیایی است. کشور ایران هم با تولید ۷ میلیون تن کود شیمیایی پس از روسیه بزرگترین تولید کننده کود شیمیایی است. هندی‌ها آمده بودند با شرکت ملی صنایع پتروشیمی مذاکره کنند ولی مقامات ایرانی گفتند که در ایران قیمت گاز برای صنایع پتروشیمی ۱۳ سنت است. آنها راضی شده بودند که به قیمت ۵ سنت هم که دو برابر میانگین قیمت گاز طبیعی در سایر کشور‌های منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است را هم بپذیرند و یک سرمایه گذاری بزرگ در بخش تولید کود شیمیایی که نیاز به گاز طبیعی دارد، انجام دهند، اما با این وجود از انجام این کار انصراف دادند. همچنین هزینه انرژی برای تولید هر تن فولاد در کشور‌های حاشیه خلیج فارس و شمال آفریقا، چیزی حدود ۸ درصد است در صورتی که در ایران در حال حاضر طبق آخرین آماری که از انجمن فولاد گرفته‌ام بیشتر از ۱۶.۴ درصد است. یعنی بیش از دو برابر هزینه انرژی در کشور‌های حاشیه خزر و طبیعتاً این موضوع جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذاران خارجی به وجود نمی‌آورد.

او در خصوص اثرات به سرانجام نرسیدن برجام در کاهش سرمایه‌گذاری‌های خارجی هم بیان کرد: در زمان برجام و سفر‌هایی که توسط آقای روحانی به ایتالیا و فرانسه انجام شد معاهداتی در حد تفاهمنامه انجام شد. مثل خرید تعداد زیادی هواپیما‌های نو، سرمایه گذاری در بخش‌های کلیدی اقتصادی ایران و... که این تفاهم نامه‌ها با وجود تبلیغات رسانه‌ای که در ایران و در کشور‌های اروپایی انجام گرفت و رشد سهام بعضی از شرکت‌هایی که با ایران تفاهمنامه بسته بودند، با خروج آمریکا از برجام طبیعتا آن تفاهمنامه‌ها به قرارداد تبدیل نشد. در نتیجه ما شاهد از دست رفتن همه این فرصت‌ها بودیم و اکنون به جایی رسیده‌ایم که امسال ۲۰ هزار مگاوات کمبود ظرفیت تولید برق داریم و در سال آینده این به ۲۴۰۰۰ مگاوات خواهد رسید. همچنین مشکلات کمبود گاز باعث شده که دیروز ۱۲ کارخانه پتروشیمی ما تعطیل شود. اگر زنجیره‌وار به این مسایل نگاه کنیم به طور مثال می‌بینیم که فولاد خوزستان در سال جاری حدود ۷۰۰ هزار تن تولید خود را بخاطر قطع برق از دست داده است و در مورد صنایع سیمان هم همین وضع حاکم است؛ بنابراین بدون داشتن روابط مستقیم و سازنده با سایر کشور‌ها و به ویژه دسترسی به بازار‌های مالی امکان رشد اقتصادی در ایران وجود ندارد. حتی با وجودی که ما در بانک توسعه اسلامی و هم در بانک جهانی و صندوق بین‌المللی سهامدار هستیم، ولی ما نتوانستیم یک دلار هم از طریق این نهاد‌ها که سهامدارشان هستیم، صرفاً به خاطر همین تحریم‌هایی که وجود دارد استفاده کنیم.