همه باید بتوانند از بازار توافقی، ارز بخرند

یک اقتصاددان بیان کرد: کسانی که از نرخ‌های عجیب و غریب دلار و با فاصله بسیار زیاد از بازار ارز صحبت می‌کنند، سابقه طولانی از اوایل دهه ۷۰ تاکنون دارند و ما این صحبت‌ها را از سال‌های مختلف شنیده‌ایم که هر وقت دلار به هر عددی می‌رسد این‌ها می‌خواهند چند پله قبل‌تر از دلار با نرخ‌های پایین‌تر صحبت کنند. علبرضا توکلی کاشی در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین، افزود: خیلی واضح است که اهداف کسانی که نرخ دلار را ۲۰ هزار تومان می‌دانند، پوپولیستی و جذب توجه مردم به سوی خودشان است. چون تقریبا برای همه کسانی که دست اندرکار اقتصادن هستند واضح و مبرهن است که اینها در واقع قابل دستیابی نیست.

او اظهار کرد: سال‌های ۹۶ و ۹۷ که قیمت دلار افزایش پیدا می‌کرد و به مرز حدود ۵ هزار و خورده‌ای رسیده بود، عده‌ای از اقتصاددانان می‌گفتند که سقف نرخ ارز ۷ هزار تومان است و از ۷ هزار تومان نمی‌تواند بیشتر باشد. آن زمان بسیاری از کارشناسان و اقتصاددانان بیان می‌کردند این حرف از اساس نادرست است. نرخ ارز نرخ شناوری است که متناسب با پارامتر‌های مختلف اقتصادی و از همه مهم‌تر تورم افزایش پیدا می‌کند؛ ما آن زمان می‌گفتیم اگر این تورم ادامه داشته باشد نرخ ارز ۷۰۰۰ تومان که هیچ، ۷۰ هزار تومان را هم رد خواهد کرد. من الان اعلام می‌کنم که نرخ ارز ممکن است از عدد ۷۰۰ هزار تومان هم عبور کند. با این وضعیتی که حدود ۷ سال است ما در یک روند تورم بالای ۴۰ درصدی قرار گرفتیم به سرعت نرخ‌ها می‌تواند در هم شکسته شده و در واقع افزایش پیدا کند.

این کارشناس تصریح کرد: حتی اگر الان وضعیت کشور آرام شود، به این معنا که تحریم‌ها برداشته شود و ارتباط ما با دنیا درست شود و همچنین بحث‌های FATF و محدودیت‌هایی که برای فروش نفت و نقل و انتقال ارز برای تجار و بازرگانان داریم، همه‌اش رفع شود، به واسطه تورم انباشته‌ای که ما در این سال‌ها داشتیم نرخ تعادلی ارز امروز حدود ۶۳ هزار تومان است. سابقه نشان می‌دهد که اگر نرخ ارز بخواهد کاهشی داشته باشد، حداکثر کاهشی که در گذشته داشته و این را از اواخر دهه ۸۰ تجربه کردیم، از نظر تکنیکالی حدوداً ۴۰ درصد زیر قیمت تعادلی است. یعنی مثلاً چیزی حدود ۳۵ هزار تومان. این کفِ کف ارز است که من حتی در شرایط نرمال هم مدت زیادی این قیمت ارز را پایدار نمی‌دانم و اعتقاد دارم بلافاصله به همان عدد تعادلی ۶۳۰۰۰ تومان برمی‌گردد.

توکلی کاشی درباره رابطه قیمت دلار (PPP) یا برابری قدرت خرید هم گفت برابری قدرت خرید نرخ تعادلی را محاسبه می‌کند. بر اساس اینکه تمام وارد کننده‌ها و صادر کننده‌ها و تمام کسانی که به منابع ارزی دسترسی دارند در شرایط تعادلی و بدون محدودیت، آزادانه بتوانند نرخ ارز را مبادله کنند. آن موقع نرخ ارز به نرخ امروز ۶۳ هزار تومان می‌رسد نه در شرایط امروز که هم ما دچار تحریم‌های خارجی هستیم هم تحریم‌های داخلی؛ این اتفاقی که در داخل افتاده که یک مرکز جدید ارز توافقی درست کردند و در این مرکز جدید فقط به بخشی از نیاز‌های ارزی پاسخ می‌دهند طبیعتاً این باعث می‌شود که نرخی برابر دوم سوم نرخ آزاد شکل بگیرد و همین نرخ دوم سوم باعث می‌شود که نرخ پایه شروع کند به سمت بالا رفتن. همینطور یک شبکه از آدم‌ها، شرکت‌ها و موسسات ایجاد شوند که از تفاوت این دو نرخ بخواهند بهره‌مند شوند که من اسم این را تحریم داخلی می‌گذارم. راه درست چیست؟ به اعتقاد من اتفاقی که باید بیافتد این است که وزارت اقتصاد و بانک مرکزی در این بازاری که درست کرده‌اند، اجازه دهند همه افراد برای هر نیازی آزادانه بتوانند ارز را خرید و فروش کنند. یعنی به جز بازرگانان و تجاری که برای واردات و صادرات می‌خواهند ارز بفروشند یا بخرند، کسانی که برای حفظ قدرت خرید هم می‌خواهند ارز نگهداری کنند بتوانند در این بازار ارز خود را تهیه کنند. اگر این اتفاق بیافتد ارز به معنای واقعی تک نرخی خواهد شد و ما دیگر دلار با نرخ دوم سوم نخواهیم داشت و از همه مهمتر اینکه قیمت ارز حتماً کاهش پیدا می‌کند.