درگاه‌های پرداخت پمپ‌های بنزین در انحصار بانک ملت!

موضوع بروز اختلال در جایگاه‌های سوخت، سوالات متعددی در ذهن بسیاری از شهروندان ایجاد کرده است. روز شنبه 19 آبان‌ماه، اختلالاتی در برخی از جایگاه‌های سوخت کشور گزارش شد که نگرانی شهروندان را به دنبال داشت. شهروندان با مراجعه به پمپ‌های بنزین دریافتند که قادر به سوخت‌گیری نیستند، زیرا سیستم پرداخت‌ها در جایگاه‌های سوخت دچار اختلال شده بود.

به گزارش تجارت‌نیوز، کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی، در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با صداوسیما اعلام کرد مشکلی که در جایگاه‌های سوخت پیش آمده مربوط به سامانه پرداخت الکترونیکی بانک ملت است. در همان روز، رسول لطفی‌آذر، معاون فناوری و اطلاعات بانک ملت، در شبکه خبر صداوسیما، دلیل مشکل پیش‌آمده را اختلال زیرساختی اعلام کرد و گفت مجموعه مشتریان بانک ملت دچار مشکل شده‌اند.

با توجه به بروز اختلال در جایگاه‌های سوخت و چرایی انحصار سیستم پرداخت بانک ملت، نیاز است پیشینه بروز اختلالات در جایگاه‌های سوخت بررسی شود.

اختلال روز شنبه که بیش از دو ساعت مردم را درگیر کرده بود، یادآور اختلالات مشابهی در سال‌های گذشته است. در آبان ۱۴۰۰، دستگاه‌های نازل بنزین و سیستم توزیع بنزین از کار افتاد. ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر وقت شورای عالی فضای مجازی،‌ علت اختلال در سیستم توزیع را حمله سایبری دانست که بیش از 4300 جایگاه سوختی در ایران را دچار اختلال کرد.

بروز مشکل در جایگاه‌های سوخت، محدود به سال 1400 نیز نمی‌شود. 27 آذر سال گذشته نیز اختلال گسترده‌ای در روند سوخت‌رسانی در برخی جایگاه‌های پمپ‌بنزین رخ داد. در آن مقطع، اختلالات گسترده در جایگاه‌ها، به هک شدن سیستم پرداخت‌ها نیز نسبت داده می‌شد. موضوعی که روابط عمومی سازمان پدافند غیرعامل کشور با انتشار اطلاعیه‌ای هک و نفوذ به جایگاه‌های سوخت‌رسانی را رد کرد.

شایان ذکر است جلیل سالاری، مدیرعامل وقت شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، درباره اختلال به‌وجود‌آمده گفته بود: با توجه به آفلاین بودن سامانه، امکان هک خارج از شبکه وجود ندارد، اما مسئله پرداخت از طریق نظام بانکی باید از سوی مسئولان امر بررسی شود. او در پاییز سال گذشته، مشکلات پیش‌آمده را متوجه پدافند غیرعامل و بانک ملت دانست آن‌طور که تسنیم گزارش داده، جواد اوجی، وزیر نفت دولت سیزدهم، در همان زمان علت اختلال در پمپ‌های بنزین را حمله سایبری عنوان  کرده بود.

تکرار اختلالات سوخت‌رسانی در بازه‌های زمانی مختلف، پرسش‌های جدی‌ای در مورد امنیت سیستم‌های پرداخت الکترونیکی در جایگاه‌ها مطرح می‌کند. چراکه علاوه بر ایجاد مشکل در سوخت‌گیری خودروها، نگرانی‌های جدی درباره امنیت اطلاعات مالی شهروندان را نیز به دنبال دارد. بروز مشکلات متعدد در جایگاه‌های سوخت ایران، نشان از وجود مشکلات جدی در زیرساخت‌های پرداخت الکترونیکی و ضعف در حوزه امنیت سایبری دارد. مسئولان شرکت پخش فرآورده‌های نفتی در هر دو مورد، مسئولیت اصلی اختلال را متوجه سامانه‌های پرداخت بانک ملت دانستند. این موضوع بدان معناست که چه سامانه هک شود و چه هک نشود، مشکلی در حوزه پرداخت‌ها وجود دارد که بروز اختلال را تسریع می‌کند. موضوع دیگری که در این زمینه باید مد نظر قرار داد، انحصار سیستم پرداخت بانک ملت در جایگاه‌هاست. آن‌طور که پیداست، انحصار ایجادشده برای بانک ملت در سیستم پرداخت‌ سوخت‌رسانی، امکان بروز این اختلالات را بالا برده است. در چنین شرایطی اگر بانک ملت دچار مشکل  شود و انحصار در سیستم پرداخت‌ها وجود نداشته باشد، از طریق سامانه دیگر بانک‌ها می‌توان بحران را مدیریت کرد. اما انحصار سیستم پرداخت بانک ملت خود یکی از مهم‌ترین عوامل بروز این بحران است.

انحصار بانک ملت، نه‌تنها هک شدن سامانه را سهل کرده، بلکه منجر به ایجاد اختلال در روند سوخت‌رسانی کشور خواهد شد. مشخص نیست علت اصرار مسئولان بر تداوم انحصار سیستم پرداخت بانک ملت چیست؟ اما این انحصار، امنیت شبکه را به خطر می‌اندازد و افشای اطلاعات شهروندان را راحت می‌کند.