«سهراب دل‌انگیزان» با رد استدلال دستیار وزیر نفت مبنی بر ضرر قشر کم‌درآمد از قیمت کنونی بنزین:
انتفاع بیشتر مرفهین از قیمت سوخت، آدرس اشتباه دادن است
رامتین موثق
از انتخابات تاکنون هفته‌ای نبوده است که اخباری درباره ناترازی و قیمت بنزین شنیده نشود. از خود پزشکیان گرفته تا نمایندگان مجلس و دیگر مقامات، همه به نوعی موضع خود را در این باره بیان می‌کنند و گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال افزایش قیمت سوخت افزایش می‌یابد.
اما یکی از استدلال‌هایی که موافقین افزایش قیمت سوخت بیان می‌کنند اینست که قیمت بنزین به خاطر حمایت از محرومین جامعه تغییر نکرده است در صورتی که یارانه بنزین از جیب همین محرومین به ثروتمندان پرداخت می‌شود. آنها دلیل می‌آورند که این یارانه از جیب کسی پرداخت می‌شود که در روستاهای دورافتاده خودرویی ندارد و یارانه او به جیب کسی می‌رود که از خودروی شخصی استفاده زیادی می‌کند. بنابراین این شیوه یارانه نه تنها عدالت اجتماعی را محقق نمی‌کند بلکه ضد آن نیز هست.
این اظهارات زمانی که از زبان اقتصاددانان و کارشناسان بیان می‌شود شاید نگران‌کننده نباشد و حتی می‌تواند به افزایش بحث‌های علمی پیرامون موضوع بنزین بینجامد اما زمانی که مسئولین دولتی آن را بیان می‌کنند وضع فرق می‌کند. دیروز عبدالعلی رحیمی‌مظفری، دستیار وزیر نفت، گفت: قیمت و مصرف بنزین هم‌اکنون به‌گونه‌ای است که قشر مرفه جامعه از آن سود می‌برد و قشر کم‌درآمد زیان می‌بیند. اما او به‌وضوح اعلام نکرد که برنامه دولت برای قیمت بنزین چیست و باز بر راهکارهای غیرقیمتی نظیر کنترل مصرف تکیه کرد.
احتمال افزایش قیمت بنزین با بودجه 1404
با تقدیم کلیات لایحه بودجه 1404 به مجلس، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال گرانی بنزین تشدید شد. در همین راستا، برخی نمایندگان مجلس واکنش‌هایی نشان دادند. حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، اظهار کرد که پیش‌بینی ما این است که در لایحه بودجه سال آینده افزایش قیمت بنزین تا ۴۰ درصد آمده چراکه بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان برای آن منابع پیش‌بینی شده است.
یک اقتصاددان: مشکل اصلی در مورد کاهش تولید بنزین اینست که بسیاری از پتروشیمی‌ها که قبلاً بنزین تولید می‌کردند، اکنون کالاهای دیگری غیر از بنزین تولید و صادر می‌کنند. به همین علت است که در تولید کسری داریم. اگر پالایشگاه‌ها ظرفیت خود را برای تولید بنزین بگذارند مشکل حل می‌شود
همچنین مهرداد لاهوتی، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، در این خصوص جنجالی‌ترین اظهارنظر را داشت و گفت: موضوع کاملا روشن است امسال برای واردات بنزین 90 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود اما برای سال آینده واردات بنزین 65 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. معنای این تغییر اعداد، شفاف و روشن است که دولت به احتمال زیاد می‌خواهد نرخ بنزین را در سال آینده افزایش دهد. او همچنین اعلام کرد: وزیر نفت در جلسه‌ای به نمایندگان گفت که دنبال راهکاری هستیم که راهی برای افزایش نرخ بنزین پیدا کنیم، با این وجود چرا به مردم باید دروغ بگوییم؟ واقعیت موضوع این است که دولت به دنبال راهی برای افزایش قیمت بنزین است. این اظهارات لاهوتی بلافاصله توسط وزارت نفت تکذیب شد. اما این تکذیب اولین تکذیب دولت نبود و از ابتدای تقدیم لایحه تاکنون تمام مسئولین ذی‌ربط سعی در تکذیب گرانی بنزین دارند. از رئیس سازمان برنامه و بودجه گرفته تا سخنگوی ستاد بودجه و سخنگوی دولت همه به نوعی گرانی بنزین را در بودجه 1404 تکذیب کرده و می‌کنند.
همچنین در بودجه 1404 یک ناترازی 800 همتی وجود دارد و همین کسری بودجه احتمال افزایش قیمت بنزین را تقویت می‌کند زیرا افزایش قیمت بنزین، همواره ابزاری برای رفع کسری بودجه دولت‌ها بوده است.
ناترازی مربوط به مصرف
بالای خودروهاست
یک اقتصاددان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره علت ناترازی بنزین عنوان کرد که ناترازی بنزین به این معنی نیست که مردم بنزین را خارج از حوزه مصرف خودروهایشان، مصرف می‌کنند.
سهراب دل‌انگیزان تصریح کرد: ناترازی عرضه و تقاضای بنزین قاعدتاً مربوط به سفرهای بین‌شهری، درون‌شهری و میزان مصرف اتومبیل‌هایی است که وجود دارند.
او با تاکید بر اینکه مردم قاعدتاً بنزین را نمی‌خورند یا جای دیگری مصرف نمی‌کنند بلکه این مصرف اتومبیل‌هاست که زیاد است، افزود: از طرفی مشکل مصرف بالای اتومبیل‌ها را داریم و از طرف دیگر مشکل قاچاق سوخت. برای کنترل قاچاق سوخت و میزان مصرف بنزین توسط اتومبیل‌ها، می‌توان از طریق بهبود تکنولوژی، آزادسازی واردات، کمک به خودروسازان برای بهبود سیستم مصرف سوخت خودروهایشان و غیره اقدام کرد که بسیار مهم هستند.
کنترل مصرف سوخت با پول‌های هدررفته!
این استاد دانشگاه ادامه داد: هیچ اجباری برای خودروسازان در راستای کاهش مصرف سوخت خودروهایشان وجود نداشته است. مصرف سوخت خودروهای تولیدی ایران‌خودرو و سایپا، ۸ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است که در شهر به ۹ تا ۱۰ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر می‌رسد و این مصرف خیلی بالا و ۳ برابر میزان مصرف جهانی است.
دل‌انگیزان با عنوان اینکه باید به کاهش مصرف کمک شود، تاکید کرد: تاکنون هزینه‌های زیادی هدررفته و پول‌های هرزرفته‌ای نظیر چای دبش بسیار وجود داشته در صورتی که با یک دهم این پول‌ها می‌توان به خودروسازان کمک کرد تا سیستم‌های سوختی خود را تغییر دهند.
به گفته او، بیشتر مسئله ناترازی مصرف سوخت توسط اتومبیل‌هایی است که مصرف بالایی دارند. حتی اگر خود خودروسازان ۱ ریال هم در حوزه کاهش سیستم سوخت خودروهایشان پول خرج نکنند ولی دولت تمام هزینه‌ی تکنولوژیکی و سرمایه‌ای خودروسازان را در حوزه بهبود تکنولوژی مصرف سوخت بپردازد، باز این دولت است که سود کرده است.
دولت هیچ یارانه بنزینی
به مردم پرداخت نمی‌کند
این تحلیلگر مسائل اقتصادی درباره یارانه پرداختی دولت در زمینه سوخت اظهار کرد: دولت هیچ یارانه بنزینی به مردم نمی‌دهد؛ دولت نفتی را که متعلق به ملت است، در اختیار دارد و آن را به پالایشگاه‌ها، که باز متعلق به مردم است، می‌دهد تا آن را به بنزین تبدیل کنند.
دل‌انگیزان تصریح کرد: مشکل اصلی در مورد کاهش تولید بنزین اینست که بسیاری از پتروشیمی‌ها که قبلاً بنزین تولید می‌کردند، اکنون کالاهای دیگری غیر از بنزین تولید و صادر می‌کنند.
سهراب دل‌انگیزان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: خودروهایی که ثروتمندان دارند مصرف‌کننده عمده بنزین نیست و بسیار مصرف پایینی دارد؛ بیشترین مسئله مصرف بالای بنزین در خودروهایی است که سن آنها بالای ۱۵ سال است که توسط خانواده‌های فقیر استفاده می‌شود اما خانواده‌های ثروتمند خودروهای صفر کیلومتر خارجی استفاده می‌کنند که اصلا مصرف بنزین بالایی ندارد. بنابراین قیمت کنونی بنزین به نفع ثروتمندان و به ضرر قشر آسیب‌پذیر نیست
او اضافه کرد: به همین علت است که در تولید کسری داریم. اگر پالایشگاه‌ها ظرفیت خود را برای تولید بنزین بگذارند مشکل حل می‌شود منتهی پالایشگاه‌ها می‌خواهند بخشی از هزینه‌های خود را به صورت صادرات جبران کنند. یکی دیگر از دلایل کاهش تولید بنزین شاید این باشد که دولت پول بنزین پالایشگاه‌ها را به صورت دوره‌ای به آنها می‌دهد و به شیوه مناسب با آنها تسویه نمی‌کند و به این دلایل است که تمایلی به تولید بنزین ندارند.
این استاد دانشگاه تاکید کرد که توان تولید بنزین کشور کافی است اما علت عدم تولید بنزین اینست که پالایشگاه‌ها کالاهای دیگری به جای بنزین تولید می‌کنند.
مصرف سوخت فقرا بیشتر از اغنیاست
دل‌انگیزان این استدلال را که قیمت کنونی بنزین بیشتر به نفع مرفهین تا فقرا، رد و عنوان کرد: خودروهایی که مرفهین دارند مصرف‌کننده عمده بنزین نیست و بسیار مصرف پایینی دارد؛ بیشترین مسئله مصرف بالای بنزین در خودروهایی است که سنشان بالای ۱۵ سال است که توسط خانواده‌های فقیر استفاده می‌شود اما خانواده‌های ثروتمند خودروهای صفر کیلومتر خارجی استفاده می‌کنند که اصلا مصرف بنزین بالایی ندارد.
او تصریح کرد: استدلال دستیار وزیر نفت مبنی بر ضرر قشر کم‌درآمد از قیمت کنونی بنزین، آدرس غلط دادن است زیرا اصلا مصرف بنزین توسط خانواده‌های فقیر و ثروتمند قابل مقایسه نیست.
این اقتصاددان همچنین درباره افزایش قیمت بنزین، گفت: مسئله قیمت بنزین به شدت به میزان دستمزد پرداختی ارتباط دارد. هرگاه دولت بخواهد قیمت بنزین را افزایش دهد، باید با دستمزد پرداختی تناسب پیدا کند.
دل‌انگیزان در پایان خاطرنشان کرد: دستمزد پرداختی در هر کشوری باید با قیمت بنزین متناسب باشد؛ اگر قرار باشد قیمت بنزین تغییر کند باید به همان نسبت دستمزد هم دستخوش تغییر شود.
45 سال به نام فقرا، کام ثروتمندان را شیرین کردند
در ایران خواسته یا ناخواسته حاکمیت همواره در سیاست‌های خود فقرا و قشر آسیب‌پذیر را بهانه کرده است تا جیب ثروتمندان را پر کند.
اکنون دولت با توجه به کسری بودجه گسترده، احتمال افزایش قیمت حامل‌های انرژی را در دستور کار خود قرار داده و مشخص است که این افزایش چه تورمی را بر جامعه تحمیل می‌کند. تمام کالاها و خدمات از قیمت سوخت متاثر هستند و با افزایش قیمت بنزین سطح عمومی قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند و در شرایط تورمی، این کمر فقراست که باز خم‌تر و خم‌تر می‌شود اما رانت‌خواران و ثروتمندان از این تورم بهره می‌برند تا جیب خود را پرتر کنند. به این ترتیب افزایش قیمت سوخت به نفع ثروتمندان است نه قیمت کنونی سوخت. ترکیب طبقاتی معترضین آبان 98 نیز گواه این موضوع است که این زحمتکشان هستند که قربانی افزایش قیمت
سوخت می‌شوند.
دیدگاه تان را بنویسید