امیرحسن کاکایی با اشاره به ضرورت اجرای درست قوانین:
عرضه خودرو در بورس کالا بدون صبر لازم، زیان‌آفرین است
رامتین موثق
چندسالی است که شیوه عرضه خودرو داد مصرف‌کنندگان را درآورده است و همه به نوعی از تمام راهکارها ناراضی‌اند. ناکارآمدی سیستم یکپارچه عرضه خودرو که از همان اول هویدا بود و لغو آن هم منجر به احیای روش پوسیده‌تر قرعه‌کشی شد که مصرف‌کننده واقعی را هرچه بیشتر از بازار دور کرد و به دلالان نفع رساند.
اما در این وضعیت، رئیس سازمان بورس خبر از پیگیری عرضه خودرو در بورس کالا شد. حجت‌اله صیدی اظهار کرد: بورس کالا در چند سال اخیر با رشد قابل قبولی مواجه شده و حجم معاملات سالانه این بورس از 150 میلیون تن فراتر رفته است اما این کافی نیست و بورس کالا می‌تواند میزبان محصولات مختلف کالایی در حوزه‌های مختلف تولیدی کشاورزی، صنعتی و... باشد که در این صورت کل اقتصاد ایران از منافع این اتفاق بهره‌مند خواهد شد.
اما عرضه خودرو در بورس کالا نیز تجربه شده است. اما آیا احیای این روش می‌تواند در شرایط فعلی به مصرف‌کننده واقعی نفعی برساند؟
قیمت‌گذاری دستوری هم درست اجرا نمی‌شود
یک کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره شرایط فعلی بازار خودرو اظهار کرد: ما یک مشکل بزرگ به نام قیمت‌گذاری دستوری داریم اما مشکل بزرگتر اینست که خود قانون هم درست اجرا نمی‌شود یعنی در قیمت‌گذاری دستوری هم تعلل می‌شود.
امیرحسن کاکایی با اشاره به اینکه ۷ ماه است که قیمت‌های جدید ابلاغ نمی‌شود و زیان خودروسازان در حال افزایش است، تاکید کرد که قانون را درست اجرا نمی‌کنیم زیرا قانون تجارت اجازه نمی‌دهد که یک شرکت ۷ سال پشت سر هم زیان تولید کند.
او افزود: راه‌حل قانونی رفع و رجوع این مشکل چیست؟ به نظر من نباید از خود چیزی اختراع کنیم و همین که قانون را اجرا کنیم کافی است. این قانون می‌گوید که هیات مدیره باید قیمت تعیین کنند. این در حالی است که خود دولت مدیران خودروسازان را منصوب میکند اما نگران قیمت‌های اعلامی این مدیران است. این استاد دانشگاه تصریح کرد که سیاست‌ها تناقض دارند و مسئولین نتایج اسفبار این سیاست‌های غلط را به عهده نمی‌گیرند.
بدنامی بورس با عرضه خودرو
کاکایی عرضه خودرو در بورس کالا را یک راه میان‌بر قانونی دانست که سابقه اجرایی هم در سال 1400 داشته و تلاشی بوده است که از این وضعیت فاجعه‌بار کنونی خلاص شویم.
او درباره تجربه این عرضه در سال 1400 بیان کرد: ایده این بود که اگر در چارچوب قانون، کالاهای ایران‌خودرو و ساپیا، که خود شرکت‌های بورسی هستند، در بورس کالا که زیرنظر شورای عالی بورس است، عرضه شود، دیگر هیچکسی نمی‌تواند این تصمیم را ملغی کند و قانون تجارت و بورس باید اجرا شود.
این تحلیلگر بازار خودرو ادامه داد: اما در عمل چند اتفاق همزمان افتاد. یکی اینکه زمانی که این طرح اجرا شد بدموقع بود. یعنی تا طرح‌های عملیاتی آن صورت گرفت، اجرای آن در اواخر دی، یعنی مصادف با فصل آخر سال، بود . در سال 1400 مدت‌ها بود قیمت دلار ظاهراً ثابت مانده بود اما وضعیت گواه این بود که همه‌چیز آماده جهش است زیرا تورم وجود داشت و این تورم به زودی خود را در قیمت دلار نشان داد.
کاکایی با عنوان اینکه کالاهایی مانند مسکن و خودرو در ۳ ماه آخر سال حهش پیدا می‌کنند، تاکید کرد: خودرو همزمان با این شرایط وارد بورس شد و قیمت‌ها جهش پیدا کرد و بورس کالا مقصر این افزایش قیمت شناخته شد و کل بورس زیرسوال رفت. حتی کار به جایی رسید که برخلاف قانون، که اجازه لغو این عرضه را به دولت نداده بود، دستور دادند که خودرو از بورس کالا بیرون رود.
او تصریح کرد: اگر کاری هرچقدر هم مفید باشد اما درست اجرا نشود، زیان‌آفرین است. ضرر این تجربه هم این بود بود که انتظارات افرادی که روی این روش حساب باز کرده بودند، برآورده نشد و آبروی بورس هم رفت.
امیرحسن کاکایی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: برای ارزیابی موفقیت یا عدم موفقیت عرضه خودرو در بورس کالا حداقل 3 ماه زمان لازم بود اما وقتی ایران‌خودرو و سایپا وارد این طرح شدند به یک ماه هم نکشید که آن را جمع کردند. در وهله کنونی هم باید صبر شود تا پول فروش خودرو در بورس به دست ایران‌خودرو و سایپا برسد و پول را خرج کند. این کارها ۳ تا ۶ ماه زمان می‌برد اما عجله داریم پس حتما این طرح زمین می‌خورد
برای اجرای عرضه خودرو در بورس صبر کافی نشد
این استاد دانشگاه در ادامه در ارزیابی خود از تجربه عرضه خودرو در بورس کالا عنوان کرد: برای ارزیابی موفقیت یا عدم موفقیت این طرح حداقل 3 ماه زمان لازم بود اما وقتی ایران‌خودرو و سایپا وارد این طرح شدند به یک ماه هم نکشید که آن را جمع کردند.
کاکایی اضافه کرد: ورود خودرو به بورس ضوابطی دارد؛ برای مثال برای عرضه در یک هفته ۶۰۰ دستگاه وارد بورس کالا شد اما همین کار به پول نیاز دارد یعنی سایپا و ایران‌خودرو باید پول نقد به عنوان ضمانت گرو می‌گذاشتند اما این خودروسازان پول نداشتند و اجرای آن زمان برد.
او همچنین با اشاره به اینکه مردم به سادگی و به زودی به روش جدید عرضه اعتماد نمی‌کنند، اظهار کرد: اول شروع این کار همه حریص بودند که خودرو از بورس خریداری کنند و در نتیجه قیمت‌ها خودبه‌خود بالا رفت. اما تحمل این افزایش قیمت موجود نبود. زیرا وقتی که بعد مدت‌ها مسیری باز می‌شود، با افزایش تقاضا، قیمت به ظاهر بالا می‌رود و در نتیجه باید ۳ ماه صبر کرد تا عرضه بالا برود و به ثبات برسیم و مردم اعتماد کنند و بعد قیمت‌ها پایین بیاید اما مسئولین ما صبر ندارند.
شرایط عرضه خودرو در بورس موجود نیست
این کارشناس صنعت خودرو درباره عرضه خودرو در بورس کالا در شرایط کنونی گفت: عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند راه‌حل خوبی باشد ولی در این مقطع، به خصوص با تجارب قبلی و شرایطی که امروز بر اقتصاد حاکم است، راه‌حل خوبی نیست.
کاکایی ادامه داد: تولید خودرو که بازی نیست و باید برای آن برنامه‌ریزی بلندمدت داشت. یک مشکل ایران‌خودرو و سایپا اینست که روزبه‌روز بی‌پولتر می‌شوند و تولیدشان با چالش روبه‌رو می‌شود و بدهی آنها به مردم به لحاظ تعهدات قبلی بیشتر و بیشتر می‌شود. بورس قرار است چه کار کند؟ قرار است پول بیاورد تا ایران‌خودرو و سایپا بهتر کار کنند و بدهی قبلی را بپردازند؟ اینجا باید صبر شود تا پول به دست ایران‌خودرو و سایپا برسد و پول را خرج کند. این کارها ۳ تا ۶ ماه زمان می‌برد اما عجله داریم پس حتما این طرح زمین می‌خورد.
یک کارشناس صنعت خودرو: بهترین روش فعلا اینست که قانون را اجرا کنند. قانون فعلی که قیمت‌گذاری دستوری است خیلی واضح وضع شده است. در این شرایط نمیتوان گفت قیمت‌گذاری دستوری را برداریم و علی‌الحساب باید قانون را اجرا کنیم.طبق قانون خودروسازان باید فروش را تحت نظارت انجام دهند اما 7 ماه است که معطل اعلام قیمت‌های جدید هستند و شورای رقابت برخلاف قانون قیمت‌ها را اعلام نمی‌کند
او با عنوان اینکه شخصا موافق عرضه خودرو در بورس نیستم، تاکید کرد: درباره ورود خودروسازان مونتاژی هم به بورس کالا مخالفم، زیرا بسیاری از مونتاژکاران به تعادلی رسیدند و چون قیمت محصولات آنها با بازار آزاد تفاوتی ندارد، کالای خود را به مردم قسطی می‌دهند. پس چه دلیلی دارد محصولات آنها را در بورس عرضه کنیم؟
این تحلیلگر افزود: ایران‌خودرو و سایپا در برخی محصولات خود مشکل دارند و برخی از خودروسازان مونتاژی هم همچنان سر بعضی از خودروها با قیمت‌گذاری دستوری غلط مواجه هستند. برای این کالاها بورس می‌تواند راه‌حل خوبی باشد اما به شرطی که صبر داشت که حداقل ۶ ماه برای ارزیابی آن صبر کنیم.
کاکایی تصریح کرد که اما بعضی خودروها و خودروسازان مشکلی ندارند و بیان اینکه این کالاها وارد بورس شوند به یک دردسر جدید برای آنها تبدیل می‌شود.
صیدی میخواهد به بورس تحرک بدهد
او درباره شعاری بودن یا نبودن اظهارات رئیس سازمان بورس بیان کرد: با این عرضه، بورس کالا بالاخره میخواهد سودی ببرد و حرف آقای صیدی شعار نیست و چیزی است که به آن تمایل دارد زیرا با آن میخواهد به بورس تحرک بدهد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اما کل حاکمیت چنین چیزی را قبول نمی‌کند و اجرای آن در حد شعار باقی می‌ماند. حاکمیت نمی‌تواند چنین کاری کند و اگر هم بخواهد اشتباه است. پس آقای صیدی فقط ایده خود را مطرح کرده است و میخواهد کسب‌وکاری که مردم از آن ناراضی هستند، زیردست بورس کالا فعالیت کند.
مسئولین شجاعت اجرای قانون را
داشته باشند
کاکایی درباره بهترین شیوه عرضه خودرو گفت: بهترین روش فعلا اینست که قانون را اجرا کنند. قانون فعلی که قیمت‌گذاری دستوری است خیلی واضح وضع شده است. در این شرایط نمیتوان گفت قیمت‌گذاری دستوری را برداریم و علی‌الحساب باید قانون را اجرا کنیم.
او افزود: طبق قانون خودروسازان باید فروش را تحت نظارت انجام دهند اما 7 ماه است که معطل اعلام قیمت‌های جدید هستند و شورای رقابت برخلاف قانون قیمت‌ها را اعلام نمی‌کند.
این کارشناس بازار خودرو با اشاره به اینکه باید 30 درصد افزایش قیمت کارخانه خودروها اعمال شود، عنوان کرد: قیمت‌های فعلی عمده محصولات ایران‌خودرو و ساپیا، مربوط به شهریور ۱۴۰۱ است که دلار پایه ۲۸۵۰۰ تومان و متوسط قیمت دلار در همان سال ۳۰ هزار تومان بوده است اما در سال ۱۴۰۲ متوسط قیمت دلار به 45 هزار تومان رسید. در 6 ماهه اول 1403 هم متوسط دلار حوالی 50 هزار تومان است و حداقل قیمت دلار در این مدت 48 هزار تومان، یعنی 20 هزار تومان بیشتر از متوسط قیمت دلار در سال 1401 است. ضمن اینکه اگر تورم شهریور ۱۴۰۱ تاکنون را درنظر بگیریم، اکنون ۸۰ درصد از قیمت عقبیم.
کاکایی تصریح کرد که اما کسی جرات نمی‌کند این قیمت‌ها را اعلام کند و همه می‌ترسند و با ترس کار می‌کنند و بر اساس ترس راه‌حل می‌دهند.
او با عنوان اینکه راه‌حل در وهله اول اجرای درست قوانین فعلی است، در پایان خاطرنشان کرد: با ترس نمیتوان مدیریت کرد. انتظار ما از آقای پزشکیان که خود جراح قلب است اینست که با شجاعت، آنچه را که فکر میکند درست است انجام دهد. زیرا وضعیت فعلی مانند بیمار سرطانی است که اگر جراحی نکند میمیرد و اگر جراح هم حین جراحی بترسد، منجر به مرگ بیمار می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید