رامتین موثق

با بروز هر بحرانی مسئولین ایران صرفا به حل آن در کلام اکتفا می‌کنند و در عمل مسئله را رها می‌کنند. بحران برق ایران هم به همین شکل رها شده است. این بحران به خصوص در تابستان امثال بسیار برجسته شد و صنایع و مردم به اتفاق در قطع برق شریک شدند. اما به نظر می‌رسد مسئولین حل آن را در کلام و به اقدامات نمایشی واگذار کرده‌اند.

دبیر سندیکای صنعت برق در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: هنوز سهم کل تجدیدپذیرها از کل ظرفیت منصوب ما زیر 2 درصد و نزدیک 2 هزار مگاوات است، اما ادعای سازندگی نیروگاه و وسایلش را داریم و واردات به این بهانه ممنوع شده است؛ غوره نشده مویز شدیم و این گرفتاری است که در صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر داریم

برای مثال مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای تهران گفت: موافقتنامه اولین نیروگاه تجدیدپذیر یک مگاواتی در غرب پایتخت مبادله خواهد شد. به گزارش ایلنا، فرهاد شبیهی در ششمین همایش نیروگاه‌های تجدیدپذیر اظهار داشت: این اقدام می‌تواند به‌عنوان یک قدم و حرکت جدید در تهران برای استفاده از تجدیدپذیرها باشد.

او با بیان اینکه تابستان را در حالی سپری کردیم که مهمترین دغدغه در حوزه حکمرانی انرژی، محدودیت سهم تجدیدپذیرها در سبد تولید انرژی کشور است، ابراز امیدواری کرد که با تسهیل‌گری و اصلاح قوانین و همچنین تشویق سرمایه‌گذاران تلاش کنیم بتوانیم اهداف سال‌های پیش را به منصه ظهور برسانیم. مدیر عامل شرکت برق منطقه‌ای تهران تاکید کرد: در برق تهران راهکار اصلی ما توسعه تجدیدپذیرها به صورت نقطه‌ای و متمرکز است و مهمترین نقطه تعامل ما جامعه است و در این راستا یکی از بخش‌های تلاش ما جلب سرمایه خرد و‌ مردمی در تهران است.

اعلام آمادگی صندوق توسعه ملی 

برای اعطای تسهیلات به تجدیدپذیرها

در همین همایش، معاون منابع و مصارف صندوق توسعه ملی، گفت: صندوق توسعه ملی آماده است با معرفی وزارت نیرو تسهیلات ارزی ۷ میلیارد دلاری را به فعالان تجدیدپذیر واگذار کند. علیرضا صالح، افزود: همچنین آمادگی داریم ۷.۵ میلیارد دلار مورد نیاز نیروگاه‌های حرارتی را با معرفی وزارت نیرو پرداخت کنیم.

معاون منابع و مصارف صندوق توسعه ملی همچنین اعلام کرد: صندوق توسعه ملی تسهیلات ۱۲.۵ میلیارد دلاری برای توسعه نیروگاه‌ها اختصاص داده است که ۷.۵ میلیارد آن برای نیروگاه‌های حرارتی و ۵ میلیارد دلار تسهیلات ارزی برای توسعه تجدیدپذیرها است.

صالح همچنین با اشاره به اینکه حدود ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار از منابع صندوق برای تأمین مالی نیروگاه‌ها تخصیص یافته است، از مشکلات صندوق در بازپس‌گیری مطالبات خود گفت. گفتنی است که مدیرعامل صندوق و دیگر مقامات آن بارها اعلام کرده‌اند که بیشترین مطالبات صندوق از بخش انرژی است و نیروگاه‌ها بسیار به صندوق بدهکارند. اما این انرژی تجدیدپذیر چقدر در سبد تولید انرژی کشور نقش بازی می‌کند؟ آیا نیروگاه‌سازی برای توسعه این صنعت کافی است یا اقدامات دیگری می‌طلبد؟

سهم تجدیدپذیرها زیر 2 درصد است!

دبیر سندیکای صنعت برق در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر در تولید برق کشور اعلام کرد: ظرفیت منصوب با 93 هزار مگاوات است و از این 93 هزار مگاوات، سهم کل تجدیدپذیرها کمتر از 2 درصد است.

مهدی مسائلی: ساختن نیروگاه‌‌های تجدیدپذیر مقدماتی می‌خواهد اما این مقدمات فراهم نیست. نیروگاه‌سازی نیازمند یک تضمین بازگشت سرمایه بر مبنای اصل سود است و مهمتر اینکه سرمایه‌گذاری که می‌خواهد سرمایه خود را برای این منظور به کار بیندازد، باید اجازه داشته باشد که تجهیزات این نیروگاه‌ها را وارد کند

مهدی مسائلی با تاکید بر اینکه همین سهم تجدیدپذیرها گویای نقش آنها در انرژی کشور است، تصریح کرد: به طور کلی برنامه‌ای عملیاتی برای بخش تجدیدپذیرها نداریم و جذابیتی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه ایجاد نکرده‌ایم که امروز انتظار داشته باشیم تجدیدپذیرها جایگاه خود را پیدا کنند. او با اشاره به اینکه مسئولین مرتب موفقیت کشورهای اروپایی و آمریکایی در انرژی تجدیدپذیر را مثال می‌زنند، خاطرنشان کرد: با حرف و حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی‌شود. حاکمیت نقش بسیار بسیار موثری در جایگزینی نیروگاه‌های تجدیدپذیر به جای نیروگاه‌های فسیلی دارد و اگر این نقش را درست، به اندازه و بموقع بازی نکند، عملا این کار شکل نخواهد گرفت همان‌گونه که تاکنون نیز اتفاق نیفتاده است.

حاکمیت اراده‌ای برای 

توسعه تجدیدپذیرها ندارد

نایب‌رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران درباره چالش‌های سد راه توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر اظهار کرد: بخش عمده چالش سر تضامینی است که سرمایه‌گذاران می‌خواهند برای اینکه سرمایه خودشان را برگردانند.

مسائلی با عنوان اینکه به طبع این تضامین آنطور که باید و شاید شکل نگرفته، درباره دیگر چالش‌های توسعه انرژی تجدیدپذیر ادامه داد: چالش دوم اینست که چه بخواهیم و چه نخواهیم بخش عمده‌ای از این تجهیزات نیروگاه‌های تجدیدپذیر، و به خصوص خورشیدی، وارداتی هستند و متاسفانه برای بحث واردات این‌ اقلام هم مسائل تخصیص ارز به یک مانع بسیار بزرگ تبدیل شده است.

او با تصریح بر اینکه یکی از نشانه‌های اینکه حاکمیت اراده ویژه‌ای برای توسعه تجدیدپذیرها ندارد، همین عدم تخصیص ارز است، بیان کرد: اگر مسئولین در مورد مسائلی مانند هزینه سرمایه‌گذاری، آزادسازی مسائل ارزی و تخصیص ارز برای تجهیزات نیروگاه‌های تجدیدپذیر همکاری لازم را به‌عمل‌می‌آوردند و یک خط و مسیر جداگانه برای آن لحاظ می‌کردند و کنترل‌های لازمه را انجام می‌دادند؛ قطع به یقین نتایج بهتری در این راستا می‌گرفتیم ولی متاسفانه تاکنون موفق نشده‌ایم.

با حرف و حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی‌شود. حاکمیت نقش بسیار بسیار موثری در جایگزینی نیروگاه‌های تجدیدپذیر به جای نیروگاه‌های فسیلی دارد و اگر این نقش را درست، به اندازه و بموقع بازی نکند، عملا این کار شکل نخواهد گرفت، همان‌گونه که تاکنون اتفاق نیفتاده است

زیرساخت‌های نیروگاه‌سازی فراهم نیست

دبیر سندیکای صنعت برق درباره ساخت نیروگاه تجدیدپذیر تاکید کرد که ساختن نیروگاه مقدماتی می‌خواهد اما این مقدمات فراهم نیست.

مسائلی اضافه کرد: نیروگاه‌سازی نیازمند یک تضمین بازگشت سرمایه بر مبنای اصل سود است و مهمتر اینکه سرمایه‌گذاری که می‌خواهد سرمایه خود را برای این منظور به کار بیندازد، باید اجازه داشته باشد که تجهیزات این نیروگاه‌ها را وارد کند. وقنی افراد برای ثبت سفارش مشکل دارند و ارزی تخصیص داده نمی‌شود، سرمایه‌گذار می‌پرسد چه کاری است که برای این نیروگاه‌ها سرمایه‌گذاری کند؟

او با طرح اینکه ساختن نیروگاه‌ تجدیدپذیر مانند داستان مرغ و تخم‌مرغ شده است، گفت: قبل از اینکه نیروگاه‌ها و انرژی تجدیدپذیر در کشور درست سروسامان بگیرد، ناگهان داعیه ساخت و تولید ملی و خودکفایی کردیم. وضعیت این صنعت مانند صنعت خودرو است؛ خودرو را کشورهای اروپایی وارد ایران کردند اما ما می‌گوییم خودروسازیم؛ اما این خودرویی که ساخته می‌شود، از نظر قیمت، آلودگی محیط زیست و راندمان افتضاح است. 

مسائلی با اشاره به اینکه هنوز سهم کل تجدیدپذیرها از کل ظرفیت منصوب ما زیر 2 درصد و نزدیک 2 هزار مگاوات است، اما ادعای سازندگی نیروگاه و وسایلش را داریم و واردات به این بهانه ممنوع شده است، در پایان تصریح کرد: غوره نشده مویز شدیم و این گرفتاری است که در صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر داریم.

هدررفت منابع صندوق با نبود استراتژی

وضعیت تسهیلات‌دهی صندوق از آنجایی اهمیت پیدا می‌کند که مطالبات صندوق در حال رکودزنی است و سهم این صندوق از درآمد نفتی کشور کم شده و هنوز سازوکار مناسبی برای بازگشت بدهی‌ها به صندوق تعریف نشده است. بنابراین استفاده بهینه از این منابع اهمیت خاصی پیدا می‌کند. 

همانطور که کارشناس فوق مطرح کرد، حاکمیت هنوز استراتژی و برنامه مدونی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ندارد و شرایط ساخت نیروگاه در کشور فراهم نیست. در این شرایط، نیروگاه‌سازی جدید می‌تواند تنها یک اقدام نمایشی باشد و اعطای تسهیلات به نیروگاه‌های موجود خطرناک زیرا هرچقدر اعطای تسهیلات تا زمانی که چالش‌های ریشه‌ای برای توسعه صنعت انرژی تجدیدپذیر وجود داشته باشد، تنها می‌تواند نقش مسکنی را ایفا کند که بعد از مدتی اثر آن از بین می‌رود و دردهای ریشه‌ای دوباره آشکار می‌شوند.

ساختن نیروگاه‌‌های تجدیدپذیر بدون رفع موانع اساسی، مانند پالایشگاه‌سازی برای تولید بنزین است. ایران زمانی به پالایشگاه‌ها و صادرات بنزین و فرآورده‌های نفتی افتخار می‌کرد و در زمانی که می‌توانست، اراده‌ای برای حل مسائل اساسی ناترازی بنزین از خود نشان نداد. این وضعیت اکنون به صورتی درآمده است که مجبور به واردات بنزین هستیم و منابع کشور در این بحران هدر می‌رود.

استفاده از منابع صندوق توسعه ملی بدون رفع چالش‌های اساسی توسعه انرژی تجدیدپذیر، هدر دادن بیشتر منابع صندوقی است که به دلیل همین نبود برنامه و استراتژی، عملا از کار افتاده است و نقشی در رشد و توسعه اقتصادی ایران بازی نمی‌کند.