باید در انتظار فجایع محیط‌زیستی باشیم

استاندار یزد، از پیشرفت ۹۸ درصدی دومین آب شیرین‌کنی خبر داده که قرار است آب خلیج فارس را به استان منتقل کند. این در حالی است که کارشناسان محیط زیست نسبت به طرح‌های انتقال آب و گسترش آنها در کشور هشدار می‌دهند.

به گزارش تجارت‌نیوز،  یکشنبه، اول مهر، مهران فاطمی، استاندار یزد، از بهره‌برداری دومین سایت آب شیرین ‌کن در ارتباط با طرح انتقال آب خلیج فارس به این استان، در آینده نزدیک خبر داد. به گفته او، این طرح با اعتباری در حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان اجرایی شده و اکنون بیش از ۹۸ درصد پیشرفت داشته است.

او همچنین مشکل اصلی خط دوم انتقال آب را «تامین منابع مالی» آن دانست و افزود: این مسئله پس از شهادت آیت‌الله رئیسی و تغییر هیئت دولت در همین مدت کوتاه با مسئولان جدید و معاون اول رئیس‌جمهور پیگیری شد که خوشبختانه مورد تاکید دکتر عارف نیز قرار گرفت.

ماجرای تامین مالی پروژه انتقال آب به یزد، ظاهرا قرار است به نوعی با معامله آب خلیج فارس با چند معدن حل و فصل شود. محمدصالح جوکار نماینده مردم یزد در مجلس در اوایل فروردین گفته بود، دولت سیزدهم موافقت کرده است که در ازای بهره‌برداری از دو یا سه معدن، انتقال آب از خلیج فارس به استان یزد انجام شود (مهر). موافقتی که در دولت چهاردهم نیز ادامه دارد. چرا که هم‌اکنون فاطمی نیز از تامین هزینه اجرای این خط با واگذاری معادن به عنوان مشوق سرمایه‌گذاری، خبر

 داده است.

ماجرای انتقال آب خلیج فارس به یزد، به گسترش بی‌رویه صنایع آب‌بر در این استان و خشکسالی‌های چند ساله‌ای بازمی‌گردد که حالا تنش آبی را در پی داشته است. البته مساله تنها به این استان هم محدود نمی‌شود؛ طرح‌های انتقال آب قرار است در استان‌های دیگری چون اصفهان نیز اجرا شود که آنها نیز به نوبه خود دچار همین مشکل هستند. در استان‌های مرکزی ایران، اکنون تامین آب برای مصارف صنعتی و کشاورزی با چالش‌های جدی مواجه شده است. در این میان، یزد در مواقعی با بحران برای تامین آب شرب مردم نیز مواجه می‌شود. در چنین شرایطی، مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس بر اجرای طرح‌هایی چون سدسازی، شیرین‌سازی و انتقال آب برای حل چالش‌های موجود تاکید می‌کنند.

در چنین شرایطی، طرحی که چند سال بود روی کاغذ وجود داشت و بحث‌هایی نیز در مورد آن شکل گرفته بود، در نهایت از میانه‌های سال 1401 کلید خورد. قرار است با تکمیل این طرح، سالانه ۱۵۰ میلیون متر مکعب آب به استان یزد انتقال یابد. این در حالی است که هدف از اجرای طرح مورد اشاره، تنها تامین آب شرب نیست و مسئولان اذعان دارند که هم‌‌اکنون بخشی از آب انتقالی سهم صنعت شده است؛ در آینده نیز قرار است این روند ادامه یابد. برای مثال، جوکار نماینده مردم یزد در فرودین امسال ابراز امیدواری کرده بود، بخشی از خط یک انتقال آب که مربوط به صنایع بوده، در تابستان سال برای انتقال آب شرب استفاده شود.

در حالی که موافقان طرح‌های انتقال آب خلیج فارس و دیگر انتقال‌های بین حوضه‌ای از چنین پروژه‌هایی دفاع می‌کنند، منتقدان و به ویژه کارشناسان محیط زیست نگران تاثیرات منفی آنها هستند.

چندی پیش محمد درویش، فعال و پژوهشگر محیط‌زیست در گفتگو با تجارت‌نیوز نسبت به تبعات گسترش آب شیرین‌کن‌ها و طرح‌های انتقال آب برای اکوسیستم خلیج فارس و دریای عمان هشدار داد و گفت که اجرای اینگونه طرح‌ها می‌تواند فجایع محیط زیستی به بار آورد. او، از جمله نتایج بی‌توجهی در این زمینه را افت کیفیت منابع آب، نابودی اکوسیستم‌ دریایی، کاهش درآمد صیادان، افت کیفیت غذاهای دریایی، افزایش مصرف انرژی و تولید گازهای گلخانه‌ای، کاهش قدرت بازدارندگی کشور و در نهایت نابودی محیط زیست و معیشت مردم دانست.

در حالی که اشتباهات مدیرینی در شکل‌گیری تنش‌های آبی امروز در استان‌های مختلف نقش اساسی دارد، به نظر می‌رسد قرار نیست از گذشته درس گرفته شود و همچنان مدیران با استفاده از لابی‌های سیاسی و نگاه صرف فنی و مهندسی، بر اجرای طرح‌هایی چون سدسازی،  شیرین‌سازی و انتقال آب تاکید دارند. این در حالی است که اجرای اینگونه طرح‌ها، تا کنون تبعات اجتماعی و سیاسی هم داشته است و به نظر می‌رسد تدوام آنها به دقت نظر بیشتری نیاز دارد.