جذب بخش خصوصی برای رفع عقب‌ماندگی صنعت ریلی

یک کارشناس حوزه ریلی ریشه مشکلات صنعت ریلی را اقتصاد آن عنوان کرد و گفت: برای رفع عقب‌ماندگی‌های این حوزه باید شرکت‌های بخش خصوصی واقعی را بیشتر جذب این بخش کرد.

سعید قصابیان در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه حمل و نقل ریلی پاسخگوی جابجایی مسافر و بار نیست، اظهار کرد: حمل‌ونقل ریلی از لحاظ کیفیت و تعداد صندلی از تقاضا عقب است. یعنی کیفیت پایین است و تعداد صندلی کم است. زیرا کسب‌وکار حمل ونقلی ریلی مسافری  برای شرکت ها صرفه اقتصادی ندارد و وقتی صرفه نداشته باشد و یا حتی در ضرر باشد نمی‌توان انتظار کیفیت بالا و صندلی بیشتر از آن داشت.

او  با تاکید بر اینکه ریشه مشکلات ریلی به اقتصاد حمل‌ونقل ریلی باز می‌گردد و تا مساله اقتصاد ریلی مرتفع نشود وضعیت همین است، افزود: بنابراین چون نمی‌توانیم پاسخگوی همه نیازها باشیم نباید مردم را مقصر شلوغی و ترافیک جاده ها و تصادفات بدانیم چون مردم راحت‌ترین و به‌صرفه‌ترین راه را برای سفر انتخاب می‌کنند و طبیعتا وقتی بلیت قطار پیدا نکنند یا برای آنها به صرفه نباشد از خودروی شخصی برای سفر استفاده می کنند.

این کارشناس حوزه ریلی در خصوص چگونگی ضرر و زیان در این حوزه عنوان کرد: البته حمل‌ونقل ریلی در همه‌جای دنیا حاشیه سود کمی دارد و بعضا با کمک دولت‌ها اداره می‌شود اما ریشه اصلی مشکلات حمل‌ونقل ریلی این است که مزایای آن به صورت ریال به این صنعت باز نمی‌گردد. یعنی این صنعت مزایایی را به جامعه می‌دهد که بازگشت ریالی ندارد.

قصابیان تصریح کرد: از مزایای اصلی حمل‌ونقل ریلی می‌توان به جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست اشاره کرد. مثلا متروی تهران روزانه یک تا دو میلیون مسافر جابه‌جا می‌کند که همین منجر می‌شود استفاده ازخودروی شخصی کاهش یابد. اما شرکت مترو مشکلات اقتصادی زیادی دارد زیرا وجوهی که تحت عنوان بلیت از مردم می‌گیرد یک دهم هزینه تمام شده سفر است. در حقیقت سرویسی که مترو برای کاهش آلودگی هوا می‌دهد به صورت ریال به مترو باز نمی‌گردد.

او ادامه داد: از مزایای دیگر حمل‌ونقل ریلی می‌توان به کاهش تصادفات اشاره کرد. اگر صنعت ریلی توسعه یابد و مسافر بیشتری را جابه‌جا کند و مسافر کمتری به سمت جاده می‌رود و تلفات جاده‌ای کاهش زیادی خواهد داشت. از طرفی میزان مصرف سوخت در سفرهای ریلی یک ششم سفرهای جاده‌ای است اما این مزایا آورده‌ای برای صنعت ریلی ندارند.

این کارشناس با اشاره به اینکه به دلیل ارزانی سوخت از مزیت ریلی در صرفه‌جوئی سوخت بهره‌برداری نمی‌کنیم، گفت: راه آهن و سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت در انجام ماده ۱۲ ترک فعل کرده‌اند . می‌بینیم که حتی اگر قوانین خوبی در این بخش وجود داشته باشد در گیرودار سیستم اداری گم می‌شود. پیامد دیگر این ترک فعل آن است که وقتی دست شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی برای سرمایه‌گذاری بسته می‌شود، میزان سفارش به واگن‌ساز هم کاهش پیدا می‌کند و این تولیدکنندگان هم به ورطه ضرر وارد می‌شوند.

قصابیان خاطرنشان کرد که باید سرمایه‌های خصوصی را جذب حوزه ریلی کنیم. یعنی باید موانع از جلوی پای سرمایه‌گذار برداشته شود از جمله با استفاده از ظرفیت ماده ۱۲.

او با اشاره به شکست خصوصی‌سازی در صنعت ریلی عنوان کرد: خصوصی‌سازی از سال ۸۴ با تصویب قانون دسترسی آزاد به شبکه ریلی در این صنعت آغاز و با امروز شاهد شکست آن هستیم زیرا شرکت‌هایی که در این بخش کار می‌کنند مبتنی بر سرمایه خصوصی نبوده و به نهادهایی مختلف وابستگی دارند و عملکردشان با عملکرد راه‌آهن دولتی فرق زیادی ندارد. بنابراین باید بخش خصوصی واقعی جذب این صنعت شود و از شرکت‌های شبه‌دولتی‌های برای توسعه حمل‌ونقل ریلی آبی گرم نمی‌شود. باید پول بخش خصوصی واقعی را بیاوریم. شبه‌دولتی‌ها نمی‌توانند صنعت ریلی را نجات دهند. باید مشوق‌هایی برای سرمایه‌گذار خصوصی واقعی قرار دهیم.