قطعی برق قوزبالاقوز عدم تخصیص ارز؛ صنعت را بیچاره کرده

رامتین موثق

چندسالی است که به دلیل ناترازی برق در تابستان، صنایع با قطعی برق مواجه می‌شوند. این ناترازی سال به سال تشدید می‌شود به صورتی که امسال قطعی برق صنایع قبل از تابستان، و در خردادماه، آغاز شد و چند روزی خاموشی‌ها گریبان بخش خانگی را نیز گرفت.

از همان ابتدای قطعی برق‌ صنایع، فعالان اقتصادی نسبت به نتایج و آثار آن هشدار دادند؛ اما این روند ادامه یافت و حال با گذشت دو ماه، هشداردهندگان درصدد بررسی آثار قطعی برق بر صنایع برآمده‌اند؛ برای مثال محمد سهامیان مقدم، عضو هیات‌رئیسه انجمن مدیران صنایع استان خراسان رضوی، اعلام کرد که حداقل ۴۰ درصد از ظرفیت تولید استان را از دست داده‌ایم و توانیر دستور کاهش ۹۰ درصدی مصرف را به صنایع داده است.

رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز یکشنبه، 28 مردادماه، با اشاره به اینکه شرایط سختی برای کشور پیش آمده و در تیرماه در ۱۳ رشته صنعتی شاهد کاهش رشد بودیم، تصریح کرد: در شرایط کمبود انرژی نباید صنایع در اولویت قطعی برق قرار بگیرد و در صورت قطعی باید به صنایع غرامت پرداخت شود. این طور نمی‌شود که وزارت نیرو هر زمان بخواهد برق واحد‌های تولیدی را قطع کند و هیچ غرامتی به آن پرداخت نکند. به گفته وی، صنایع کشور از ضعف مدیریت انرژی بسیار متضرر شده است.

کرمان‌موتور به دلیل قطعی برق تعطیل شد!

مشکل قطعی برق دامن‌گیر کل صنایع شده است اما آثار آن در تک تک صنایع در حال بروز است. شنبه 27 مردادماه بود که شرکت کرمان‌موتور از تحویل‌دادن اتومبیل مشتریانش سرباز زد و علت این امر را قطعی برق عنوان کرد. برخی مشتریان که موعد تحویل خودروشان رسیده بود، اعلام کردند با مراجعه به نمایندگی‌ها پیگیر ‌تحویل خودروشان شدند، ولی مسئولان نمایندگی به آنها گفتند که به‌دلیل قطعی برق یک ماه است که کارخانه تعطیل است و امکان تولید خودرو را ندارند. مشخص هم نیست که خودرو‌های مشتریان با این شرایط چه زمانی تحویل می‌شود.

در همین خصوص، سامان فیروزی، مدیرعامل کرمان‌موتور، در گفت‌وگو با تسنیم، با تایید این خبر و با اشاره به قطعی برق در روزهای تابستان، اظهار داشت: قطعی برق در این روزهای گرم تابستان، آثار مخربی بر خط تولید کارخانجات گذاشته و تولید خودرو را مختل کرده است.

او افزود: به علت قطعی مکرر برق شاهد کاهش و یا توقف تولید در شرکت‌های قطعه‌سازی هستیم و به دنبال آن، این شرکت‌ها با مشکلات تولید و اولویت‌بندی در تحویل قطعات به خودروسازان مواجه شده‌اند که این مسائل مانع از فعالیت منظم در خطوط تولید کرمان موتور نیز شده است.

مدیرعامل بزرگترین خودروساز خصوصی کشور با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیم خاصی که در ارگ جدید بم وجود دارد، بیان کرد: روزهای گرم تابستان و قطعی برق، مشکلات و آسیب‌پذیری این منطقه و کارخانه را افزایش می‌دهد و از این رو خطوط تولید کرمان موتور نیز با آسیب‌های بیشتری روبه‌رو می‌شود.

دبیر انجمن خودروسازان ایران: خودروسازان باید مستمر خرید کنند، اما از اول سال تا ۱۷ تیرماه هر تخصیص ارزی که وزارتخانه انجام داد، بانک مرکزی آن را تامین نکرد. در این شرایط تخصیص ارز، قطعی برق هم قوز بالاقوز شده است و با این فرمان عدم تخصیص ارز و قطعی مرتب برق، به هیچ‌وجه نمی‌توانیم به اهداف تعیین شده و حتی سطح تولید سال گذشته برسیم

فیروزی ادامه داد:‌ در هفت روز قطعی کامل برق نیز، با برقراری شیفت شب توانستیم 2380 دستگاه خودرو تولید کنیم و همچنین در 5 روز قطع برق ناپیوسته، 1040 خودرو در خطوط تولید کرمان موتور تولید شده است. او همچنین قول افزایش تولید در نیمه دوم سال را داد.

آثار جبران‌ناپذیر قطعی برق

بر زنجیره تامین

دبیر انجمن خودروسازان ایران در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» گفت که قطعی مکرر برق واحدهای صنعتی خودروسازان و قطعه‌سازان را بیچاره کرده است.

احمد نعمت‌بخش افزود: دیروز با یکی از صنعتگران در سیستان و بلوچستان صحبت می‌کردم و باعث تأسف است که بگویم هفته‌ای ۲ روز برق ندارند و روزهایی که برق دارند از ساعت ۵ بعدازظهر تا ۱۰ شب هم دوباره برق قطع می‌شود.

او با اشاره به اینکه علاوه بر برق روزی پنج ساعت هم با قطعی آب مواجه هستند، تاکید کرد که در چنین فضایی چگونه می‌توان تولید کرد؟

این مقام صنفی تصریح کرد: شرکت‌های بزرگ خودروساز برای کارهای خود ژنراتور دارند، اما قطعی برق آثار جبران‌ناپذیری بر قطعه‌سازان و زنجیره تامین می‌گذارد.

نعمت‌بخش به قطعی برق مکرر قطعه‌سازان در شهرک‌های صنعتی اشاره کرد و گفت: با آسیب به قطعه‌سازان و زنجیره تامین، تولید در ۵ ماهه اول امسال افت کرده و یکی از دلایل افت تولید ما قطعی برق است که جبران‌ناپذیر است.به گفته او، دولت جدید باید فکری برای جبران ضرر و زیان خودروسازان و قطعه‌سازان بکند زیرا وزیر پیشین نیرو، بسیار بد عمل کرد.

قطعی برق، قوز بالای قوز عدم تخصیص ارز!

دبیر انجمن خودروسازان ایران با اشاره به اینکه نسبت به مدت مشابه گذشته افت تولید داشتیم، اظهار کرد: به آقای علی‌آبادی گفتیم که با همین فرمانی که جلو می‌رویم به ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه تعیین شده که هیچ، به ۱ میلیون و ۳۰۰ دستگاه تولیدی سال گذشته هم به سختی می‌توان رسید. نعمت‌بخش با تاکید بر اینکه تنها با برنامه جبرانی می‌توان به سطح تولید سال گذشته رسید، ادامه داد: مشکلات خودروسازان تنها قطعی برق نیست و تامین ارز یکی دیگر از مشکلات است.

احمد نعمت‌بخش در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: شرکت‌های بزرگ خودروساز برای کارهای خود ژنراتور دارند؛ اما قطعی برق آثار جبران‌ناپذیری روی قطعه‌سازان و زنجیره تامین می‌گذارد. تولید قطعه‌سازان و زنجیره تامین، در ۵ ماهه اول امسال افت کرده و یکی از دلایل افت جبران‌ناپذیر تولید قطعی برق است 

او با اشاره به اینکه تخصیص ارز قفل است و ارزی به خودروسازان تخصیص پیدا نمی‌کند، افزود: منتظریم ببینیم چه کسی متصدی بانک مرکزی می‌شود.

به گفته این فعال اقتصادی، تا ۱۷ تیر هیچ ارزی به خودروسازان داده نشد. هرچند خبری پخش شد که به خودروسازان ۱.۵ میلیارد دلار ارز تخصیص داده شد اما این ۱.۵ میلیارد دلار تخصیص ارزهای سال ۱۴۰۲ بوده است.

دبیر انجمن خودروسازان با عنوان اینکه مونتاژکاران و CKD کاران که موظف هستند CKD بخرند و ایران‌خودرو و سایپا هم نیازهای ارزی خود را برای تولید دارند، تاکید کرد: خودروسازان باید مستمر خرید کنند و از اول سال تا ۱۷ تیرماه هر تخصیص ارزی که وزارتخانه انجام داد، بانک مرکزی آن را تامین نکرد و متاسفانه آثار آن در ماه‌های آینده تجلی پیدا می‌کند زیرا زمانی که ثبت سفارش به موقع انجام نشده و قطعه تامین نشود، بر تولید اثر می‌گذارد و در این شرایط تخصیص ارز، قطعی برق هم قوز بالاقوز 

شده است.

نعمت‌بخش در پایان خاطرنشان کرد: مطمئنم با این فرمان عدم تخصیص ارز و قطعی مرتب برق، به هیچ‌وجه نمی‌توانیم به اهداف تعیین شده و حتی سطح تولید سال گذشته برسیم.

قطعی برق تولید با مشارکت مردم!

امسال قطعی برق برای خودروسازان از آنجایی اهمیت پیدا کرده است که وزارت صمت افزایش 20 درصدی تولید خودرو را هدف قرار داد و 2 میلیون نفر برای خرید محصولات ایران‌خودرو ثبت‌نام کرده‌اند؛ هرچند که ایران‌خودرو تعهدی برای تامین خودروی تمام ثبت‌نام کنندگان ندارد و به اعتقاد برخی کارشناسان این فروش به کام دلالان تمام شده است.

در وهله اول به نظر می‌رسد این قطعی برق ابتدا به ضرر تولیدکنندگان است؛ به خصوص خودروسازان که چندین سال است به دلایلی با زیان انباشته روبه‌رو هستند، اما در تحلیل نهایی مشخص می‌شود ضرر نهایی متوجه مصرف‌کننده می‌شود. اولین اثر آن کمبود کالا و عرضه پایین است که نمونه آن عدم تحویل به موقع خودروهای کرمان موتور است و باید تاکید کرد که این کمبود در حالی رخ داده است که مدتی است مردم به همین دلایل از خودروسازان خصوصی شاکی هستند و بارها دست به تجمعات 

اعتراضی زده‌اند.

دومین اثر قطعی برق، افزایش هزینه تولید است که در کنار کمبود و عرضه پایین، قیمت تمام شده کالاها را بالا می‌برد و به تورم دامن می‌زند. سومین اثر آن که هم صنعت را متاثر می‌کند و هم مردم را، کاهش تولید ناخالص داخلی و کیک اقتصاد است که با این کاهش، درآمد سرانه مردم نیز کاهش پیدا می‌کند و کاهش درآمد سرانه و افزایش تورم در مجموع قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد. 

باید یادآور شد که شعار امسال «جهش تولید با مشارکت مردم» است اما این دو تنها در سهیم بودن از قطع برق مشارکت داشته‌اند. با وزیر پیشنهادی نیرو نیز به نظر نمی‌رسد جبران و غرامتی برای صنایع درنظر گرفته شود و بدتر اینکه، امیدی برای بهبود وضعیت صنع برق نیست زیرا نقطه‌ای در کارنامه علی‌آبادی در وزارت صمت نیست که ما را به آینده صنعت برق خوش‌بین کند.

در هرصورت با افزایش ناترازی برق، هم صنعت برق، هم خودروسازی، هم دیگر صنایع و در آخر نیز مصرف‌کنندگان روز به روز ضرر بیشتری متحمل می‌شوند و دولت چهاردهم باید فکر اساسی برای تامین انرژی صنایع داشته باشد.