افزایش ۴ برابری واردات شمش طلا برای حراج‌ در مرکز مبادله!

رامتین موثق

سال گذشته، بعد از جهش‌های ناگهانی ارز و طلا، دولت تصمیم گرفت برای جلوگیری از نوسانات، حراج‌هایی در مرکز مبادله ارز و طلا انجام دهد که حراج سکه و شمش طلا نیز جزو این طرح‌ها بود.

همزمان با آغاز سی و نهمین حراج شمش طلا، گمرک اعلام کرد که واردات شمش طلای استاندارد در چهار ماهه امسال به ۱۲ تن و ۲۶۰ کیلوگرم و به ارزش ۷۷۹ میلیون دلار رسیده است در حالی که میزان واردات شمش طلا در چهار ماهه سال گذشته سه تن و ۳۶ کیلوگرم و به ارزش ۱۹۷ میلیون دلار بوده که در مدت مشابه سال جاری 4 برابر شده است.

به نظر می‌رسد این افزایش واردات شمش طلا بی‌ارتباط با حراج آن در مرکز مبادله نباشد. اما با توجه به محدودیت ایران در منابع ارزی، آیا این میزان واردات شمش طلا به صرفه است؟ مهمتر اینکه آیا طرح حراج شمش طلا به اهداف خود رسیده و تأثیر مثبتی بر بازار داشته است؟

بالاترین محدوده تاریخی قیمت

 طلای 18 عیار طی شش ماه حراج!

طبق آخرین آمار برگزاری حراج شمش طلا، با معامله ۲۲۹ کیلوگرم شمش طلا در حراج سی و هشتم مرکز مبادله ایران، حجم کل معاملات شمش در این مرکز به ۶۸۵۴ کیلوگرم رسید و از مجموع ۲۶۰ کیلوگرم شمش طلای عرضه شده در حراج‌های عمده و خرد تالار معاملات طلای این مرکز، ۲۲۹ کیلوگرم با میانگین قیمت 4 میلیارد و ۳۹۹ میلیون تومان به ازای هر شمش طلای استاندارد معامله شد.

استاد دانشگاه رازی: افزایش 4 برابری واردات شمش طلا باعث می‌شود ذخایر طلا در داخل افزایش پیدا کند اما معادل آن ارز خارج می‌شود در حالی که می‌دانیم قابلیت استفاده ارز در سیستم بین‌المللی مبادلات، بسیار بیشتر از شمش طلاست و اگر ارز این مبادله، نیمایی باشد نشان می‌دهد باز هم نتوانستیم از منابع ارزی به صورت درست استفاده کنیم

شمش طلا طبق ادعای بانک مرکزی از سوی بخش خصوصی وارد کشور شده و نیاز‌های مهمی از تولیدکنندگان مصنوعات طلا از این طریق پاسخ داده شده است. این بخش از متقاضیان حراج شمش طلا به‌عنوان مثال در آخرین حراج برگزار شده، بابت خرید هر شمش یک کیلویی، تقریبا ۶۵ میلیون تومان زیر قیمت بازار موفق به خرید شدند.

به گزارش فرارو، حراج شمش طلا از سوی بانک مرکزی در مرکز مبادله ارز و طلا، با هدف کنترل تقاضا و درنهایت مدیریت بازار انجام می‌شود. با این حال در این مدت یعنی از روز ۲۷ دی‌ماه پارسال نرخ طلای ۱۸ عیار که برای معاملات مردم عادی اهمیت دارد، به ازای هر گرم ۶۳۶ هزار تومان ارتقا پیدا کرده است. قیمت طلای ۱۸ عیار ۲۷ دی‌ماه پارسال یعنی تقریبا شش ماه قبل، گرمی 2 میلیون و ۶۹۴ هزار تومان به ‌ثبت رسید. بعد انجام 39 مرحله از حراج شمش طلا و اضافه شدن بیش از ۶.۶ تن شمش طلا به بازار کشور، حالا هر گرم طلای ۱۸ عیار معادل 3 میلیون و ۳۳۰ هزار تومان 

معامله می‌شود.

یعنی قیمت طلای ۱۸ عیار با این اوصاف حدود ۲۳ درصد ظرف تقریبا شش ماه افزایش یافته و در همین مدت طلای ۱۸ عیار، بالاترین محدوده تاریخی قیمت را تجربه کرده است.

واردات شمش طلا برای رفع تعهد ارزی است

یک کارشناس بازارهای مالی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، دلیل 4 برابر شدن واردات شمش طلا را اجرای سیاست رفع تعهد ارزی دانست.

سهراب اشرفی با اشاره به اینکه این شمش‌های طلا در مرکز مبادله به فروش می‌رسند، گفت: این واردات مرتبط با حراج شمش طلا است زیرا واردکنندگان باید در مرکز مبادله تمام آن را حراج کنند و در جای دیگر قادر به فروش آن نیستند.

سهراب اشرفی، کارشناس بازارهای مالی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: دلیل 4 برابر شدن واردات شمش طلا اجرای سیاست رفع تعهد ارزی است. شمش‌های طلای وارداتی در مرکز مبادله به فروش می‌رسند و این واردات مرتبط با حراج شمش طلا است زیرا واردکنندگان باید در مرکز مبادله تمام آن را حراج کنند و در جای دیگر قادر به فروش آن نیستند

او در ارزیابی خود از این حجم واردات شمش طلا، تصریح کرد: طلا هم برای هر کشوری یک پشتوانه است و از دلار پشتوانه بهتری است. تمام بانک‌های مرکزی دنیا هم اگر بخواهند منابع خود را افزایش دهند بیشتر طلا می‌خرند زیرا یک کالا و سرمایه مطمئن است.

حراج شمش طلا به هدف جمع‌آوری نقدینگی

همچنین یک کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» در ارزیابی خود  از حراج شمش طلا عنوان کرد: تحلیل تأثیرگذاری حراج شمش طلا نیازمند محاسبات دقیق کارشناسی بر اساس داده‌های تمام دوره‌هاست که از طریق بانک مرکزی باید صورت بگیرد و برآورد شود چه تاثیری گذاشته که این سیاست را تکرار می‌کنند.

سهراب دل‌انگیزان گفت: به نظر می‌رسد این سیاست برای جلوگیری از افزایش قیمت طلا در داخل اعمال می‌شود، اما با این کار ذخایر بانک مرکزی را می‌فروشند.

او با یادآوری اینکه فروش ذخایر بانک مرکزی هفت سال پیش هم انجام شد و به همین علت رئیس بانک مرکزی وقت را دادگاهی کردند، تاکید کرد: اگر این کار توانسته قیمت طلا را کنترل کند معقول است که این سیاست تکرار شود؛ اما در غیر اینصورت فقط برای جمع‌آوری نقدینگی در بازار صورت می‌گیرد.

به گفته این تحلیلگر اقتصادی، جمع‌آوری نقدینگی در بازار عملا به رکود در اقتصاد دامن زد؛ زیرا هم بخشی از منابع مالی بورس؛ و هم بخشی از منابع مالی‌ای که می‌توانست در بازار به صورت سرمایه در گردش توسط کسب‌وکارها استفاده شود را به سمت خود جذب کرد. دل‌انگیران تاکید کرد: حراج شمش طلا یک سیاست انقباضی است که منابع نقد را از بازار جمع می‌کند و تکرار این سیاست در شرایط فعلی، باعث افزایش و گسترش دامنه رکود می‌شود.

سهراب دل‌انگیزان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: حراج شمش طلا با جمع‌آوری نقدینگی در بازار، عملا به رکود در اقتصاد دامن زد؛ زیرا هم بخشی از منابع مالی بورس؛ و هم بخشی از منابع مالی‌ای که می‌توانست در بازار به صورت سرمایه در گردش توسط کسب‌وکارها استفاده شود را به سمت خود جذب کرد

منابع ارزی در مسیرهای خوبی استفاده نمی‌شود

او درباره 4 برابر شدن واردات شمش طلا گفت: افزایش واردات شمش به علت اختلاف قیمت خارجی آن با قیمت در داخل است و به سود واردکننده بوده که این کار را انجام داده است.

این استاد دانشگاه رازی درباره تاثیر افزایش واردات عنوان کرد: قاعدتا این واردات باعث می‌شود ذخایر طلا در داخل افزایش پیدا کند اما معادل آن ارز خارج می‌شود در حالی که می‌دانیم قابلیت استفاده ارز در سیستم بین‌المللی مبادلات، بسیار بیشتر از شمش طلاست.

دل‌انگیزان در پایان با تأکید بر اینکه اگر ارز ناشی از این حوزه مبادلات طلا، ارز نیمایی باشد؛ سیاست مناسبی نیست، خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد در این حوزه هم باز نتوانستیم کاری کنیم که منابع ارزی در مسیرهای بهتری استفاده شود و عملا وارد حوزه‌هایی از مبادله شدیم که سودمند نبوده است.

اصرار بر اجرای طرح‌های شکست‌خورده 

دو روز گذشته و در اول مردادماه، بانک مرکزی اعلام کرد که با دیپلماسی پولی و بانکی و افزایش وصول درآمد‌های نفتی و گازی کشور هم کمّیت و هم کیفیت دارایی‌های ارزی کشور افزایش یافته است.

به‌‌رغم تبلیغات بانک مرکزی از منابع خود و ادعای تامین منابع مورد نیاز بخش‌های اقتصاد؛ وضعیت اقتصادی از ابتدای امسال حاکی از آنست که بخش‌های مختلف تولیدی ارز مورد نیاز واردات منابع اولیه خود را دریافت نکرده‌اند. در ضمن دولت بسیاری از کالاها و به خصوص کالاهای اساسی و مواد غذایی مردم را از لیست دریافت ارز خارج 

کرده است.

پرسش این است که اگر منابع ارزی بانک مرکزی افزایش پیدا کرده،‌ این منابع در کجا استفاده می‌شود؟ آیا صرف طرح‌های شکست‌خورده‌ای چون حراج شمش طلا و ... می‌شود که تفاوت چندانی با ارزپاشی ندارد و عملا به هدف دستاوردسازی برای دولت سیزدهم کمک می‌کند که بعدها دولتمردان آن ادعا کنند در زمان حاکمیتشان آرامش بر بازارهای مالی حاکم بوده است.