رکوردهای مصرف  6 بار جابه‌جا شدند اما شبکه برق پایدار است

شرکت توانیر پیرو انتشار مطلبی با عنوان «تنها اقدام وزارت نیرو برای ناترازی برق، مدیریت خاموشی است!» در روزنامه «توسعه ایرانی»، ۲۰ تیرماه، پاسخی به شرح زیر ارسال کرده است که عینا از نظرتان می‌گذرد.

    

«روزهای سپری شده و پیش‌رو گرم‌ترین روزهای تاریخ جهان هستند»؛ این را سرویس تغییرات اقلیمی کوپرنیک گزارش کرده است. عربستان سعودی گرم‌ترین کشور غرب آسیا نیست ولی اهالی ریاض چهارشنبه 20 تیر 1403 قطعی برق گسترده‌ای را تجربه کردند. البته این موضوع فقط منحصر به عربستان نیست و در ترکیه و کویت نیز بیشتر مردم در روزهای گذشته در تاریکی به سر بردند. روز چهارشنبه دما در شبانکاره استان بوشهر نیز به 54.5 درجه رسید تا گرمای هوا همچنان رکوردهای مصرف برق را جابه‌جا کند و اوج مصرف برای نخستین بار در تاریخ کشور به عدد 77 هزار و 514 مگاوات برسد. لازم به ذکر است که از ابتدای فصل گرم تاکنون به غیر از 20 تیر با احتساب 16 تیر با اوج مصرف 76 هزار و 737 مگاوات، 17 تیر با اوج مصرف 76 هزار و 86 مگاوات، 18 تیر با اوج مصرف 76 هزار و 313 مگاوات، 19 تیر با اوج مصرف 77 هزار و 151 مگاوات و 21 تیر با اوج مصرف 76 هزار و 198 مگاوات در مجموع 6 بار، رکورد اوج مصرف برق در کشور شکسته شده است. 

این مهم را باید در نظر گرفت که تا آبان 1402، در کشور «طول خطوط انتقال» 56 هزار و 227 کیلومتر مدار، «طول خطوط فوق توزیع» 76 هزار و 854 کیلومتر مدار، «طول خطوط فشار متوسط توزیع» 461 هزار و 241 کیلومتر و «طول خطوط فشار ضعیف توزیع» 387 هزار و 365 کیلومتر بوده است و در مجموع طول شبکه برق کشور به حدود یک میلیون کیلومتر می‌رسد و همین وسعت و پهناوری سبب می‌شود تا این شبکه در معرض طوفان، گردوخاک و بلایای طبیعی قرار گیرد و احتمال آسیب‌دیدگی شبکه برق افزایش یابد. همچنین افزایش دما و تابش مستقیم نور آفتاب به تجهیزاتی مانند ترانسفورماتور احتمال خرابی تجهیزات را افزایش می‌دهد. افزون  بر این موارد با توجه به آنکه شبکه در تابستان با همه ظرفیت خود زیر بار است، امکان مانور در زمان آسیب‌دیدگی تجهیزات کاهش می‌یابد و همین موضوع سبب قطعی‌های مقطعی و پیش‌بینی‌ناپذیر می‌شود؛ در نتیجه اظهارات در زمینه قطعی منظم برق یا مدیریت خاموشی صحیح نیست و شبکه برق در پایداری کامل به سر می‌برد. شاهد این مدعا نیز این آمار است که در سه سال گذشته با وجود گرمای بی‎‌سابقه نرخ خاموشی کاهش یافته و به ازای هر مشترک از 1.231 دقیقه در روز در سال 1400 به 1.06 دقیقه در پایان سال گذشته 

رسیده است.

برخلاف آنچه که در رسانه‌ها مطرح می‌شود وزارت نیرو هم در زمینه مصرف و هم در زمینه تولید برنامه‌های مدونی را در 3 سال گذشته برای رفع ناترازی در دستور کار خود قرار داده است. 

برنامه‌های وزارت نیرو در زمینه مصرف

براساس برنامه وزارت نیرو در بخش خانگی در تابستان سال 1401، مشترکانی که زیر الگو مصرف می‌کردند اگر نسبت به مدت مشابه سال قبل خود کمتر مصرف می‌کردند مشمول پاداش صرفه‌جویی می‌شدند و در تابستان سال 1402 همه مشترکان چه آن‌هایی که زیر الگو مصرف می‌کردند و چه حتی مشترکان پرمصرف اگر مصرف خود را نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش می‌دادند مشمول پاداش مدیریت مصرف می‌شدند؛ سیاستی که جواب داد و در تابستان 1402، مصرف برق بخش خانگی در 4 ماه گرم سال با وجود افزایش 2 میلیون مشترک و همچنین افزایش قابل توجه دما به 46 میلیارد کیلووات ساعت رسید که نسبت به سال 1400، 2 میلیارد کیلووات ساعت کاهش داشت. با توجه به موفقیت این طرح، در ادامه روند دو سال گذشته در تابستان امسال نیز علاوه بر پاداش مدیریت مصرف که در قبوض اعمال می‌شود، جوایزی جذاب و ویژه مانند صدها خودرو به مشترکان کم مصرف بخش خانگی اعطا خواهد شد. 

درکنار سیاست‌های تشویقی، سیاست‌های تنبیهی برای مشترکان بد مصرف در نظر گرفته شده است؛ در وهله نخست این دسته از مشترکان در اولویت نصب کنتورهای هوشمند قرار گرفته‌اند تا مصرف آنان از راه دور کنترل شود و در وهله بعدی نیز قرار است برق بسیار پرمصرف‌ها با قیمت برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر و تعرفه‌های مصرف برای مشترکان پلکانی محاسبه شود. با توجه به اصلاحات انجام شده در تعرفه‌های برق، پلکان‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده است که سبب ایجاد انگیزه برای کاهش مصرف برق شود به‌عنوان مثال، اگر مصرف مشترکی ۲۵۰ کیلووات ساعت در ماه باشد، باید ۲۳ هزار و ۷۵۰ تومان بپردازد، ولی اگر مشترکی هزار و ۲۵۰ کیلووات ساعت در ماه یعنی ۵ برابر مصرف کند باید یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان یعنی ۷۰ برابر بپردازد و این اختلاف رفته رفته افزایش می‌یابد. در ماه‌های گرم سال نیز با توجه به نصب تجهیزات هوشمند برای پرمصرف‌ها، مصرف آن‌ها محدود 

خواهد شد.

از آنجایی که در تابستان حدود 30 هزار مگاوات از مصرف برق به سامانه‌های سرمایشی مربوط می‌شود ارتقای سامانه‌های سرمایشی در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است. به همین منظور، وزارت نیرو درصدد اجباری کردن استاندارد تولید کولر آبی با موتور بی ال دی سی است که با این استاندارد 50 درصد در مصرف برق و 30 درصد در مصرف آب، صرفه‌جویی می‌شود. در زمینه کولرهای گازی نیز پیگیر ارتقای استاندارد است.

باید این نکته را مدنظر داشت که مقوله فرهنگسازی فرایندی زمان‌بر است و در طولانی مدت جواب خواهد داد، فرهنگ را نمی‌توان یک شبه تغییر داد و ثمره این روندی که در 3 سال گذشته در پیش گرفته شده است در دراز مدت به بار خواهد نشست.

برنامه‌های وزارت نیرو در زمینه تولید

9 هزار مگاوات افزایش ظرفیت و حدود ۲۲ هزار مگاوات نیروگاه در دست ساخت نشان از این دارد که دولت سیزدهم برای رفع ناترازی برنامه‌ریزی گسترده و حساب‌شده‌ای را در دستور کار دارد. همچنین ظرفیت‌های خوبی در قانون برای مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق پیش‌بینی شده است و بر همین اساس و از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون ١٤٠٠ مگاوات از نیروگاه‌های احداث شده توسط صنایع وارد مدار شده و امید می‌رود تا دو سال آینده این میزان به ١٠ هزار مگاوات افزایش یابد که تحقق کامل این مهم به‌طور قطع نقش مهمی در رفع ناترازی برق خواهد داشت.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که همه آنچه که در زمینه برنامه‌های وزارت نیرو در بخش مصرف و تولید گفته شد تنها بخشی از این اقدامات این وزارتخانه برای رفع ناترازی است که شرح آن از حوصله خواننده، خارج و در این مقال نمی‌گنجد.