راهکار دولت برای توزیع گوشت قرمز ناکارآمد از کار درآمد
صفحات وب، جانشین صف‌های طویل گوشت
زرناز غلامی
افزایش قیمت گوشت قرمز گرم در کشور، دولت را بر آن داشت تا طرح توزیع گوشت منجمد وارداتی را آغاز کند. به تبع این امر، این روزها خیلی از مردم برای خرید گوشت به قیمت دولتی، ساعت‌ها در صف منتظر می‌ایستند و گاهی هم دست‌خالی به خانه بازمی‌گردند. اجرای این طرح به تشکیل صف‌های طولانی‌مدت منجر شده و واکنش‌های بسیاری از خانواده‌ها و مسئولان را در پی داشته است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت، در همین راستا، هفته گذشته در جلسه ستاد تنظیم بازار، از بازار نابسامان توزیع گوشت قرمز یخ‌زده انتقاد کرد و گفت که با «بخشنامه‌های دستوری» بازار مرغ و گوشت اصلاح نمی‌شود.
رضا رحمانی، با بیان اینکه گوشت و مرغ در فهرست کالاهای پرمصرف خانوارهای ایرانی است، افزود: «باید برای تامین این اقلام تصمیمات شفاف و روشنی گرفته شود تا مسئولان مطمئن شوند برای دو ماه آینده با مشکلی مواجه نیستند.»
اعتراض وزیر صمت از آنجا ناشی می‌شود که بازار توزیع گوشت‌های منجمد وارداتی از برزیل نه‌تنها به‌درستی خدمات‌رسانی نمی‌کند، بلکه دست دلالان را هم باز گذاشته است. قیمت گوشت در حال صعود است و او اصلاح این وضع را آسان نمی‌بیند.
وجود دلالان و عده‌ای «طمع‌کار» یکی از نگرانی‌های وزیر صنعت، معدن و تجارت است که معتقد است باید فعالیت این افراد کنترل شود و مسئولان اگر نیاز بود، شبانه‌روزی کار کنند تا برای مردم مشکلی پیش نیاید.
رمزگشایی بازار آشفته گوشت
نگرانی‌های وزیر صمت کاملا بجا است؛ چراکه بازار گوشت منجمد و گوشت گرم گاو و گوسفند، با چند مسئله مواجه است: متوسط رشد قیمت آن بیش از رشد cpi است، چندنرخی است و نرخ دولتی کمیاب است و با صف مواجه است، رانت گسترده‌ای نصیب واردکنندگان و توزیع‌کنندگان آن می‌شود، تقلب گسترده‌ای در بازار شکل می‌گیرد و بازار با اخلال عمده مواجه است.
برای تحلیل این پدیده‌ها، ابتدا مروری بر چند واقعیت آماری می‌کنیم:
آمار واردات ماهانه گمرک نشان می‌دهد که میزان واردات گوشت منجمد گوساله و گوشت تازه گوسفند، نسبت به زمان مشابه سال قبل رشد داشته است. (عرضه از محل واردات افزایش یافته است)
گوشت منجمد و تازه و نهاده‌های دامی مربوط به آن، از جمله اقلام اصلی فهرست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی است.
بر اساس آمار گمرک، میانگین قیمت گوشت وارداتی طی چهار ماه گذشته حدود ۱۷۰۰۰ تومان بوده است. از طرف دیگر متوسط قیمت مصرف‌کننده گوشت در کشور در دی‌ماه ۶۹۰۰۰ تومان بوده است.
گزارش جدید مرکز آمار نشان می‌دهد، میزان تولید انواع گوشت به طور متوسط در پاییز امسال نسبت به سال گذشته، ۲۰ درصد کاهش یافته است.
اول آنکه واقعیت‌های آماری فوق نشان می‌دهد، سیاست تخصیص ارز دولتی تاثیری در کاهش شتاب قیمت کالاهای اساسی به ویژه گوشت نداشته است و در عمل نرخ ارز آزاد تعیین‌کننده قیمت بازار است. دوم آنکه، سیاست دولت در واردات گوشت با ارز دولتی، رانت گسترده‌ای نصیب شبکه واردات و توزیع اقلام اساسی کرده است. سوم آنکه، سرکوب قیمت و تعزیراتی کردن بازار و ایجاد مزیت قیمتی برای واردات گوشت، موجب کاهش تولید داخل شده است.
و نتیجه هم اینکه: هم مصرف‌کننده و هم تولیدکننده و هم دولت، بازنده مطلق سیاست‌های غلط (سرکوب قیمت و توزیع رانت ارزی) بوده است و تداوم این سیاست برای سال آینده به صلاح کشور نیست. با این حال شوربختانه کارشناسان راه‌حل ایده‌آل و بی‌هزینه‌ای برای خروج از این شرایط ارائه نمی‌کنند؛ اما کم‌هزینه‌ترین و مناسب‌ترین راه‌حل از نظر آنان این است که سیاست توزیع ارز دولتی در اسرع وقت به طور کامل متوقف شود. دولت اقلام اساسی را از فهرست تعزیرات و قیمت‌گذاری خارج کند و اجازه تعدیل به بازارها داده شود.
این کارشناسان درنهایت معتقدند که دولت باید برای حمایت از خانوار، منابع ریالی حاصل از اصلاح سیاست ارزی را از طریق افزایش یارانه مستقیم به خانوارها بازتوزیع کند.
کشف ۲۱ میلیون کیلوگرم گوشت
بازار توزیع اینترنتی گوشت قرمز منجمد درحالی آشفته‌تر می‌شود که نیروی انتظامی و مسئولان سازمان تنظیم بازار از کشف و ضبط محموله‌های گوشت قرمز وارداتی در برخی بنادر و مراکز گمرک خبر داده‌اند.
وزیر امور اقتصادی و دارایی، هفته گذشته اعلام کرد که ۲۱ میلیون کیلوگرم گوشت قرمز در گمرکات کشور کشف و شناسایی شده است.
فرهاد دژپسند، گفت: تنها در منطقه ویژه شهید رجایی، یک محموله گوشت به وزن ۱۶ میلیون کیلوگرم در ۶۱۹ کانتینر شناسایی شد.
به گفته دژپسند، فعالان اقتصادی با دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی دولتی، گوشت مورد نیاز را وارد می‌کنند ولی برای استفاده مردم «منصفانه» عمل نمی‌کنند.
او در همین حال به واردکنندگان گوشت با ارز دولتی هشدار داد در صورت تخطی از قوانین منتظر برخورد باشند.
به تازگی بهروز طالبیان، رئیس گشت‌های مشترک تعزیرات و قاضی شعبه ۴۶ استان تهران، از کشف یک تن گوشت تعزیراتی انبار شده در یک فروشگاه خبر داد که به گفته او برای فروش به کبابی‌ها و رستوران‌ها انبار شده بود.
در روزهای گذشته مقام‌های قضایی نیز به موضوع ورود کردند و توزیع گوشت وارداتی را نابسامان خواندند و از فعالیت «دست‌های پشت پرده» توزیع و هدایت گوشت‌های دولتی به برخی رستوران‌ها و قصابی‌ها خبر دادند.
با این حال قرار است محموله ۲۱ میلیون کیلوگرمی گوشت شناسایی‌شده تا چند روز آینده به بازار مصرف عرضه شود تا قیمت گوشت قرمز در بازار «شکسته» شود.
اظهارات مدیران سه سایت اینترنتی عرضه گوشت حاکی از آن است که در این سایت‌ها همچنان خبری از عرضه گوشت قرمز تازه نیست و فقط گوشت منجمد برزیلی توزیع می‌شود
قیمت گوشت سر به فلک می‌زند
قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز در بازار آزاد تهران، از 100 هزار تومان فراتر رفته و در برخی مناطق شمالی شهر تا 150 هزار تومان هم به فروش می‌رسد. قصابی‌ها و فروشگاه‌های گوشت قرمز در نقاط دیگر تهران به ویژه در جنوب شهر، هر کیلوگرم گوشت را حدود ۸۰ هزار تومان می‌فروشند. پیامد دیگر این وضعیت و افزایش قیمت، احتکار گوشت است که خود می‌تواند موجب گران‌تر شدن آن شود. دلالان هم از بازار دونرخی استفاده می‌کنند. گوشت را ارزان می‌خرند و گران می‌فروشند.
پیشتر برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواستار تشکیل کمیته‌ای برای بررسی علت گرانی کالاهای اساسی شده بودند.
مرتضی رضایی، معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور تولیدات دامی، به تازگی از طرح جدید دولت برای محدود شدن توزیع گوشت گوسفندی برای «قشری خاص» خبر داد.
زمان اجرای این طرح هنوز اعلام نشده ولی معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت قبل از نوروز ۹۸ در این باره تصمیم‌هایی گرفته خواهد شد.
دلالان گوشت هم به میدان آمدند
طبیعی است که پای فریبکاری و تقلب دلالان هم به این بازار آشفته گوشت باز شود و در افزایش قیمت روزافزون آن نقش‌آفرین شوند. این دلالان گوشت منجمد را خریداری می‌کنند و پس از چرخ کردن به نام گوشت تازه چرخ کرده می‌فروشند.
ایسنا این شیوه دلالی را «قالب» کردن گوشت یخ‌زده نام گذاشته است. دلالان گوشت منجمد را به قیمت کیلویی ۴۰ هزار تومان از خانواده‌ها خریداری می‌کنند تا بعد از چرخ کردن به عنوان گوشت تازه چرخ کرده با قیمت بالای ۵۰ هزار تومان بفروشند.
در این شیوه جدید، دلالان گوشت منجمد برزیلی را پس از چرخ کردن به قیمت کیلویی ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان به مشتریان می‌فروشند. دولت براساس طرح توزیع گوشت تنطیم بازار، قیمت هر کیلوگرم گوشت منجمد برزیلی را ۲۹ هزار تومان و قیمت هر کیلوگرم گوشت گرم را ۴۰ هزار تومان اعلام کرده است. با افزایش تقاضای مردم برای خرید گوشت قرمز، دولت اعلام کرد به زودی برای تامین گوشت علاوه بر برزیل از پنج قاره گوشت وارد کشور می‌کند.
کارشناسان معتقدند که دولت باید برای حمایت از خانوار در زمینه گوشت، منابع ریالی حاصل از اصلاح سیاست ارزی را از طریق افزایش یارانه مستقیم به خانوارها بازتوزیع کند
دولت و مقامات دستگاه‌های اجرایی تأکید می‌کنند که برای تامین کالاهای اساسی از جمله گوشت «هیچ» مشکلی نیست و از خانواده‌ها می‌خواهند از «هجوم» به فروشگاه‌های فروش گوشت تعزیراتی خودداری کنند.
تاکنون ۱۴۵هزار تن گوشت وارد کشور شده و تا پایان سال ۹۷ این میزان به ۲۴۰ هزار تن می‌رسد. به گفته رئیس سازمان دامپزشکی، نیاز کشور به گوشت قرمز ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن است و واردات ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار تن برای کشور کافی است.
فروش اینترنتی گوشت، راهکار جدید
برای مقابله با این بازار سیاه و کوتاه کردن صف‌های خرید، دولت به فروش اینترنتی گوشت روی آورده و قرار است خریداران با وارد کردن کد پستی خود در چند وب‌سایت ماهی دو تا سه کیلو گوشت سفارش دهند و آن را در خانه تحویل بگیرند. سه فروشگاه زیر نظر سازمان‌های دولتی فروش اینترنتی گوشت قرمز منجمد وارداتی را آغاز کردند.
در پی اظهارات اخیر مسئولان مبنی بر عرضه اینترنتی ۳۵ تن گوشت قرمز در روزهای گذشته، گفت وگوی ایسنا با مدیران سه سایت اینترنتی عرضه گوشت حاکی از آن است که تاکنون فقط یکی از آنها وارد این چرخه شده و یکی از دو سایت دیگر هم هنوز توزیع گوشت را آغاز نکرده و دیگری هم چند روزی است که ورود پیدا کرده، ولی همچنان خبری از عرضه گوشت قرمز تازه نیست و فقط گوشت منجمد برزیلی توزیع می‌شود.
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام استان تهران در این باره به ایسنا گفت که احتمال جایگزینی روش عرضه اینترنتی محصولات پروتئینی با دیگر روش‌ها مانند روش عرضه به جوامع هدف وجود دارد که باید دید وزارت صنعت، معدن و تجارت که اخیراً تنظیم بازار گوشت قرمز را برعهده گرفته، چه راهکار و پیشنهادی ارائه می‌دهد.
رضا سالمی، افزود: در طول روزهایی که عرضه اینترنتی گوشت قرمز برای تنظیم بازار ادامه داشته است، حدود ۳۵ تن گوشت به دست مردم رسیده و در سایت بروزرسان روزانه دو تا ۲.۵ تن گوشت به صورت اینترنتی عرضه می‌شود و دو سایت دیگر عرضه‌کننده گوشت قرمز به صورت اینترنتی نیز هر کدام روزانه حدود یک تا ۱.۵ تن که مجموعاً ظرفیت‌شان به پنج تن در روز می‌رسد عرضه اینترنتی می‌کنند که البته در این میان سایت مسترقصاب فعالیت خود را آغاز کرده و سایت یخچال نیز به زودی کارش را آغاز می‌کند.
در همین رابطه، محمد فوزی، مدیر یکی از این سایت‌ها به ایسنا گفت: هر تولیدکننده یا صاحب اصلی کالا می‌تواند محصولاتش را از طریق این سایت عرضه کرده و به دست مردم برساند، چراکه در این زمینه یک ناوگان مجهز وجود دارد و محصولات را برای ما ارسال می‌کند و ما هم آن را به دست مشتریان می‌رسانیم.
این مدیر سایت عرضه کننده اینترنتی گوشت قرمز با بیان اینکه روزانه ۲۰ هزار نفر به سایت ما مراجعه می‌کنند و ظرفیت‌های توزیع در این زمینه تکمیل شده است، ادامه داد: بر اساس طرحی که شرکت پشتیبانی امور دام به ما اعلام کرده، بر اساس هر کد پستی سه کیلوگرم گوشت منجمد برزیلی به قیمت هر کیلو ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان، چهار عدد مرغ منجمد به قیمت کیلویی ۸,۹۰۰ تومان و دو شانه تخم مرغ به قیمت شانه‌ای ۱۳ هزار ۸۰۰ تومان که سهمیه هر خانوار برای یک ماه است، در اختیار آنها قرار می‌گیرد. اما هنوز گوشت گرم قرمز به این سایت برای توزیع داده نشده که مقرر شد تا شرکت‌های بسته بندی آن را به زودی برای ما تأمین کنند و قیمت آن نیز به صورت لاشه ۴۲ هزار تومان است و این نرخ برای قطعات دیگر گوشت قرمز متفاوت خواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید