محمود خاقانی الیگارشی نوپا را مانع گسترش تکنولوژی تولید دانست؛
۳۰۰ حلقه چاه در میادین مشترک نفتی کور شده است
رامتین موثق
ششم دی‌ماه 1400، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه ۱۷ چاه در میدان مشترک آزادگان جنوبی تا پایان سال تولیدی میشود، گفته بود: امیدواریم تا اوایل سال ۱۴۰۲ به طور کامل میدان آزادگان جنوبی توسعه پیدا کرده و ظرفیت تولید نفت به ۳۲۰ هزار بشکه در روز برسد. اما سال 1402 فرارسید و محسن خجسته‌مهر، با اعلام اینکه ۶۰ حلقه چاه جدید به ظرفیت تولید میدان مشترک آزادگان جنوبی اضافه شده است، ظرفیت تولید در این میدان مشترک را 120 هزار بشکه اعلام کرد.
وحید حاجی‌پور، فعال رسانه، درباره این خلف وعده در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «قرار بود اوایل ۱۴۰۲ تولید میدان نفتی آزادگان ۳۲۰ هزار بشکه شود؛ امروز اما ۱۲۰ هزار بشکه است. مابه‌التفاوت ۲۰۰ هزار بشکه‌ای وعده و عمل، با نفت ۷۰ دلاری، بیش از ۵ میلیار دلار و با نرخ دلار امروز، بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان میشود. ثانیه‌ای ۱۰ میلیون تومان ضرر فقط در یک سال!»
امسال نیز از روند سال‌های پیش مستثنی نیست. ابتدا مسئولین وعده افزایش ظرفیت و مقدار تولید می‌دهند؛ اما در عمل محقق نمی‌شود، آنگاه این خلف وعده را دستاورد جا می‌زنند.
جهش در تولید نفت با قراردادهای میلیاردی دولت!
دولت سیزدهم مدعی است که تاثیر تحریم‌ها را، که از سال 97 بر اقتصاد ایران سایه افکنده، خنثی کرده و اکنون هم نفت را می‌فروشد و هم سرمایه خارجی جذب می‌کند.
11 اردیبهشت‌ماه سال جاری، وزیر نفت با بیان اینکه امسال ۷۹ پروژه نیمه‌تمام به ارزش ۱۶ میلیارد دلار با هدف جهش تولید به بهره‌برداری می‌رسد، گفت: امسال 50 پروژه جدید نیز به ارزش ۲۵ میلیارد دلار آغاز میشود.
جواد اوجی با اشاره به اینکه وزارت نفت در سال جهش تولید با مشارکت مردم برنامه‌های زیادی در حوزه‌ها و معاونت‌های مختلف خواهد داشت، ادامه داد: امسال همچنین تولید نفت و گاز به‌مرور افزایش جهشی خواهد یافت. افزون بر آن، بیش از ۶ میلیون تن به ظرفیت تولید پتروشیمی و ۵۰ هزار بشکه به ظرفیت فرآورش نفت افزوده خواهد شد.
احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، نیز طی یادداشتی در صفحه کاربری خود در شبکه «ایکس» اعلام کرد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد و چینی‌ها در سال ۱۴۰۲ بیشترین ورود سرمایه را به ایران داشتند.
او پیش از این در هشتم اسفندماه در نشستی خبری با بیان اینکه بخش نفت با ۴.۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی کارنامه قابل‌توجهی نسبت به سال‌های گذشته دارد، گفته بود: در ۱۱ ماه امسال بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت انجام شده است.
اما با این ادعای سرمایه‌گذاری، چرا افزایش ظرفیت تولید در میادین مشترک دچار چالش است؟
تحریم‌ها؛ بهانه معذوریت از ارائه آمار واقعی
یک کارشناس مسائل انرژی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» در ارزیابی خود از آمارهای اعلامی وزارت نفت درباره جهش در تولید نفت، اظهار کرد که مسئولین به بهانه تحریم‌ها، خود را از ارائه آمار واقعی معذور کرده‌اند. محمد خاقانی افزود: ادعا شده است که تولید نفت افزایش پیدا کرده و فروش آن هم بسیار خوب بوده و تمام ارز حاصل از فروش آن هم به کشور برگشت داده شده است. اما یک شهروند که برای مثال با دیابت سروکار دارد، شاهد گران شدن و کم شدن انسولین است و اثر این برگشت ارز را حس نمی‌کند.
تحلیلگر مسائل انرژی: اگر به واقعیت موجود در اقتصاد انرژی نگاه کنیم با ناترازی برق در تابستان و ناترازی بنزین، گازوئیل و گاز طبیعی مواجه می‌شویم. اما اگر تولید نفت افزایش پیدا کرده بود، نباید شاهد ناترازی انرژی در کف خیابان و جامعه و افزایش قیمت‌ها به دلیل افزایش هزینه حمل‌ونقل که از این ناترازی نشأت می‌گیرد، بودیم
او تصریح کرد: کمبودهای تولید در صنایعی که وابسته به واردات هستند، نشان‌دهنده اینست که به اندازه کافی ارز در اختیار ندارند.
این تحلیلگر اقتصاد انرژی درباره روند وارداتی دولت اضافه کرد: از سویی دیگر وزارت صمت با مسرت اعلام می‌کند که اتومبیل‌های دوگانه‌سوز بنزینی و برقی وارد کرده است. فارغ از اینکه این خودروها خدمات پس از فروش ندارند، ادعا شده باتری آنها تهیه شده است اما نمی‌گویند که این باتری‌ها با چه میزان ارز وارد شده است.
خاقانی وجود ناترازی در انرژی را نشانه دیگری از افزایش نیافتن تولید دانست و گفت: اگر به واقعیت موجود در اقتصاد انرژی نگاه کنیم با ناترازی برق در تابستان و ناترازی بنزین، گازوئیل و گاز طبیعی مواجه می‌شویم اما اگر تولید ما افزایش پیدا کرده بود، نباید تا حدود زیادی شاهد ناترازی انرژی می‌بودیم اما در کف خیابان و جامعه، شاهد افزایش قیمت‌ها به دلیل افزایش هزینه حمل‌ونقل که از این ناترازی نشأت می‌گیرد، هستیم.
به گفته او، آنچه مسئولین در مصاحبه‌ها می‌گویند، افزایش ظرفیت تولید است؛ حال آنکه بین افزایش ظرفیت تولید و میزان تولید واقعی فرق است.
این کارشناس با تأکید بر اینکه بیشتر ارقام مسئولین درباره ظرفیت است، یادآور شد: ظرفیت به معنای وجود میادین است و بین افزایش ظرفیت تولید تا تولید واقعی از این ظرفیت، راه طویلی است.
محمود خاقانی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: نزدیک 300 حلقه چاه در کشور به دلیل نبود فناوری و مهاجرت متخصصان کور شده و قابلیت تولید ندارد؛ چراکه الیگارشی نوپا که بعد از خصوصی‌سازی قدرت را در کشور به دست گرفت، مانع گسترش تکنولوژی میشود زیرا نگران است با گسترش تکنولوژی، بیکاری رواج یابد و مجبور شود به مردم بیکار از محل سود خود، پول پرداخت کند
قراردادها شفاف نیست
خاقانی با اشاره به ادعای مسئولین درباره انعقاد قراردادهای میلیاردی برای تولید نفت خام، در راستی‌آزمایی آن بیان کرد: آشکار است در شرایط تحریمی، این سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری خارجی نیست.
او ادامه داد: همچنین اعلام نشده این قراردادها از چه نوعی است؟ این قراردادها اشکالی چون قرارداد بیع متقابل، قرارداد مشارکت در تولید، قرارداد اعطای امتیاز دارند و حتی اعلام نشده که آیا این قراردادها به صورت قراردادهایی بوده است که از دولت یازدهم به قراردادهای جدید نفتی ایران مشهور شد؟
این تحلیلگر مسائل انرژی با بیان اینکه هیچ‌گاه رسما اعلام نشد که چه نوعی قراردادی بین شرکت نفت و سرمایه‌گذاران منعقد شده است، تصریح کرد: همچنین مشخص نشد این سرمایه از کجا تامین میشود زیرا نقل و انتقال‌های بانکی ما به دلیل عدم عضویت در FATF تحریم است و هیچکدام از مفاد این قراردادها شفاف نیست.
خاقانی با اشاره به افتتاح فاز 11 پارس جنوبی در دولت سیزدهم یادآور شد: در شرایط اقتصادی‌ای که چاپ پول در سطح وسیع در حال انجام بود، وزارت نفت تفاخر کرد که فاز ۱۱ پارس جنوبی را خودکفا و با اتکا به توان و تجهیزات داخلی راه‌اندازی کرده و چه خوب که توتال و دیگر شرکت‌ها از ایران رفته‌اند!
به گفته خاقانی، فاز ۱۱ با یک تبلیغات وسیع افتتاح شد و ادعا کردند که ناترازی گاز حل میشود، اما اکنون می‌بینیم که این ناترازی برقرار است.
این کارشناس با طرح این پرسش که تولید فاز ۱۱ در چه مرحله‌ای است، تصریح کرد: نزدیک 300 حلقه چاه در کشور به دلیل نبود فناوری و مهاجرت متخصصان کور شده است و دیگر قابلیت تولید ندارد.
الیگارشی نوپا، مانع گسترش تکنولوژی
خاقانی در پاسخ به چرایی نبود تکنولوژی مناسب در کشور عنوان کرد: اکنون در دوران هوش مصنوعی قرار داریم اما در کشور ما، الیگارشی نوپا که بعد از خصوصی‌سازی قدرت را به دست گرفت، مانع گسترش تکنولوژی میشود.
او با اشاره به اینکه این الیگارشی در قبل از انقلاب به ۱۰۰۰ فامیل معروف بود اما شاید اکنون به ۱۰۰ فامیل تقلیل پیدا کرده، در پایان خاطرنشان کرد: این الیگارشی نگران گسترش تکنولوژی است زیرا با گسترش تکنولوژی، بیکاری رواج می‌یابد و نگران است که به این مردم بیکار از محل سود خود، پول پرداخت کند.
دیدگاه تان را بنویسید