رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق، درباره حذف ایران از «راه توسعه»:
تحریم‌ها و ضعف سیاست خارجی، ایران را از پروژه‌ها کنار می‌گذارد
رامتین موثق
زمانی قرار بود ایران در پروژهای شرکت داده شود که بار ابتدا از ترکیه با خط‌آهن وارد ایران شده و سپس از طریق دریا به امارات منتقل شود اما روند تغییر کرد و جای ایران را عراق گرفت و به نوعی ایران از این پروژه، که «جاده توسعه» نام دارد، کنار گذاشته شد.
حذف ایران از پروژه‌های اینچنینی در این برهه می‌تواند بسیار جدی تلقی شود زیرا اکنون توجه اقتصاد جهانی به ترانزیت و کریدورها افزایش پیدا کرده و قدرت‌های جهانی به‌ویژه چین، در جستجوی راه‌های تجاری همسو با منافع خود هستند. دولت سبزدهم مدعی است در راه «اقتصاد دریامحور» و توسعه کریدورها گام‌هایی برداشته است؛ اما در عمل آنچه مشاهده می‌شود، حذف ایران از این مسیرهای استراتژیک تجاری است.
به گزارش اکوایران، پروژه «جاده توسعه» در حالی رقم خورده که ایران و عراق، شهریور سال گذشته احداث خط ریلی شلمچه- بصره را در دستور کار خود قرار داده بودند. پروژهای 32 کیلومتری که قرار است مسیرهای ریلی دو کشور را به هم متصل و روند حمل مسافر را تسریع کند. ایران امیدوار است با راه‌اندازی این مسیر به مرور روند انتقال کالا نیز از این طریق صورت گیرد، اما طرف عراقی با اجرای پروژه «جــاده توســعه» نشان داده که تمایلی به این کار ندارد و خط ریلی شلمچه- بصره همچنان مسافری خواهد بود.
سیاست موازنه مثبت عراق
روز دوشنبه، 3 اردیبهشت 1403، محمد السودانی، نخست‌وزیر عراق و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، شاهد به امضا رسیدن یک توافق اولیه میان عراق، ترکیه، قطر و امارات متحده عربی بودند.
بر اساس بیانیه رسمی دفتر نخست‌وزیر این کشور، این تفاهم‌نامه با هدف همکاری مشترک در پروژه راهبردی جاده توسعه تنظیم شده است. این تفاهم‌نامه را وزرای حمل و نقل عراق و ترکیه و وزیر حمل و نقل قطر به همراه وزیر انرژی و زیرساخت امارات امضا کردند.
گفتنی است این پروژه از بندر فاو در بصره آغاز می‌شود و با یک جاده و راه‌آهن به طول یک هزار و 200 کیلومتر داخل خاک عراق، به شبکه ریلی ترکیه متصل می‌شود. این پروژه در سه مرحله اجرا می‌شود؛ مرحله نخست در سال 2028، مرحله دوم در سال 2033 و مرحله پایانی نیز در سال 2050 تکمیل خواهد شد.
همچنین به گزارش اقتصادآنلاین، عملیاتی شدن طرح «جاده توسعه» اما برای عراق دارای معنای متفاوتی است. طی سال‌های اخیر این کشور عربی سعی کرده تا با اتحاذ سیاست موازنه مثبت در حوزه سیاست خارجی از یک سو و جلب حمایت‌ها و سرمایه‌‌گذاری‌های خارجی از سوی دیگر اقدام به بازسازی زیرساخت‌های حیاتی کرده و با تمرکز بر پروژه‌هایی همچون توسعه بندر الفاو و کریدور «جاده توسعه» زمینه متنوع‌سازی منابع درآمدی، اشتغالزایی و تبدیل شدن به حلقه وصل کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به بازارهای اروپایی را تسهیل کند.
رئیس کمیسیون حمل‌وتقل اتاق بازرگانی ایران: متاسفانه به دلیل برخی تحریم‌ها و عدم انجام برخی تعهدات، ایران از پروژه‌هایی چون «جاده توسعه» کنار گذاشته می‌شود. و باعث می‌شود کشورهای دیگر از ایران پیشی بگیرند. پیش‌بینی شده بود که حداقل ۱۰ میلیون تن ترانزیت از کشور انجام شود، ولی عملا نتوانستیم از این ظرفیت استفاده کنیم
در تمام زمینه‌ها از بقیه کشورها عقب مانده‌ایم
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» عنوان کرد: در هر صورت باید بپذیریم هرچقدر بتوانیم تعاملات بین‌المللی خود را بیشتر کنیم، می‌توانیم از بحث ترانزیتی و کریدورهای شمالی-جنوبی و موقعیت خوب جغرافیایی خود استفاده کنیم.
رضا رستمی درباره علت حذف ایران از پروژه «راه توسعه» اظهار کرد: متاسفانه به خاطر برخی تحریم‌ها و عدم انجام برخی تعهدات، ایران از این پروژه‌ها کنار گذاشته می‌شود و باعث می‌شود کشورهای دیگر از ایران
پیشی بگیرند.
او با بیان اینکه ما در تمام زمینه‌ها از بقیه کشورها عقب مانده‌ایم، درباره مشکلات داخلی ترانزیت تصریح کرد: اولین موضوع مهم در بحث ترانزیت بیمه سبز است، اما بیمه سبز ایران از آغاز سال ۲۰۲۴، تعلیق شد و این هزینه سنگینی برای بخش ما بود.
این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه مشکلات صدور ویزا برای رانندگان ما یکی دیگر از مشکلات بخش ترانزیت است، تاکید کرد که تمام این مسائل باعث می‌شود کشور ما از کشورهای همسایه کندتر حرکت کند.
ناوگان فرسوده‌ای داریم
رستمی تعلیق بیمه سبز، عدم صدور ویزا برای رانندگان ایرانی و عمر ناوگان را عمده‌ترین مشکلات بخش ترانزیت دانست و گفت: یکی دیگر از عواملی که در بخش حمل‌ونقل تاثیرگذار است، بحث عمر کامیون‌ها و ناوگان است. عمر ناوگان ما بسیار بالاست و ناوگان فرسوده‌ای داریم و برای نوسازی باید گام‌های بسیار جدی برداریم و برای این کار عزم دولت و بخش خصوصی لازم است.
او با تاکید بر اینکه باید بتوانیم با اعطای تسهیلات به رانندگان و فعالان حمل‌ونقل، نوسازی ناوگان را تکمیل کنیم، خاطرنشان کرد: این آسیب‌هایی است که در بخش حمل‌ونقل داریم و باید این آسیب‌ها را کم کنیم تا فاصله ما با کشورهای منطقه کمتر شود.
نمی‌توانیم با تمام کشورها دعوا کنیم
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی ایران درباره تاثیر نبود سرمایه‌گذاری خارجی بر دور زدن ایران در پروژه‌ها بیان کرد: اولین چیزی که سرمایه‌گذار می‌خواهد، امنیت اقتصادی است.
رضا رستمی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: در بخش حمل‌ونقل گلایه اصلی متوجه شخص اول وزارت، یعنی مهرداد بذرپاش است. از روزی که او منصوب شده، حتی با یک تشکل حمل‌ونقلی، چه دریایی چه جاده‌ای و چه هوایی، جلسه نگذاشته و فقط فکر و ذکر او مسکن است و بدیهی است وقتی دسترسی به شخص اول وزارتخانه نداشته باشیم، مشکلات شدیدتر می‌شوند
رستمی ادامه داد: بحث‌های تحریم بسیار بر نگرانی سرمایه‌گذاران موثر است و باید واقعیت را بپذیریم که دنیا، دنیای ارتباط است. ما باید با کشورهای جهان ارتباط داشته باشیم، تنها اسرائیل است که با آن مشکل داریم، اما با کشورهای دیگر که جنگ نداریم و نمی‌توانیم با تمام کشورها دعوا کنیم.
او تاکید کرد: سیاست‌های خارجی خود را باید به‌گونه‌ای تنظیم کنیم که به نفع ارتباط بین‌المللی ما باشد زیرا برای پیشرفت اقتصادی این مراودات لازم است.
این فعال اقتصادی درباره فرصت‌های از دست رفته ایران در بحث ترانزیت اظهار کرد: پیش‌بینی شده بود که حداقل ۱۰ میلیون تن ترانزیت از کشور انجام شود ولی عملا نتوانستیم از این ظرفیت استفاده کنیم.
رستمی با تاکید بر اینکه وقتی نتوانیم از ظرفیت ترانزیتی در کشور استفاده کنیم، خودبه‌خود بخش حمل‌ونقل ما آسیب می‌بیند، تصریح کرد: هرچقدر بتوانیم ترانزیت را در کشور تقویت کنیم، باعث رونق و شادابی حمل‌ونقل می‌شود و در کلیت اقتصادی بسیار موثر است.
وزیر راه پاسخگوی مشکلات نیست
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی ایران، با اشاره به جلسات دولت و بخش خصوصی در شورای گفت‌وگو، عنوان کرد که تداوم مشکلات بستگی به عزم دولت دارد.
رستمی افزود: برخی مشکلات مانند تعلیق بیمه سبز و عدم اعطای ویزا مربوط به دولت است و بخش خصوصی کاره‌ای نیست. برای مثال دولت و وزارت خارجه باید برای بیمه سبز مذاکره کنند که از حالت تعلیق خارج شود. او تاکید کرد: هرچند برای نوسازی ناوگان بخش خصوصی می‌تواند حلال مشکل باشد، اما دولت باید حمایت کند و تسهیلات اعطا کند.
این عضو اتاق بازرگانی با تاکید بر اینکه دولت باید در بخش حمل‌ونقل توجه بیشتری داشته باشد، اظهار کرد: در بخش حمل‌ونقل گلایه اصلی متوجه نفر اول وزارت، یعنی مهرداد بذرپاش است.
رستمی اضافه کرد: از روزی که بذرپاش منصوب شده، حتی با یک تشکل حمل‌ونقلی، چه دریایی چه جاده‌ای و چه هوایی، جلسه نگذاشته و فقط فکر و ذکر او مسکن است.او با اشاره به اینکه حتی وزیر به نامه‌نگاری‌های تشکل‌ها نیز پاسخ نمی‌دهد، در پایان خاطرنشان کرد: وقتی به نفر اول وزارتخانه دسترسی نداشته باشیم، مشکلات شدیدتر می‌شوند.
منافع پکن در فاو
چین به عنوان یکی از کشورهایی که از ساخت بندر فاو و ایجاد جاده توسعه حمایت کرده، جایگاه راهبردی در این طرح دارد.
به گزارش انرژی‌پرس، بندر فاو و راه توسعه به اتصال بهتر چین به منابع نفتی خلیج فارس کمک می‌کند. انتظار می‌رود بندر فاو به یکی از بزرگترین بنادر کانتینری در راه توسعه خاورمیانه تبدیل شود که به معنای صادرات نفت خام بیشتر از عراق به چین است. همزمان با ساخت این بندر، چین در سال ۲۰۲۲ به ارزش ۵۳ میلیارد دلار نفت از عراق وارد کرد که نسبت به سال ۲۰۲۱ افزایش ۴۳ درصدی داشت.
واضح است عراق از طریق همین سیاست و استفاده دوجانبه از ظرفیت‌های اقتصادی قدرت‌های بزرگ توانسته است صنعت نفت خود را تقویت کند. اما ایران به دلیل تحریم‌ها نتوانسته از این فرصت‌ها استفاده کند زیرا ایران خود را به یک شریک تجاری، یعنی چین محدود کرده است و نمی‌تواند از دیگر فرصت‌ها استفاده کند. به این دلیل است که همکاری چین با عراق توسعه می‌آفریند اما همکاری این قدرت اقتصادی با ایران، بیشتر در قالب خرید نفت با تخفیف صورت می‌گیرد.
دیدگاه تان را بنویسید