بی‌مسئولیتی دولت در بازگرداندن ارز حاصل از صادرات نفتی

رامتین موثق

در حالی که فروش نفت به بیشترین حد خود رسیده است و دولت دائم تاکید می‌کند که برای آرامش بازار ارز، منابع کافی در اختیار دارد، به تجار، ارزی اختصاص داده نمی‌شود.

روز یکشنبه داوود رنگی، عضو اتاق بازرگانی، در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین گفت که یک ماه است تخصیص ارز به واردات کالاهای اساسی متوقف شده است. این موضوع با واکنش سریع بانک مرکزی مواجه شد و با ارسال نامه‌ای به این پایگاه خبری  ضمن تکذیب این خبر، اعلام کرد: از ابتدای سال جاری (فروردین ماه)، بر اساس آمار موجود بانک مرکزی، ۲ میلیارد و ۷۷۲  میلیون دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی، دارو، کالاهای تجاری و بازرگانی، واردات در مقابل صادرات و خدمات تامین کرده است.

این تکذیبیه بانک مرکزی در شرایطی صادر شد که دیروز، فعالان اقتصادی و اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران که در نشست صبحانه کاری با نمایندگان مجلس شورای اسلامی با موضوع تحقق شعار سال و بررسی برخی مشکلات و مسائل پیش روی بخش خصوصی در اتاق تهران گرد هم آمده بودند، دوباره این موضوع را تکرار کردند.

بانک  مرکزی به تولیدکنندگان می‌گوید برای  واردات  مواد اولیه  ارز  ندارد

اما عدم تخصیص ارز فقط مختص کالاهای اساسی نیست؛ اعتراض بسیاری از فعالان صنعتی را نیز برانگیخته و دیروز موضوع از زبان نمایندگان مجلس نیز شنیده شد.

به گزارش انتخاب، نماینده اردبیل، تاکید کرد: قرار بود که موضوع مباحث ارزی و وضعیت بازار ارز را در مجلس بررسی کنیم؛ الان وضعیت بازار ارز کاملا آشفته است. همچنین برای موضوع واردات مواد اولیه، بانک مرکزی به تولیدکنندگان می‌گوید ارز ندارد؛ معلوم نیست که بانک مرکزی چه کار می‌کند؛ بانک مرکزی باید به مردم  جواب دهد.

صدیف بدری، خاطرنشان کرد: کمیسیون تخصصی ما به بانک مرکزی نظر تخصصی داده است اما بانک مرکزی اصلاً آن را قبول ندارد و کنار گذاشته است. بانک مرکزی بگوید سیاست ثباتی که گفتند چیست؟ باید به این موضوعات اساسی بپردازیم نه اینکه یک موضوع اساسی قانونگذاری را طی دو هفته آینده تعیین تکلیف کنیم.

یک فعال اقتصادی: بیشتر کالاهای وارداتی، مواد اولیه تولید است و در نتیجه دخالت مستقیم در قیمت کالاهای مختلف دارد. هرچقدر بر اثر تعلل بانک مرکزی در تأمین ارز، در واردات کالا تاخیر بیافتد، هزینه است که در قیمت نهایی کالا نمود پیدا می‌کند و از جیب مصرف‌کننده پرداخت می‌شود

نتیجه  سیاست  بانک  مرکزی، 

التهاب  در  بازار  ارز   است

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با اشاره به اهمیت و جایگاه سیاست‌های ارزی در کشور و لزوم تصمیم‎‌گیری برای آن، گفت: اگر با سیاست‌هایی که بانک مرکزی در قبال مسئله ارز اتخاذ کرده پیش برویم، نگرانی ما برای افزایش التهابات ارزی به مراتب بیشتر خواهد شد.

محمدرضا پورابراهیمی با اشاره به پیش‌بینی‌های کمیسیون اقتصادی درباره مسئله ارز در سال گذشته، بیان کرد: این پیش‌بینی‌ها در حال تحقق است. طبیعتا انتظار داریم رئیس‌جمهور و بانک مرکزی بر اساس تجارب علمی، اجرایی و سند تحول دولت مردمی، دولت سیزدهم مسیر حرکت ارزی کشور را مدیریت کرده و التهابات در این بازار را کاهش دهند.

منابع   ارزی   محدود   است

یک فعال اقتصادی علت تخصیص ندادن ارز به واردکنندگان را کمبود ارز دانست.

مهراد عباد در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» با اشاره به اینکه به برخی صنایع حتی از مهرماه سال گذشته ارزی تخصیص داده نشده است و تخصیص‌ها دیر شده است، اظهار کرد: سیاست‌های ارزی بسیار عوض شده. چند روز گذشته یک بخشنامه جدید آمد که اگر ثبت سفارش از محل واردات دیگران باشد، بانک مرکزی و وزارت صمت در زمان‌بندی تخصیص ارز نقشی ندارند و به نوعی تهیه ارز را به خود واردکنندگان مربوط کرد. او با بیان اینکه این دو پروسه تخصیص ارز واردات و برگرداندن ارز حاصل از صادرات، در سال‌های گذشته تغییرات بسیار زیادی کرده‌اند اما ماهیت همه این تغییرها یکسان بوده است، تصریح کرد: با توجه به محدودیت منابع، با این شیوه تخصیص ارز نمی‌توانیم موجب رشد تولید و توسعه شویم. 

این عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی درباره تاثیر این دیرکرد تخصیص ارز بیان کرد: بیشتر کالاهای وارداتی، مواد اولیه تولید است و در نتیجه دخالت مستقیم در قیمت کالاهای مختلف دارد.

عباد با تاکید بر اینکه هرچقدر در واردات کالا تاخیر بیافتد، هزینه است، ادامه داد: هزینه‌ها می‌تواند شامل هزینه‌های گمرک، انبارداری و ... باشد که در قیمت نهایی کالا نمود پیدا می‌کند و از جیب مصرف‌کننده پرداخت می‌شود.

فشار  به  بخش خصوصی  و بی‌مسئولیتی  دولت

او در پاسخ به اینکه چرا دولت ارز حاصل از فروش نفت را در اختیار واردکنندگان قرار نمی‌دهد، توضیح داد:  بیشترین ارزی که در سامانه نیما تامین می‌شود از طریق بخش خصوصی است و تنها بخش کمی از ارز مختص واردات را دولت و از محل منابع نفتی فراهم می‌کند.

مهراد عباد در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: یک تناقض وجود دارد، سال گذشته برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات، فشار شدیدی بر صادرکنندگان بخش خصوصی وارد کردند. کشور دچار کمبود منابع بود ولی فقط فشار بر بخش خصوصی بود و دولت مسئولیتی بابت برگرداندن منابع حاصل از صادراتی که انجام می‌داد، که بیشتر آن هم نفتی بود، نداشت

این فعال اقتصادی افزود: بیشتر منابع نفتی صرف هزینه‌های دولت می‌شود و از طرفی هم بیشتر ارزی که در سامانه نیما تامین می‌شود، فشارش بر بخش خصوصی و صادرکنندگان است.

عباد تصریح کرد: یک تناقض وجود دارد، سال گذشته برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات، فشار شدیدی بر صادرکنندگان بخش خصوصی وارد کردند. کشور دچار کمبود منابع بود ولی فقط فشار بر بخش خصوصی بود و دولت مسئولیتی بابت برگرداندن منابع حاصل از صادراتی که انجام می‌داد، که بیشتر آن هم نفتی بود، نداشت.

او به برگرداندن پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی پس از چهار سال و تهاتر پول‌های نفتی با چای در سریلانکا اشاره کرد و گفت: همین مشکلاتی که دولت برای برگرداندن پول خود دارد، بخش خصوصی بسیار بیشتر با آن درگیر است. برای یک شرکت با چند پرنسل محدود، برگرداندن ارز خود در شرایطی که هیچ بانکی این کار را انجام نمی‌دهد، کار سختی است.

این عضو اتاق بازرگانی با تاکید بر اینکه این فشار در سال‌های گذشته فقط به بخش خصوصی صادرکننده شناسنامه‌دار آمد، در نهایت خاطرنشان کرد: در همین حین بسیاری صادرات غیرقانونی انجام دادند و همین باعث شد تراز تجاری دچار خطا شود.

هدر دادن  دلارها  با   ارزپاشی

البته باید در نظر داشت بیشتر صادرات نفت ایران به چین است و در واقع می‌توان گفت چین تنها خریدار نفت ایران آن هم شیوه‌ای کاملا استعماری و به ثمن بخس است. چین نفت ایران را به زیر قیمت می‌خرد یا به جای پرداخت پول کامل آن، در حوزه‌های عمرانی سرمایه‌گذاری می‌کند؛ این شیوه علاوه بر بیکار کردن پیمانکار ایرانی، هم منابع ملی ایران را به یغما می‌برد و هم ارزش اضافی تولید شده توسط کارگران ایرانی را.

همچنین چندماهی است بازار ارز ایران دچار التهابات بسیار است و دولت به جای راه‌حل ریشه‌ای، دائم درحال ارزپاشی و مدعی است این سیاست بسیار کاراست و قیمت ارز به حالت سابق برخواهد گشت. بیش از 3 ماه از این التهابات می‌گذرد و خبری از بازگشت دلار به سطح 49 هزار تومان نیست و بین 60 تا 70 هزار تومان در حال نوسان است و نگرانی از ورود آن به کانال 70 هزار تومان وجود دارد. هربار که دولت به بازار ارز تزریق کرد صرفا التهابات را موقتا تسکین داد و با هر اتفاق تازه‌ای این تاثیر خنثی شد.

به نظر می‌رسد دولت و بانک مرکزی فقط برای تامین هزینه‌های خود و تزریق دلار به بازار، ارز دارند و دغدغه آنها تولید و توسعه تجارت ایران نیست.