مرتضی افقه در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» و در بررسی بخش دوم بودجه ۱۴۰۳:
کسری بودجه از نیمه دوم سال نمایان‌تر می‌شود
رامتین موثق
بخش دوم لایحه بودجه 1403 در حالی به مجلس ارسال شده است که انتقادات بسیاری بر پیش‌نویس آن بود و بسیاری از کارشناسان احتمال کسری بودجه می‌دادند. با مشاهده بودجه 1403 می‌توان دریافت که این بودجه 300 همت کسری دارد. در واقع درآمدهای دولت 15,233,000 همت پیش‌بینی شده است و هزینه‌های آن، 18,787,400 همت.
از آنجا که کسری بودجه همواره یکی از چالش‌های جدی اقتصاد ایران بوده پرسش این است که این 300 همت در سطح فعلی می‌ماند یا تشدید می‌شود؟ همچنین نظر به اینکه قیمت نفت هم با پاسخ نظامی ایران به اسرائیل افزایش یافته و به 92 دلار در هر بشکه رسیده است، آیا این افزایش قیمت به کمک دولت می‌آید؟
منظور: عدالت اجتماعی شعار دولت است
رئیس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه تمرکز سازمان برنامه و بودجه بر کاهش کسری بودجه، مدیریت هزینه‌ها، تحقق حداکثری منابع درآمدی دولت و تخصیص‌های مبتنی بر نیازسنجی است، تاکید کرد: باید نسبت به کاهش فاصله طبقاتی، توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
به گزارش تسنیم، داوود منظور مدعی شد: شعار دولت سیزدهم، عدالت اجتماعی است و باید نسبت به کاهش فاصله طبقاتی، توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
او همچنین با اشاره به برگزاری جلسات فشرده با حضور وزیران و رؤسای دستگاه‌های اجرایی در مرحله تنظیم بخش دوم لایحه بودجه سال 1403 کل کشور، گفت: این اقدام تعاملی بی‌سابقه در سازمان برنامه و بودجه کشور، منجر به ایجاد همدلی و جلب رضایت دستگاه‌ها شد و پیام امید به جامعه داد.
اما این بودجه چه تاثیری بر فاصله طبقاتی دارد؟
احتمال تشدید کسری بودجه در نیمه دوم سال
یک اقتصاددان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» احتمال داد که منابع احتمالی دولت تامین نشوند و کسری بودجه تشدید شود.
مرتضی افقه تصریح کرد: انتظار می‌رود امسال برخلاف آنچه که گفته شده، تورم بیشتر هم شود زیرا مشکلات داخلی همچنان پابرجاست و متاسفانه دستگاه‌های ذی‌ربط مدیریت اقتصاد اعم از بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه و وزارت اقتصاد، توانایی آن را ندارند که منابع را تامین کنند.
او درباره منابع مالیاتی دولت اظهار کرد: مالیات‌ها هم که پیش‌بینی کردند، با توجه به سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی برآورده نمی‌شود. این سیاست انقباضی برای کاهش تورم آغاز شده اما شواهد نشان می‌دهد بنگاه‌های متوسط و کوچک را دچار مشکل تولید کرده و حتی آنها در معرض تعطیلی قرار داده است.
این استاد دانشگاه درباره سیاست‌های انقباضی تاکید کرد: این سیاست، سیاست غلطی است و عده زیادی فشار آوردند که با این سیاست‌ها نقدینگی را کاهش دهند اما ریشه اصلی تورم، نقدینگی نیست.
افقه درباره عوامل دیگر موثر بر کسری بودجه گفت: از طرف دیگر، بسترهای افزایش نرخ ارز و به تبع آن افزایش هزینه‌های دولت فراهم است. دولت یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان است و هزینه‌های آن زمینه افزایش دارد زیرا فارغ از تنش‌های اخیر، انتخابات آمریکا پیش‌رو است و تاثیر مستقیمی بر نرخ ارز می‌گذارد.
او افزود: در داخل هم مجلس جدید در کنار دولت اصولگرا وجود دارد که اولویت آنها اصولاً حل مشـکلات مردم نیست و به مسائل ایدئولوژیک توجه می‌کنند. برای نمونه در اوج بی‌تدبیری و در زمانی که ایران دچار اضطراب و نگرانی از حمله متقابل اسرائیل است، با بحث حجاب یک تنش جدید در جامعه ایجاد می‌کنند. این تحلیلگر مسائل اقتصادی تصریح کرد: تمام این عوامل به این معنی است که سرمایه‌گذار بخش خصوصی با این بی‌ثباتی‌ها، زمینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری ندارد و بنابراین توان پرداخت مالیات ندارد.
یک اقتصاددان: بدون تردید کسری بودجه بر رشد اقتصادی تاثیر می‌گذارد. تورم یک مانع جدی توسعه است و یکی از عوامل رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری‌های دولت در هزینه‌های عمرانی است و چند سالی است دولت به دلیل کسری بودجه، نمی‌تواند از هزینه‌های جاری بزند و بنابراین بودجه عمرانی را کاهش می‌دهد
افقه در پاسخ به اینکه آیا افزایش قیمت نفت می‌تواند بر کسری بودجه موثر باشد، یادآور شد: اتفاقا افزایش قیمت نفت در چند سال اخیر توانسته است مقداری بر مشکلات سرپوش بگذارد، اما با پیروزی احتمالی ترامپ فرصت‌های ایجاد شده از بین می‌رود.
او ادامه داد: در دولت بایدن زمینه‌های خوبی برای یک توافق دوباره بود اما اکنون همین مختصر روزنه هم در حال محو شدن است. بین بایدن و ایران یک توافق نانوشته بود که ایران بتواند به صورت غیرمستقیم نفت به چین بفروشد. اگر تحریم‌ها تشدید شود، همین مقدار فروش نفت هم از دست می‌دهیم و بنابراین فکر می‌کنم در نیمه دوم سال، تشدید کسری بودجه نمایان‌تر می‌شود.
به گفته این اقتصاددان، با این بودجه و منابع درآمدی آن نمی‌توان خوش‌بین بود که دولت درآمدهای خود را تامین کند.
دولت از بودجه عمرانی می‌زند
افقه درباره تاثیر کسری بودجه بر رشد اقتصادی عنوان کرد: بدون تردید کسری بودجه بر رشد اقتصادی تاثیر می‌گذارد. تورم یک مانع جدی توسعه است و یکی از عوامل رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری‌های دولت در هزینه‌های عمرانی است و چند سالی است دولت به دلیل کسری بودجه، نمی‌تواند از هزینه‌های جاری بزند بنابراین بودجه عمرانی را کاهش می‌دهد.
مرتضی افقه در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: بین بایدن و ایران یک توافق نانوشته بود که ایران بتواند به صورت غیرمستقیم نفت به چین بفروشد. اگر تحریم‌ها تشدید شود، همین مقدار فروش نفت هم از دست می‌دهیم و بنابراین فکر می‌کنم در نیمه دوم سال، تشدید کسری بودجه نمایان‌تر می‌شود
او تصریح کرد: در سال جاری اگر کسری بودجه بیشتر شود، دولت بیشتر از سهم سرمایه‌گذاری‌های عمرانی می‌کاهد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های عمرانی دولت بسترساز سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی است، اذعان کرد که با این بودجه و روند حاکم و رفع نشدن تحریم‌ها، رشد اقتصادی سال گذشته هم ادامه نخواهد داشت.
روند جاری فاصله طبقاتی را کاهش نمی‌دهد
افقه درباره ادعای منظور درباره عدالت اجتماعی، عنوان کرد: نمی‌توان به کاهش فاصله طبقاتی امیدوار بود. فاصله طبقاتی زمانی کم می‌شود که یا اشتغال افزایش پیدا کرده یا دولت به اندازه کافی پول داشته باشد که برای آنهایی که شغل ندارند، از طریق پرداخت‌های انتقالی یا یارانه، فاصله طبقاتی را بپوشاند.
او تاکید کرد: بنابراین وقتی دولت کسری بودجه داشته باشد دچار مشکل می‌شود و سیاست انقباضی به بنگاه‌های کوچک و متوسط که بار اصلی تامین اشتغال کشور را دارند، لطمه جدی می‌زند.
به گفته افقه، بعید است که روند جاری منجر به کاهش فاصله طبقاتی شود.
نهادسازی برای بودجه‌گیری
در پایان روایت یک اقتصاددان از وضعیت بودجه و چشم‌انداز توسعه کشور؛ بد نیست به این نکته نیز اشاره کنیم که دبیر شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، بعد از حدود دو سال که از عمر دولت می‌گذرد و شاهد مشکلات روزافزون اقتصادی در کشور هستیم؛ از طی مراحل نهایی‌شدن نقشه راه اقتصادی کشور با هدف رشد شتابان خبر داده است!
به گزارش ایسنا، محسن رضایی در جلسه اقتصادی دبیرخانه شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا با تاکید بر ضرورت ایجاد نهاد پیشرفت با اختیارات کافی، گفته است: کشور نیاز به یک نهاد توسعه‌گر برای رشد شتابان دارد که بر اساس نقشه راه، ریل اقتصادی را اصلاح و رشد بالای ۸ درصدی را تضمین کند.
او تصریح کرده است: نهاد توسعه‌گر باید طبق برنامه‌ای عملیاتی در استان‌ها ثروت‌آفرینی کند و با سرعت بالا و در میان‌مدت زمینه‌های ایجاد شهرهایی آباد را بوجود بیاورد. از آن جمله امنیت اقتصادی را تضمین کند.
رضایی در حالی به ضرورت ایجاد نهادی توسعه‌گر اشاره کرده است که بودجه به خودی خود 300 همت کسری دارد و آثار ضدتوسعه‌ای آن کاملا مشهود است.
این روش او کسری بودجه را تشدید می‌کند زیرا در ایران این قبیل نهادها فقط ایجاد می‌شوند که سهمی از بودجه بگیرند و خود یکی از دلایل کسری بودجه هستند.
همچنین باید توجه داشت تا ریشه‌های عدم رشد و توسعه خشک نشود، صدها نهاد و برنامه فایده‌ای برای اقتصاد نمی‌کند.
دیدگاه تان را بنویسید