رامتین موثق

چندی است صنعت ایران آنقدر تضعیف شده است که کمتر ایران را به عنوان یک کشور صنعتی می‌شناسند و برخی اقتصاددانان به تجاری و دلالی بودن اقتصاد کشور اشاره دارند. منفی شدن مکرر و مکرر رشد صنعت  در آمار رشد اقتصادی، دلیلی دیگر بر این تضعیف است.

اما رئیس دولت نظر متفاوتی دارد. دو روز پیش، ابراهیم رئیسی هنگام تقدیم بودجه 1403 به مجلس شورای اسلامی به اقدامات دولت در راستای هدایت نقدینگی به سمت تولید اشاره کرد و گفت: رشد تولید، ابزارآلات و تجهیزات تولید و احیای بیش از 6 هزار واحد صنعتی تعطیل و نیمه تعطیل از جمله دستاوردهای دولت در راستای کنترل و هدایت نقدینگی به سمت تولید بوده است. 

او در بخش دیگری از سخنان خود به بیان برخی ویژگی‌های بودجه 1403 از جمله تنظیم واقع‌بینانه و انطباق آن با برنامه هفتم توسعه، توجه ویژه به رفع ناترازی‌ها در حوزه بانکی و انرژی و همچنین اصلاح ساختار بودجه اشاره کرد و افزود: در لایحه بودجه 1403 مبتنی بر تاکیدات رهبری و اسناد بالادستی رشد اقتصادی 8 درصدی هدف‌گذاری شده که با توجه به آمار سه ماهه اول که رشد 7 درصدی را در بخش‌های مختلف نفت، صنعت و کشاورزی نشان می‌دهد، تحقق این هدف‌گذاری دور از انتظار نخواهد بود؛ البته استمرار و تداوم آن نیز به کنترل و نظارت مداوم نیاز دارد.

به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور یا تلاش برای دستاوردسازی دارد یا منابع آماری او متفاوت از اقتصاددانان، کارشناسان و حتی منابع دولتی است؛ چراکه براساس آمارهای رسمی و دولتی هم وضعیت صنعت به هیچ‌وجه در رونق و رشد نیست.

6900   واحد  صنعتی تعطیل  داریم

اخیرا معاون وزیر صمت اعلام کرد: ۶۹۰۰ واحد صنعتی در شهرک‌های صنعتی تعطیل است. به گزارش تسنیم، فرشاد مقیمی در برنامه صف اول، عملکرد سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی را  بررسی کرد. او به نهضت احیای صنایع راکد اشاره کرد و گفت در طول دو سال عمر دولت سیزدهم، تنها 4 درصد از واحدهای راکد احیا شده‌اند. 

معاون وزیر صمت درباره آمار واحدهای تعطیل‌شده ادامه داد: واحد‌هایی که متوقف بوده اند، محل و فهرست آن‌ها و اینکه در کدام شهرک صنعتی هستند کاملاً مشخص است، واحد‌هایی که ظرفیت افزایش ظرفیت تولید دارند، کاملاً فهرست آن‌ها مشخص است، حتی می‌توانید فهرست این‌ها را دراختیار...، شاید مثلاً فهرست این واحد‌ها اینکه بخواهیم به صورت عمومی منتشر کنیم.

مقیمی درباره فعالیت واحدهای صنعتی اظهار کرد: آمده‌ایم تجزیه کرده‌ایم که این واحد‌های صنعتی داخل شهرک‌ها، چند درصدشان بالای 70 درصد دارند تولید می‌کنند، چند درصدشان بین 50 تا 70 درصد دارند تولید می‌کنند، چند تا از این واحد‌ها زیر 50 درصد هستند و چند درصد متوقف هستند. این بررسی آمار نشان داد که ما 12 هزار و 181 واحد هستند که بالای 70 درصد دارند فعالیت می‌کنند. این می‌شود حدود 23 درصد واحد‌های تولیدی ما.

محمدصادق جنان‌صفت در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: یکی از دلایل رکود و تنگای بخش تولید به کاهش فزاینده قدرت خرید شهروندان برمی‌گردد. همانطور که اقتصاددانان گفته‌اند و آمارهای رسمی تأیید کرده است، از سال ۹۷ میانگین تورم در ایران نزدیک به ۵۰ درصد بوده است اما مزد و حقوق کارمندان و کارگران نصف تورم تعیین و به طور طبیعی ۲۰ درصد از قدرت خرید مردم کاسته شده است. این خود باعث کاهش تقاضای خرید از کارخانه‌ها می‌شود

او افزود: حدود 24 درصد از این واحدها، واحد‌هایی هستند که بالای 70 درصد ظرفیت شان فعالیت دارند. حدود 33 درصد این‌ها که قریب به 17 هزار واحد صنعتی می‌شوند، این‌ها بین 50 تا 70 درصد درحال فعالیت هستند و حدود 14 هزار واحد هستند که این‌ها زیر 50 درصد دارند فعالیت می‌کنند، 13 درصد از این واحد‌ها هم که متوقف هستند.

بانک‌ها   در   اعطای  تسهیلات خسیس   هستند

یک پژوهشگر اقتصادی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره مشکلات بخش صنعتی با اشاره به گفتگوهای صنعتگران با مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی بیان کرد: یکی از مشکلات بخش صنعت، فقدان منابع مالی و خسیس بودم بانک‌ها در پرداخت اعتبارات است. این خود به سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی برمی‌گردد.

محمدصادق جنان‌صفت افزود: همین میزان تعطیل شدن بنگاه‌ها به دلیل عدم پرداخت وام و تسهیلات به بنگاه‌های صنعتی، است. وقتی پی‌در‌پی تاکید می‌شود که هزاران واحد صنعتی به تعطیلی کشیده شده‌اند، بانک‌ها دست و دلشان برای اعطای منابع به واحد‌ها می‌لرزد زیرا استدلال می‌کنند بنگاه‌ها ممکن است نتوانند منابع را برگردانند. او بیان کرد: از طرفی دولت‌ها مدام به بانک‌ها فشار می‌آورند که حق ندارید وسیله‌های کارخانه‌های بدهکار مصادره کنید یا کارخانه‌ها را تعطیل کنید و به تملک درآورید.

این کارشناس اقتصادی به وام‌های اعطایی بانک مرکزی به بخش صنعتی اشاره کرد و گفت: آنچه بانک مرکزی به عنوان تسهیلات به بخش صنعت هرچندوقت یکبار اعطا می‌کند یک نقص بزرگ و پنهان دارد و آن این است که بخش عمده‌ای از این وام‌های اعطا شده، استمهال وام‌های قبلی است یعنی کارخانه وامی گرفته و نتوانسته پس بدهد، اما بانک نمی‌تواند کارخانه را مصادره کند، پس وام را استمهال و آن را جزو وام‌های پرداختی حساب می‌کند.

پژوهشگر اقتصادی: دلیل عدم پرداخت وام و تسهیلات به بنگاه‌های صنعتی، یکی از دلایل تعطیل شدن آنهاست. وقتی پی‌در‌پی تاکید می‌شود که هزاران واحد صنعتی به تعطیلی کشیده شده‌اند، بانک‌ها دست و دلشان برای اعطای منابع به واحد‌ها می‌لرزد زیرا استدلال می‌کنند ممکن است نتوانند منابع را برگردانند

بازار  جنب‌وجوشی   ندارد

جنان‌صفت در ادامه کاهش قدرت خرید را یکی از دلایل کاهش رشد بخش صنعتی دانست و اظهار کرد: بخش دیگر از تنگای بخش تولید به کاهش فزاینده قدرت خرید شهروندان برمی‌گردد. همانطور که اقتصاددانان گفته‌اند و آمارهای رسمی تأیید کرده است، از سال ۹۷ میانگین تورم در ایران نزدیک به ۵۰ درصد بوده است اما رشد مزدها به این میزان نبوده.

او ادامه داد: زمستان پارسال هم یک تصمیم ناکارآمدی گرفته شد که مزد و حقوق کارمندان و کارگران نصف تورم تعیین شد و به طور طبیعی ۲۰ درصد از قدرت خرید مردم کاسته شده است.

این پژوهشگر اقتصادی تاکید کرد: در بازار جنب‌وجوشی دیده نمی‌شود. با مشاهده شخصی می‌توان متوجه شد که اکثر مغازه‌ها خالی است.

جنان‌صفت تصریح کرد: وقتی جنب‌وجوشی در بازار نباشد، تقاضا برای خرید از کارخانه‌ها کم می‌شود و آنها هم زیر ظرفیت کار می‌کنند. حدود ۵۱ درصد از ظرفیت نصب‌شده کارخانه‌ها بلااستفاده است. او با اشاره به قیمت تمام شده محصولات در ایران بیان کرد: قیمت تمام شده کالا در ایران بالاست. همچنین بسیاری از کالاهای مصرفی کم‌دوام مانند پوشاک و کفش و غیره به صورت قاچاق وارد می‌شود و سود گمرکی پرداخت نمی‌کنند و نسبت به تولید داخلی در بازار ارزانتر هستند.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه تکنولوژی تولید در ایران بسیار پایین است، افزود: مردم ترجیح می‌دهند یک یخچال خارجی را به دو برابر قیمت یخچال داخلی بخرند چون اطمینان دارند این محصولات کارکرد بهتری دارند.

جنان‌صفت همچنین با اشاره به ناترازی گاز تصریح کرد: آنچه که ما از زبان کارخانجات به ویژه بخش‌های پتزوشیمی، فولاد و سیمان می‌شنویم این است که ناترازی گاز بسیار اثرگذار بوده و ظرفیت‌های نصب‌شده را راکد گذاشته است. 

او در پایان خاطرنشان کرد: البته وزارت نیرو این موضوع را دائما انکار می‌کند ولی به نظر می‌رسد با توجه به اینکه اتفاق جدیدی در تولید انرژی حاصل از برق و گاز رخ نداده و مصرف خانگی هم بیشتر شده، بخش تولید دقیق‌تر از دولت اطلاعات می‌دهد.

تمام   فاکتورها   به   صنعتی‌شدن بستگی   دارند

آغاز اقتصاد مدرن با انقلاب صنعتی همراه بوده است و به همین دلیل پیشرفت یک اقتصاد در دنیای مدرن در گرو پیشرفت صنعتی است. وقتی یک اقتصاد پیشرفت کند فاکتورهای مهم آن نظیر تورم، قدرت خرید مردم، نرخ بیکاری و ... نیز دستخوش تغییر می‌شوند. اولین فاکتوری که با رشد صنعتی تغییر می‌کند نرخ بیکاری است. با افزایش تولید، بیکاری کاهش پیدا می‌کند و بنابراین رفاه عمومی و قدرت خرید مردم افزایش می‌یابد که خود در بازار جنب‌وجوش می‌اندازد و همین به عاملی برای رشد صنعت یک کشور تبدیل می‌شود.

بنابراین شاید بتوان گفت یکی از راه‌های نجات اقتصاد ایران، تولیدمحوری و افزایش قدرت صنعتی است.