ذاکری در واکنش به راهکار بذرپاش برای حل مشکل مسکن:
افزایش عرضه زمین، تکرار تجربه مسکن مهر است
رامتین موثق
بازار مسکن در یک وضعیت بحرانی است و این بحران زندگی بسیاری از مردم را برای تامین سرپناه متأثر کرده است. اینطور که کارشناسان می‌گویند، وضعیت فعلی بازار مسکن به دلیل کمبود عرضه نسبت به تقاضا است، اما باید دید تقاضای اضافی ناشی از تمایل مردم است یا دلایل دیگری دارد.
وزیر راه و شهرسازی از کاهش قیمت مسکن به وسیله روش‌های جدید خبر داد. مهرداد بذرپاش روز گذشته در بازدید از مترو پرند، افزود: شرایط بازار مسکن در همه کشور راضی‌کننده است، اما باید باز هم کاهش بیشتر قیمت مسکن را ادامه دهیم تا تاثیر مستقیم بر بازار اجاره را هم شاهد باشیم. در واقع روش وزیر راه برای کاهش قیمت مسکن افزایش عرضه مسکن است. او اعلام کرد: در چند روز آینده در شهر جدید پردیس بیش از ۱۰ هزار مسکن مهر به بهره‌برداری می‌رسد.
بذرپاش ادامه داد: افزایش قیمت مسکن هیچ دلیلی ندارد بلکه به دلیل کاهش تولید مسکن در سال‌های اخیر بوده است. عرضه گسترده زمین را این روزها در استان‌ها شاهد هستیم به طوری که ۵۰۰.۰۰۰ قطعه زمین در روستاها واگذار می‌شود که در نهضت ملی مسکن کار جدیدی است.
شکست نهضت ملی مسکن
ساخت سالی یک میلیون واحد مسکن ملی از وعده‌های ابتدایی و شعار دولت سیزدهم است که از همان ابتدای طرح مورد انتقاد فعالان این بازار قرار گرفت. آنها معتقد بودند دولت بودجه کافی برای اجرای پروژه نهضت ملی مسکن را ندارد.
البته طبق آخرین آمارهای دولتی تاکنون برای بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن زمین تامین شده و حدود یک میلیون و ۴۸۰ هزار واحد به مرحله ساخت رسیده است. طبق گزارش وزارت راه و شهرسازی جزئیات ساخت مسکن در دولت سیزدهم بدین شرح است: ۱۲۳ هزار و ۹۷۲ واحد در قالب نوسازی بافت‌های فرسوده، ۱۲۴ هزار و ۱۵۴ واحد در دست ساخت برای تامین مسکن کارکنان نیروهای مسلح، ۱۱۹ هزار و ۵۷۹ واحد ظرفیت واحد مسکونی قراردادهای منعقده برای پرداخت تسهیلات ساخت مسکن به اشخاص دارای زمین (خود مالکی) و ۲۹۵ هزار و ۳۱۹ واحد تعداد واحدهای مسکونی در دست ساخت جهت نوسازی مسکن روستائی است. همچنین ظرفیت واحد مسکونی زمین های دولتی واگذار شده به صورت انفرادی و گروهی به متقاضیان واجد شرایط در قالب اجاره ۹۹ ساله معادل ۲۲۶ هزار و ۵۷۳ واحد مسکونی و واحدهای مسکونی در دست ساخت برای متقاضیان واجد شرایط به صورت انبوه‌سازی روی اراضی اجاره ۹۹ ساله دولتی، معادل ۵۸۷ هزار و ۳۹۴ واحد.
این آمارهای دولتی حتی واکنش نمایندگان مجلس را هم در پی داشت. عضو کمیسیون عمران مجلس در واکنش به آن گفت: «دولت آمارهایی که از اجرای طرح نهضت ملی مسکن می‌دهد، شامل خانه‌هایی که کمیته امداد، بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی و حتی خود مردم هم می‌سازند، می‌شود؛ لذا از دولت می خواهیم صادقانه به مردم اعلام کند که در قالب طرح نهضت ملی مسکن چه تعداد واحد ساخته است.» کمال حسین پور افزود: «بعد از گذشت 2 سال هنوز نمی‌دانیم منشأ آمارهایی که وزارت راه از پیشرفت این طرح ارائه می‌دهد کجاست. مردم و نمایندگان مجلس شورای اسلامی همه از این وضعیت گله دارند. در حوزه بنده به عنوان یکی از شهرستان‌های مرزی و محروم نه تنها هنوز یک واحد از نهضت ملی مسکن ساخته نشده، بلکه زمینی هم هنوز اختصاص نیافته است؛ حتی مردم در شهرستان پیرانشهر ثبت نام کردند اما دولت قرار است در شهرستانی که 30 کیلومتر دورتر از آن است، خانه بسازد؛ مگر قرار است مردم را جابه‌جا کنیم؟»
اولویت موقعیت زمین به عرضه زیاد آن
یک کارشناس حوزه مسکن در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» تصریح کرد: افزایش عرضه زمین به طور مطلق الزاما تاثیرگذار نیست. باید دید این زمین در کجا واقع شده است.
ناصر ذاکری افزود: این شیوه عرضه زمین مانند سیاست‌های مسکن مهر است که در خارج از شهرها زمین‌های ملی را مدنظر قرار داد ولی این زمین‌ها نمی‌توانند جایگزین زمین شهری باشند. به همین خاطر علیرغم فعالیت‌های زیاد، مسکن مهر در بهبود بازار مسکن تاثیری نداشت.
او پیشنهاد داد دولت برای زمین‌های موجود که مورد استفاده است فکری کرد که از این طریق بتواند حباب قیمت وحشتناک بازار را بشکند. این کارشناس اقتصادی در تشریح سیاست‌های دولت سیزدهم در حوزه مسکن گفت: سیاست‌های دولت سیزدهم در بازار مسکن بسیار ناچیز بوده. شعار نهضت ملی مسکن و ساخت سالانه یک میلیون واحد کار حساب شده‌ای نبود. زیرا مقدمات این کار مهیا نبود و این عدد صرفا یک عدد رند بود. ساخت سالی یک میلیون مسکن تمهیدات لازم دارد، نحوه گردش مالی و زمین و مصالح مورد نیاز آن مهم است. همچنین نحوه ساخت و سازنده آن نیز دارای اهمیت است که در مورد این مسائل مطالعه جدی نشده بود.
ذاکری ادامه داد: کارهایی که از اواخر سال گذشته برای مهار رشد قیمت مسکن و اجاره بها انجام شد نیز تاثیرگذار نبود. مثلا برای طرح اجاره مسکن مقدماتی مانند ساماندهی معاملات بنگاه‌های املاک فراهم شد ولی تاثیر محسوسی بر بازار نگذاشت. این کار کار مهمی است حتی برای انجام آن ۲۰ سال دیر شده اما کار کوچکی نسبت به اقدامات دیگر برای مهار بازار مسکن است.
او در مورد دخالت دولت در بازار مسکن بیان کرد: علیرغم سیاست‌های اجرایی دولت‌ها از سال ۹۸ که حداکثر نرخ رشد مجاز را تعیین می‌کنند، بازار مسکن مسیر خود را می‌رود و اعتنایی به این مصوبات نمی‌کند مگر اینکه مصوبات ضمانت اجرایی قوی داشته باشد که تاکنون اتفاق نیفتاده است
ناصر ذاکری در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: بازار سرمایه باید به سمتی برود که کسی برای حفظ دارایی خود انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در حوزه املاک نداشته باشد. در کشور ما تنها راهی که برای حفظ ارزش دارایی وجود دارد مسکن است و حوزه‌ای که بتوان با سرمایه‌گذاری در آن سود برد وجود ندارد
این کارشناس حوزه مسکن تاکید کرد: همچنین نیروهای پشت صحنه بازار، اجازه تحقق سیاست‌های دولت را نمی‌دهند. بزرگ مالکان مسکن به دلیل منافعی که در این میان برای آنها مطرح است، مدیریت بازار مسکن را به عهده دارند.
وجود تقاضای سفته‌بازانه در نبود بازار سرمایه توانمند
ذاکری درباره نقش دلالان در بازار مسکن گفت: در بازار مسکن نمی‌توان نقشی به عنوان دلال شناخت. وقتی صحبت از دلال می‌شود به این معناست که چند نفر در بازار وجود دارند و ارزان می‌خرند و گران می‌فروشند. می‌توان از آن به این تعبیر کرد که در بازار مسکن تقاضای گسترده‌ای تحت نام تقاضای سفته‌بازانه وجود دارد.
او علت وجود تقاضای سفته‌بازانه را در نبود بازار سرمایه توانمند دانست و افزود: در طی زمان نقدینگی گسترده در اقتصاد به وجود آمده است؛ مطمئن‌ترین جایی که برای فعالیت این نقدینگی وجود داشته حوزه مسکن بوده. به همین دلیل تقاضای سفته‌بازانه در طول زمان افزایش وحشتناکی یافته و شمار کسانی که نیازمند واقعی بازار مسکن هستند کاهش چشمگیر یافته است.
این کارشناس حوزه مسکن تاکید کرد: تا زمانی که دولت برای این امر فکری نکند سیاست‌های دیگر تاثیری نخواهد داشت. بازار سرمایه باید به سمتی برود که کسی برای حفظ دارایی خود انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در حوزه املاک نداشته باشد. در کشور ما تنها راهی که برای حفظ ارزش دارایی وجود دارد حوزه مسکن است و حوزه‌ای که بتوان با سرمایه‌گذاری در آن سود برد، وجود ندارد.
کارشناس حوزه مسکن: افزایش عرضه زمین الزاما در حل مشکل مسکن تاثیرگذار نیست و باید دید این زمین در کجا واقع شده است .این شیوه عرضه زمین مانند سیاست‌های مسکن مهر است که در خارج از شهرها زمین‌های ملی را مدنظر قرار داد، ولی این زمین‌ها نمی‌توانند جایگزین زمین شهری باشند و به همین دلیل مسکن مهر در بهبود بازار مسکن تاثیری نداشت
مردم قدرت خرید ندارند؛ مسأله این است
حتی با وجود خانه‌های خالی که در نتیجه گسیل نقدینگی به حوزه مسکن است، عمده تقاضای بازار مسکن برای مردم نیست. اوایل دهه ۸۰ یک جوان برای خرید خانه ۵۰ متری باید ۱۵ سال کار می‌کرد اما این عدد حالا به ۴۲ سال رسیده است. قیمت دارایی‌ها از جمله ملک و خودرو با سرعتی غیرعادی افزایش یافته و جوانان هم جا ماندند.
بنابراین بهتر است دولت به جای فکر برای افزایش عرضه مصنوعی و شعاری فکری برای تقاضاهای سفته‌بازانه کند که تقاضای اضافی در بازار حل شود و تنها متقاضیانی که خرید ضروری دارند یعنی مردم در این بازار فعالیت کنند.
دیدگاه تان را بنویسید