بررسی تأثیر پول‌های آزادشده بر بازار ارز، در گفت‌وگوی «توسعه ایرانی» با کارشناسان اقتصادی:
«برگ‌ریزان» یا ایجاد حباب کاهش قیمت در بازار؟
رامتین موثق
با انتشار اخبار آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران از کره جنوبی، برخی معتقدند این امر بر ارزش پول ملی و نرخ دلار تاثیر می‌گذارد. حتی در طی دو روز اخیر دلار با 0.32 درصد کاهش به رقم 49 هزار و 470 تومان رسید. در گزارش پیش‌رو، تاثیر عواملی چون آزادسازی پول‌ها و سفر رئیس‌جمهور به نیویورک را بر بازار ارز بررسی کرده‌ایم.
کاهش اخیر قیمت دلار با خبر انتقال پول‌های بلوکه شده در کره جنوبی به حساب‌های ایران در قطر همراه شده است. رییس کل بانک مرکزی گفت: ۵ میلیارد و ۵۷۳ میلیون و ۴۹۲ هزار یورو به حساب ۶ بانک ایرانی در دو بانک الاهلی و الدخان در قطر واریز شد. محمدرضا فرزین توضیح داد: ۶ بانک ایرانی در ۲ بانک قطری حساب باز کردند و طبق توافقات انجام شده تمام پرداخت‌ها توسط کارگزاران بانک‌های قطری و همچنین سوئیفت صورت گرفت. روز یکشنبه (26 شهریور) از مقامات قطری نامه رسمی دریافت کردیم که حساب ۶ بانک ایران فعال شده و امروز معادل پنج میلیارد و ۵۷۳ میلیون و ۴۹۲ هزار یورو به حساب بانک‌های ایران و ۲ بانک قطری واریز شده است.
رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: تمام منابع حاصله، ذخایر بانک مرکزی و پشتوانه ریال هستند که در جهت تقویت ریال استفاده خواهند شد.
دستاورد سازی با ادعای افزایش
ارزش پول ملی
همراهی کاهش قیمت دلار و انتقال پول‌ها به حساب ایران برای برخی از رسانه‌ها وسیله مناسبی برای دستاوردسازی برای دولت سیزدهم در زمینه تقویت پول ملی شده است.
برای مثال فارس در گزارشی ادعا کرده با واریز ارزهای آزادشده ایران به حساب بانک‌های ایرانی در قطر، ایران امکان خرید کالا و پرداخت وجه آن با روال متعارف بانکی را از طریق این ارزها خواهد داشت. این خبرگزاری پیش‌بینی کرد بخشی از این ارزها به صورت اسکناس وارد چرخه ارزی شود و قیمت دلار غیررسمی تا 47 هزار تومان هم در هفته اول کاهش یابد.
طبق این گزارش با برنامه دولت و بانک مرکزی در تثبیت قیمت ارز، سهم پول داغ از نقدینگی کاهش بسزایی یافته و سپرده‌های بلندمدت افزایش داشته و همین امر موجب کاهش قابل توجه تقاضای ارز برای سرمایه‌گذاری و همچنین واسطه‌گری شده است. ادعای خبرگزاری فارس حاکی از آن است که در آینده نزدیک، با پیگیری‌ها و سفرهای پیش‌ِ روی رئیس‌کل بانک مرکزی، سایر منابع ارزی ایران نیز در دسترس قرار می‌گیرد که آثار مثبت آن در بازار و مبادلات ارزی مشاهده خواهد شد.
همچنین روزنامه «ایران» رسانه رسمی دولت هم در ادعایی از کلمه «برگ‌ریزان» برای پیش‌بینی خود از نرخ دلار در روزهای آتی استفاده کرده است. طبق ادعای این روزنامه با دسترسی کامل ایران به این منابع ارزی قدرت بازارسازی بانک مرکزی در بازار ارز افزایش یافته و کنترل فرمان ارز در میرداماد تسهیل می‌شود. این روزنامه در ادامه عنوان کرده که با ثباتی که در بازار ارز از ۶ ماه گذشته شکل گرفته است، کسی تمایلی به سرمایه‌گذاری و استفاده از دلار برای حفظ ارزش دارایی خود ندارد.
شقاقی شهری در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»:تمام آثار احتمالی پول‌های آزاد شده بر بازار ارز، موقتی خواهد بود. یعنی ما نباید منتظر آثار درازمدت و عمیق باشیم. برای تداوم وضعیت آرامش در بازار ارز، نیازمند اصلاحات ساختاری در اقتصاد هستیم که دولت و بانک مرکزی باید به فکر آن باشند
عدم امکان پیش‌بینی دقیق به دلیل نبود شفافیت
یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» تصریح کرد: دولت اطلاع دقیقی از نحوه مصرف ۶ میلیارد دلار ارائه نداده است تا از این خبر برای تاثیر بر بازار ارز به نفع خود بهره‌برداری کند و با توجه به این عدم شفافیت، پیش‌بینی دقیقی از زمان‌های طولانی‌مدت نمی‌توان داشت. چگونگی خرج کردن این دلارهای آزاد شده می‌تواند آثار متفاوتی بر بازار ارز داشته باشد.
محمدصادق جنان‌صفت در مورد رابطه کاهش قیمت این روزهای ارز و خبر آزادسازی منابع بیان کرد: بازار دلار به خبرهایی ازاین دست حساس است و تصور کسانی که در بازار آزاد دلار فعالیت دارند این است که شاید بخشی از دلارهای آزاد شده را بانک مرکزی به صورت اسکناس وارد بازار یا از دلارهای ذخیره دیگر استفاده کند و کمی از مقاوم شدن مرز دلار از ۴۹ تا ۵۰ تومان را کاهش دهد. این کارشناس اقتصادی معتقد است: فعلا اثر روانی این خبر اتفاق افتاده. البته تقاضا و مصرف دلار هم کم خواهد شد و اثرش تا یک الی دو هفته هست تا بعد چه اتفاقی بیافتد.
جنان صفت رابطه کلی تاثیر پول‌های بلوکه شده بر بازار ارز را چنین توضیح داد: اگر سخنان مقامات اقتصادی در دولت مانند رئیس‌کل بانک مرکزی درست باشد و ۶ میلیارد دلار پول آزادشده به بانک‌ها و اقتصاد سرازیر شود و بانک‌ها از آن پول به هر صورتی که می‌خواهند ولو به صورت اسکناس استفاده کنند، اثر فوری و کوتاه مدت بر بازار ارز خواهد داشت. حتی اگر بخشی از این پول به صورت اسکناس به بازار وارد شود باز به همین صورت اثر فوری و کوتاه‌مدت خواهد بود
این کارشناس اقتصادی افزود: اما اگر به گونه‌ای باشد که این پول برای خرید کالاهای اساسی خرج شود و برداشت آن توسط بانک‌های قطری و با اجازه گرفتن از آمریکا باشد اثر آن خیلی فوری و آنی نخواهد بود. شاید برای زمان دیگری مثلا یکسال بتواند اثر بگذارد البته این امر هم بستگی دارد که این پول‌ها برای خرید چه کالاهایی هزینه و آن کالاهای غیرتحریمی چه مواردی را شامل می‌شود.
او در خصوص تاثیرگذاری این پول‌ها بر بازار نیز تأکید کرد: حجم تجارت خارجی به این شکل که اطلاعات رسمی نشان می‌دهد بدون نفت ۱۱۰ میلیارد دلار است و این ۶ میلیارد دلار درصد بسیار کمی از این حجم است؛ ولی باز هم بستگی دارد به اینکه از این مقدار ارز، دلار اسکناسی به بازار تزریق می‌شود یا خیر.
آرامش بلندمدت در بازار بدون اصلاحات ساختاری ممکن نیست
همچنین استاد دانشگاه خوارزمی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» در خصوص عمق تاثیر آزادسازی منابع بلوکه شده بر بازار ارز تاکید کرد: مسئله این است که تمام آثار احتمالی پول‌های آزاد شده بر بازار ارز، موقتی خواهد بود. یعنی ما نباید منتظر آثار درازمدت و عمیق باشیم. برای تداوم وضعیت آرامش در بازار ارز، نیازمند اصلاحات ساختاری در اقتصاد هستیم که دولت و بانک مرکزی باید به فکر آن باشند.
جنان صفت در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: اگر سخنان رئیس‌کل بانک مرکزی درست باشد و ۶ میلیارد دلار پول آزادشده به بانک‌ها و اقتصاد سرازیر شود و بانک‌ها از آن پول به هر صورتی که می‌خواهند ولو به صورت اسکناس استفاده کنند، اثر فوری و کوتاه مدت بر بازار ارز خواهد داشت. حتی اگر بخشی از این پول به صورت اسکناس به بازار وارد شود باز به همین صورت اثر فوری و کوتاه‌مدت خواهد بود
وحید شقاقی شهری افزود: تاثیر این آزادسازی به این صورت است که دست بانک مرکزی برای واردات دارو یا هر محصول ضروری غیرتحریمی به اندازه ۶ میلیارد دلار باز شده. یعنی اگر این منابع آزاد نمی‌شد باید معادل این مبلغ را از منابع دیگر مصرف می‌کرد. این موجب می‌شود منابع ارزی در اختیار بانک مرکزی عملا برای سایر مایحتاج کشور استفاده شود یعنی دست بانک مرکزی برای منابع ارزی در اختیار خود باز گذاشته می‌شود.
این کارشناس اقتصادی درباره هیجانات این روزهای بازار دلار گفت: خبر آزادسازی پول‌ها می‌تواند انتظارات تورمی را ایجاد کند یعنی یک آرامش ذهنی در جامعه ایجاد می‌کند. بحثی که در بازار هست این است که این خبر، آغاز آزادسازی منابع مختلف بلوکه شده است و اگر این امر آزادسازی تداوم پیدا کند، می‌تواند بر انتظارات تورمی تاثیرگذار باشد.
به نظر می‌رسد کارشناسان اقتصادی بر کوتاه مدت بودن اثر این اخبار توافق دارند. در اقتصاد ایران سابقه آزادسازی منابع بلوکه شده حتی به ارقام بسیار بالاتر وجود داشته اما تأثیر درازمدت بر بازار نداشته است. روند فزاینده افزایش نرخ ارز در دو سال اخیر، گواه این قضیه است که تیم اقتصادی دولت برای کنترل بازار پول‌های خارجی به‌ویژه دلار، ابزار کافی در اختیار ندارد.
دیدگاه تان را بنویسید