ایران پول بلوکه شده دارد یا ندارد؟

 در گزارشی که صندوق بین‌المللی پول سال گذشته منتشر کرد، رقم اموال مسدود شده ایران تا پایان آوریل سال ۲۰۲۰ در حدود ۱۱۵ میلیارد دلار تخمین زده شد. اما روز سه‌شنبه ابراهیم رئیسی در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه آساهی ژاپن که درباره «یک و نیم میلیارد دلار از پول‌های مسدود شده ایران در ژاپن» پرسیده بود گفت «توصیه ما به دولت ژاپن آن است که مستقل زندگی کند و تحت تاثیر آمریکا نباشد. اگر ایران پولی به امانت گذاشته یا قیمت کالایی است، این قیمت کالا را به هیچ وجه مسدود نکند. نه فقط دولت ژاپن بلکه کشورهای دیگه».

اما دقایقی بعد پس از طرح سوالی درباره موضوعی متفاوت، بار دیگر به سوال خبرنگار روزنامه آساهی ژاپن بازگشت و در اصلاحیه‌ای درباره پاسخ‌هایش گفت «پول بلوکه‌شده و مسدودشده ظالمانه فقط در کشور کره جنوبی داشتیم و در کشورهای اگر بوده الان در اختیار بانک مرکزی جمهوری اسلامی است و بانک مرکزی درباره آنها اشراف دارد و در ارتباط است.»

با این حال، یک روز پس از این نشست خبری، رئیس کل بانک مرکزی ایران به توضیح تناقض موجود در اظهارات رئیسی پرداخت و گفت: «موضع رئیس‌جمهور درباره منابع بلوکه شده ایران در خارج از کشور براساس طبقه‌بندی فنی حساب‌های ارزی خارجی ‎بانک مرکزی کاملا صحیح است».

محمدرضا فرزین تصریح کرد: «گرچه این موضوع نافی تلاش‌های کشور برای آزادسازی منابع ارزی طبقه‌بندی شده در سایر حساب‌های ارزی نمی‌باشد».

براساس گزارش تجارت نیوز، یکی از موضوعاتی که در ماه‌های اخیر، فضای اقتصادی و سیاسی کشور را تحت تاثیر خود قرار داده، بحث آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در کشور‌های دیگر است. در نیمه دوم مرداد ماه و تنها چند روز پس از آنکه داستان پر پیچ و خم آزادسازی ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدود شده ایران در کره جنوبی بالاخره به سرانجام رسید، اعلام شد که ۶ میلیارد یورو دیگر از این منابع، اینبار در عراق آزاد می‌شود.

اما موضوع در همین جا خاتمه نیافت و روز دوشنبه، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، در اظهارنظری عجیب، مدعی شد که ایران پول بلوکه‌ای شده‌ای در هیچ کشوری ندارد و تاکید کرد: می‌توانیم از دارایی‌هایی که در اختیار داریم، استفاده کنیم.

این ادعا در حالی از سوی وزیر امور خارجه مطرح شده که مطابق بررسی‌ها، بعید به نظر می‌رسد که ایران هیچ دارایی بلوکه شده دیگری نداشته باشد.

ارزش تخمینی دارایی‌های بلوکه شده ایران  چقدر است؟

در ابتدا باید متذکر شد که ارائه آماری دقیق از اموال بلوکه شده ایران در کشور‌های خارجی به دلیل در دسترس نبودن اطلاعات کافی، ناممکن است، اما با توجه به اظهارات و گزارش‌های پراکنده می‌توان به برآوردی از میزان این اموال رسید. سال ۲۰۲۰ بود که سرویس تحقیقات کنگره آمریکا در گزارشی میزان اموال بلوکه شده ایران را بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار تخمین زد. همچنین الن دوهان، گزارشگر ویژه اقدامات یک‌جانبه شورای حقوق بشر پس از حضور در ایران در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که ۱۰۰ تا ۱۳۰ میلیارد دلار از اموال ایران توسط آمریکا بلوکه شده است.

از سوی دیگر، در گزارشی که صندوق بین‌المللی پول سال گذشته منتشر کرد، رقم اموال مسدود شده ایران تا پایان آوریل سال ۲۰۲۰ در حدود ۱۱۵ میلیارد دلار تخمین زده شد.