فاز ۱۱ پارس جنوبی با حضور رئیس‌جمهور افتتاح شد
افتتاحیه‌های نمادین چه تاثیری بر حل معضل ناترازی گاز دارند؟
رامتین موثق
دیروز فاز ۱۱ میدان پارس جنوبی به عنوان آخرین قطعه طرح توسعه این میدان افتتاح شد. فاز ۱۱ در دولت سیزدهم افتتاح شد که دولت این مسئله را از دستاوردهای خود می‌شمارد. با افتتاح این فاز تعداد پتروشیمی‌های کشور و طبیعتا مصرف گاز و خوراک پتروشیمی‌ها افزایش می‌یابد. باید دید می‌توان افزایش پتروشیمی‌ها را دستاورد دانست؟
بلاتکلیفی فاز ۱۱ پارس جنوبی
تاریخچه این فاز به اواسط سال ۱۳۷۹ بازمی‌گردد که شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال فرانسه برای توسعه بخش بالادستی فاز ۱۱ پارس جنوبی و همچنین ساخت یک کارخانه حدود ۱۰ میلیون تن تولید ال ان جی تفاهم‌نامه همکاری امضا کردند. در پی این قرارداد شرکت ملی نفت ایران با ۵۰ درصد سهم، شرکت توتال فرانسه با ۴۰ درصد و پتروناس مالزی با ۱۰ درصد سهم توسعه بخش بالادستی و همچنین پایین‌دستی فاز ۱۱ پارس جنوبی را در اختیار گرفتند.
در فاصله سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ به دلیل افزایش قیمت جهانی فولاد و هزینه اجرایی این پروژه مرزی و مشترک، شرکت توتال فرانسه بعد از انجام مذاکرات طولانی و مخالفت شرکت ملی نفت ایران با پیشنهاد حدود ۱۰ میلیارد دلاری فرانسوی‌ها توتال از اجرای فاز ۱۱ پارس جنوبی کنار رفت. سال ۱۳۸۸ برای توسعه این فاز دست چینی‌ها به این پروژه باز شد و شرکت CNPC با شرکت ملی نفت ایران قرارداد امضا کرد اما باز بعد مدتی کنار گذاشته شد.
سال ۱۳۹۵ توتال بار دیگر برای توسعه فاز ۱۱ پیش‌قدم شد و موافقتنامه این طرح توسعه‌ای در همان سال و قرارداد در سال بعد در قالب شرایط عمومی، ساختاری و الگوی جدید قراردادهای نفتی به ارزش ۴.۸ میلیارد دلار میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیوم توتال فرانسه با سهم ۵۰.۱ درصد، شرکت ملی نفت چین با ۲۰ درصد و پتروپارس با ۱۹.۰ درصد امضا شد. بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم و به گفته دولت، یکی از اقدامات برای بهره‌برداری از این فاز جابه‌جایی یک سکوی بهره‌برداری از موقعیت خود به موقعیتی جدید بود. دولت از سکوی بهره‌برداری فاز C۱۲ که تولید آن دیگر از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبود استفاده کرد تا به توسعه فاز ۱۱ سرعت بخشد.
وابستگی به توتال نوعی تحقیر برای دست‌اندکاران ایرانی بود
دیروز، همزمان با افتتاح این فاز، ابراهیم رئیسی گفت: اقدام برای راه‌اندازی فاز ۱۱ پارس جنوبی ویژگی‌ای دارد که در زمانی که شرکت توتال متعهد به انجام این کار شده بود، برخلاف تعهد آن را رها کردند و این نوعی تحقیر برای دست‌اندرکاران ایرانی بود. رئیس دولت سیزدهم افزود: در کنار توسعه مراکز استخراج نفت و گاز باید برای گازهای مشعل فکری کرد که ثروت ملی است و در فضا سوزانده می‌شود؛ در حالی که می‌تواند به شبکه سراسری وارد و مصرف شود، ایجاد آلایندگی هم می‌کند. از ابتدای دولت قرار شد وزیر نفت برای جمع‌آوری این گازهای مشعل و تبدیل گازهای مورد نیاز تلاش کند.
جواد اوجی، وزیر نفت، نیز اظهار کرد: با بهره‌برداری از طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، ظرفیت تولید گاز از این میدان مشترک در گام نخست تا ۱۵ میلیون متر مکعب افزوده می‌شود و تا ۵۶ میلیون متر مکعب در روز افزایش می‌یابد.
مشکل نرخ خوراک پتروشیمی‌ها
قبل از افتتاح فاز یازدهم خبرهایی در خصوص نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و عدم تامین آنها مشاهده می‌شد. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی ضمن اشاره به کاهش سقف نرخ خوراک گاز از ۷ هزار تومان به ۵ هزار تومان پیش‌بینی کرده بود به ازای هر ۱۰۰۰ تومان کاهش قیمت گاز خوراک پتروشیمی‌ها حدود ۳۷ هزار میلیارد تومان از منابع تبصره ۱۴ قانون بودجه با کسری مواجه می‌شود. دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی به کاهش سقف نرخ خوراک پتروشیمی‌ها اشاره کرده بود. احمد مهدوی ابهری گفته بود برآوردها نشان می‌دهد که تبصره ۱۴ با کسری ۱۲۰ تا ۱۷۰ هزار میلیارد تومانی مواجه است، اینطور که به نظر می‌رسد قرار است تا پوشش کسری تبصره ۱۴ با فشار به پتروشیمی‌ها با استفاده از اهرم نرخ خوراک و سوخت جبران شود. اگر نرخ خوراک با توجه به قیمت‌های جهانی، با افزایش رو‌بهر‌و شود، قاعدتا متانولی‌ها و اوره‌ای‌های ما تعطیل خواهند شد. ما هم‌اکنون شاهد افزایش ۱۰۰ درصدی نرخ سوخت هستیم و تمام واحد‌های غیر خوراک متان به دلیل اینکه سوخت و مطلوبیت آنها با افزایش ۱۰۰ درصدی (از ۲ هزار تومان به ۴ هزار تومان) مواجه می‌شوند طبیعتا به مشکل می‌خورند.
کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، افتتاح فاز ۱۱ پارس جنوبی را نمادین دانست و گفت: ضروری است دولت برای حل مسئله گاز در حوزه واردات گاز تصمیم فوری بگیرد و این کسری و ناترازی را جبران کند تا بتواند از محل تامین گازی که به خط اضافه شده است، مانع از خاموشی پتروشیمی‌ها شوند
افتتاح نمادین؛ ادامه قطعی گاز
یک کارشناس اقتصادی در خصوص بهره‌برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» تصریح کرد: در حوزه صنعتی و خانگی همچنان ناترازی گاز داریم. زمستان پارسال گواه این موضوع است. اگر به تعطیلی پتروشیمی‌ها مراجعه کنیم متوجه می‌شویم با کسری مواجهیم. وضعیت امسال هم همین است. میثم شرفی، افتتاح فاز ۱۱ را نمادین دانست و گفت: ضروری است دولت برای حل مسئله گاز در حوزه واردات گاز تصمیمی فوری بگیرد و این کسری و ناترازی را جبران کند تا بتواند از محل تامین این گازی که به خط اضافه شده است خاموشی پتروشیمی‌ها را جبران کند.
این کارشناس برای حل معضل ناترازی و خاموشی پتروشیمی‌ها چشم‌انداز روشنی متصور نیست و پتروشیمی‌ها را با چالش کسری گاز در زمستان مواجه می‌داند.
شرفی در ادامه در خصوص ادعای دولت مبنی بر متوقف شدن پروژه‌ها در دوره روحانی اظهار داشت آخرین گزارش وزارت نفت دوره روحانی پیشرفت پروژه‌ها را توضیح داده است. این ادعای دولت سیزدهم مبنی بر متوقف شدن پروژه‌ها در دو سال دوم دولت قبل واقعی نیست. او سرعت انجام پروژه‌ها را به دلیل مسئله تحریم‌ها کند دانست و گفت: فاز ۱۱ نیز به همین دلیل اکنون به بهره‌برداری رسیده است.
شرفی با تاکید به اینکه پروژه‌ها محصول تمام دولت‌های پیشین بوده تصریح کرد: از نظر تکمیل پروژه هم نکته‌های فنی وجود دارد. پرسش مطرح این است که پروژه‌ها فقط افتتاح شده یا به بهره‌برداری رسیده است؟
این کارشناس افتتاح پروژه‌ها را نمادین دانست و گفت: این پروژه‌ها کامل به بهره‌برداری نرسیده است زیرا دولت دستاورد ملموسی نداشته که مردم آن را در زندگی خود حس کنند.
عدم نیاز به پتروشیمی جدید
چند ساعت پس از اظهارات ابراهیم رئیسی، دفتر حسن روحانی آماری از فعالیت دولت یازدهم و دوازدهم منتشر کرد. طبق این آمار از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ تعداد فازهای تکمیل شده پارس جنوبی از ۱۰ فاز به ۲۷ فاز رسید و نهایتا با توسعه پارس جنوبی در دولت روحانی تولید گاز از این میدان مشترک ۲.۵ برابر شد. همچنین یک کارشناس اقتصادی از افزایش پتروشیمی‌های فعال از ۶۹ به ۷۹ خبر داد و گفت: سال دیگر این تعداد به 86 می‌رسد.
عبدالله باباخانی در حساب کاربری شبکه ایکس (توییتر سابق) نوشت: «برادر، کارآفرین، سرمایه‌دار، گاز نداریم. بیایید پتروشیمی‌های دیگر را با سرمایه خیلی کمتر تکمیل کنید. گاز اضافی نمی‌خواهید.گاز اضافی نمی‌خواهید، جلوی خام‌فروشی یک پتروشیمی دیگر را می‌گیرید، نه اینکه خودتان هم خام‌فروش شوید. باباخانی هشدار داد میزان مصرف انرژی بالاست و اگر فهمی در درک این واقعیت‌ها نباشد از چند سال دیگر این پتروشیمی‌ها مجبور به اعلام ورشکستگی می‌شوند.
به نظر می‌رسد کارشناسان اقتصادی به نمادین بودن این افتتاحیه و ضرر آن به مصرف گاز کشور و عدم جایگزین کردن آن توافق دارند.
دیدگاه تان را بنویسید