حمل و نقل در ایران رفته رفته به بحران جدی‌تری تبدیل می‌شود؛
از کمبود لکوموتیو و هواپیما تا بازار سیاه بلیت‌ها
رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌و نقل ریلی با بیان اینکه مدیرعامل راهآهن نه تنها توجهی به مشکلات موجود و درخواست شرکت‌ها برای وصول مطالبات 10 ماهه گذشته توجهی نمی‌کند بلکه با شرکت لجبازی کرده و آنها را مشمول جرایم سنگین کرده‌است، گفت: به دلیل کمبود لکوموتیو در بخش حمل و نقل بار هم با افت وحشتناک جابه‌جایی‌ها مواجه هستیم و به دلیل کمبود لکوموتیو مدت انتظار سیر هر واگن باری به دو ماه رسیده است.
سبحان نظری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا با بیان اینکه حمل و نقل ریلی با بحران لکوموتیو مواجه است و کمبود لکوموتیو باعث افت قابل توجه آمار جابه‌جایی بار و مسافر شده‌است، اظهار داشت: به دلیل نبود لکوموتیو کافی در دسترس شرکت‌ها، تنها در بخش مسافری حدود 922 قطار در طول 45 روز نیمه دوم تابستان از برنامه حرکت قطار حذف شده است. به عبارت دیگر بیش از 900 قطار و بیش از 350 هزار بلیت از برنامه حرکت قطارهای مسافری نیمه دوم تابستان حذف شد و تنها در کمتر از دو ماه حدود 140 میلیارد تومان از درآمد شرکت‌های ریلی از دست می‌رود.
وی ادامه داد: در بخش حمل و نقل بار هم با افت وحشتناک جابه‌جایی‌ها مواجه هستیم و به دلیل کمبود لکوموتیو مدت انتظار سیر هر واگن باری به دو ماه رسیده است، یعنی یک واگن پس از بار گیری برای حرکت باید دو ماه در صف لکوموتیو بماند.
رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌و نقل ریلی با بیان اینکه هم لوکومتیو‌های شرکت‌های خصوصی و هم لکوموتیوهای دولتی آب رفتند، گفت: در این باره در قالب نامه‌ای به راه آهن هشدار دادیم اما توجهی نکردند و پس از بی محلی راهآهن به اخطارهای و درخواست‌های انجمن، نامه را به وزیر راه و شهرسازی ارایه دادیم.
نظری تاکید کرد: تنها در بازه زمانی اردیبهشت ماه تا تیرماه ظرفیت لوکومتیو مشغول به کار در شرکت‌های بخش خصوصی به کمتر از 50 درصد رسید و از 175 دستگاه لوکومتیو مشغول به کار در حال حاضر حدود 80 لکوموتیو مشغول کار هستند یعنی ظرفیت به حدود 48 درصد رسیده است.
وی افزود: بخشی از این لکوموتیو‌ها از رده خارج شدند اما بخشی از آنها در سوانح اخیر از بین رفتند و واقعیت این است که تعداد سوانح ریلی به ویژه بخش باری اخیرا به شدت افزایش یافته که نمونه آن سانحه چند روز گذشته در هرمزگان بود که متاسفانه جان لکوموتیوران را گرفت.
رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های حمل ونقل ریلی با اشاره به بدهی‌های راه اهن جمهوری اسلامی ایران به شرکت‌ها گفت: وقتی راهآهن بدهی را به شرکت‌ها پرداخت نمی‌کند، شرکت‌ها نمی‌توانند نسبت به تعمیرات ناوگان لکوموتیوی اقدام کنند و لکوموتیو سالم داشته باشند و حتی توان پرداخت حقوق کارکنان را هم نخواهند داشت.
نظری با بیان اینکه واقعیت این است که حمل و نقل ریلی دیگر اولویت راه آهن جمهوری اسلامی ایران نیست و بخش خصوصی هم در آخر لیست پرداخت‌های راهآهن قرارگرفته است، اظهار داشت: از آبان ماه سال 1401 تا به امروز راهآهن به شرکت‌های خصوصی بدهکار است در حالی که هزینه شرکت‌ها در این مدت افزایش پیدا کرده‌است و بابت این بدهی‌ها دیرکردی هم قرار نیست پرداخت شود. راه آهن تنها بابت تعمیر لکوموتیوهای دولتی به شرکت مپنا حدود 3 هزار میلیارد تومان بدهکار است.
وی تاکید کرد: هر چند که به دفعات این مشکلات را به شرکت راهآهن اعلام کردیم اما مدیرعامل نه تنها توجهی نمی‌کند و به مشکلات موجود و درخواست شرکت‌ها برای وصول مطالبات 10 ماهه گذشته محلی نمی‌دهد بلکه با شرکت لجبازی کرده و آنها را مشمول جرایم سنگین کرده‌است و امروز با این وضعیت با بحران نارضایتی سرمایه انسانی در مجموعه راهآهن مواجه هستیم.
به گفته رییس هیات مدیره انجمن شرکت‌های حمل ونقل ریلی راه آهن جمهوری اسلامی بدهی خود را به شرکت‌ها پرداخت نمی‌کند و «شرکت‌ها نمی‌توانند نسبت به تعمیرات ناوگان لوکوموتیوی اقدام کنند و لوکوموتیو سالم داشته باشند و حتی توان پرداخت حقوق کارکنان را هم نخواهند داشت.»
بنا بر گزارش راهآهن از آبان سال ۱۴۰۱ تا امروز به شرکت‌های خصوصی بدهکار است، هم‌زمان هزینه شرکت‌ها نیز در این مدت افزایش پیدا کرده و به گفته این مقام مسئول «این بدهی‌ها دیرکردی هم قرار نیست پرداخت شود. راه آهن تنها بابت تعمیر لوکوموتیوهای دولتی به شرکت مپنا حدود ۳ هزار میلیارد تومان بدهکار است.»
او تصریح می‌کند که حمل و نقل ریلی «دیگر اولویت راه آهن جمهوری اسلامی» نیست و «بخش خصوصی هم در آخر لیست پرداخت‌های راهآهن قرارگرفته است». به گفته سبحان نظری در این وضعیت با «بحران نارضایتی سرمایه انسانی در مجموعه راهآهن مواجه هستیم.»
ماه گذشته نیز تین نیوز در بررسی وضعیت حمل و نقل راهآهن ایران از «هزاران طرح نیمه‌تمامی» نوشت که به «چاهی برای بلع بودجه کشور تبدیل شده‌اند». در گزارش به پروژه هایی همچون راه آهن میانه اردبیل ، راه آهن کرمانشاه خسروی ، سنندج همدان ، بیرجند یونسی ، چابهار خاش ، اصفهان شهرکرد ، بستان آباد خاوران ، راهآهن رشت آستارا و ... اشاره شد که همگی نیمه کاره هستند.
بحران حمل و نقل در ایران؛ هواپیماهای فرسوده
بازار سیاه بلیت هواپیما و بهای نجومی پروازهای ناوگان فرسوده ایران، در کنار کمبودهای جدی در شبکه ریلی، به معضلی جدی برای حمل و نقل مسافر و بار در ایران تبدیل شده است و مسئولان از نبود امنیت و بحران در این شبکه می‌گویند.
محمد محمدی‌بخش، رییس سازمان هواپیمایی ایران روز چهارشنبه ۴ مرداد در پاسخ به این سوال که چرا «صف خرید بلیت هواپیما طولانی شده» به معضلی اشاره کرد که ایران سال‌هاست با آن روبروست و هرسال نیز وخیم‌تر می‌شود. او گفت: «نیاز حال حاضر کشور ۵۵۰ فروند هواپیما است، اما فقط ۱۸۰ فروند هواپیما سر خط داریم.»
خبرگزاری ایرنا به نقل از او نوشت افزایش تقاضا، کمبود عرضه و ایجاد بازار سیاه بلیت هواپیما سرمنشا «سوداگری» بزرگی در این زمینه شده و «دستگاههای امنیتی و حاکمیتی هم ورود پیدا کرده‌اند».
به گفته رئیس سازمان هواپیمایی ۱۳۹ فروند از ۳۳۰ فروند هواپیمای ثبت شده زمین‌گیر شده‌اند و تعدادی از این هواپیماها قابل برگشت به چرخه نیستند. بنا بر آماری که او ارائه داد برای برآورده کردن تقاضای موجود ۵۵۰ فروند هواپیما لازم است، در حالی که تنها ۱۸۰ فروند هواپیمای فعال در کشور وجود دارد.
ایران پس از توافق هسته‌ای با شش قدرت جهانی و اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با دو شرکت هواپیماسازی آمریکایی و اروپایی بوئینگو ایرباس و شرکت ایتالیایی فرانسوی «ای‌تی‌آر» برای دریافت ۲۰۰ فروند هواپیمای مسافربری قرارداد بست.
از این هواپیماها سه فروند ایرباس و ۱۳ فروند «ای‌تی‌آر» وارد ایران شدند و دریافت بقیه هواپیماها پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در اردیبهشت ۱۳۹۷ و اعمال مجدد تحریم‌ها متوقف شد. کارشناسان می‌گویند علاوه بر تحریم‌ها، یکی از مهم‌ترین علل این وضع مشکلات انباشته شده از دهه‌ها قبل از جمله سوءمدیریت، ناکارآمدی و فساد است.
دیدگاه تان را بنویسید