رونمایی از نسل جدید کوپن پس از ۴۲ سال
کالابرگ رسما از راه رسید
باران زرین قلم
کوپن با نامی تازه از راه رسید. همان ابزار است، ابزاری برای خرید کالایی یارانهای اما نامش را کالابرگ الکترونیکی گذاشته‌اند و در سخت‌ترین دوره حیات اقتصادی ایران مجددا از آن رونمایی شده است. کالابرگ الکترونیک وقتی بازگشت که از هجرت کوپن از اقتصاد ایران نزدیک به دوازده سال سپری شده بود.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در اطلاعیه‌ای اعلام کرده است: به اطلاع مردم شریف ایران می‌رساند پس از اجرای موفقیت‌آمیز طرح کالابرگ الکترونیک به‌صورت آزمایشی در چهار استان هرمزگان، قزوین، مرکزی و گیلان، هم‌اکنون اجرای این طرح به صورت ملّی و در سراسر کشور آغاز شد.
در این طرح اعتبار کلیه خانوارهای یارانهبگیر شارژ شده و آنان می‌توانند یک ماه زودتر از دریافت یارانه نقدی، از این اعتبار جهت خرید ۱۰ قلم کالای اساسی مشمول طرح ملّی کالابرگ الکترونیک استفاده کنند.
در صورت استفاده از این مزیت و خرید کالا از محل اعتبار یارانه، به‌میزان اعتبار استفاده‌شده از یارانه ماه بعد خانوار کسر و مابقی به‌صورت نقدی، در موعد مقرر یارانه به حساب سرپرست خانوار واریز خواهد شد.
خانوارهایی که یارانه دریافت می‌کنند جهت مشاهده میزان اعتبار، لیست کالاها و فروشگاه‌های مشمول طرح ملّی کالابرگ الکترونیک، با تلفن همراه سرپرست خانوار، کد دستوری #۲۸*۷۸۸* را شماره‌گیری کرده و یا به درگاه اینترنتی shoma.sfara.ir مراجعه نمایند.
گفتنی است در حال حاضر فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه، افق کوروش، دیلی مارکت، جانبو و برخی فروشگاه‌های خُرد که مجهز به بارکدخوان شده‌اند، به این سامانه متصل و پذیرای هموطنان عزیز در سراسر کشور هستند.
سایر فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز بنا به‌درخواست خود می‌توانند به این سامانه متصل شوند؛ همچنین فروشگاه‌های خُرد جهت اتصال به طرح ملّی کالابرگ الکترونیک می‌توانند با مراجعه به درگاه اینترنتی shoma.sfara.ir و نصب برنامه کاربردی «شما» در قسمت پنل فروشنده اطلاعات و موقعیت جغرافیایی خود را ثبت کنند.
چرا کوپن توزیع شد؟
با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران توزیع کوپن به صورت سراسری برای همه مردم، در دستور ار قرار گرفت. کمبود اقلام اساسی خانوار سبب شد دولت تامین این نیاز را به صورت حداقلی برای خانوارها در دستور کار قرار دهد.
نخستین کوپن‌های ارزاق و خواربار، زیر نظر ستاد بسیج اقتصادی وقت بین سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۸ چاپ و بین خانواده‌ها توزیع شده است. هر قطعه کوپن تحویل شده به مردم شامل ۵۰ قطعه قابل جدا شدن بود. البته آن زمان رنگ زمینه برای کوپن‌های روستایی «آبی» و برای کوپن‌های شهری «آبی و کرم روشن» در نظر گرفته شده بود و روی هر برگ کوپن تعداد هر خانوار چاپ شده بود.
آن زمان کوپن‌ها برای دریافت حداقل ۱۰ قلم کالای اساسی شامل قند و شکر، روغن‌نباتی، برنج، پودر شوینده، صابون، پنیر، کره، مرغ، تخم‌مرغ و گوشت قرمز در نظر گرفته شده بود که پس از دوران جنگ و وارد شدن کشور به دوران سازندگی دچار تغییراتی شد.
تغییر و تحولات اقتصاد کوپنی در دهه ۸۰ وارد مرحله‌ای تازه شد و رفته رفته برخی کالاها از چرخه توزیع کوپنی خارج و در بازار آزاد عرضه می‌شد. برای نمونه کوپن پنیر از سال ۱۳۸۵ به‌طور کامل حذف شد.
شهروندان به یاد دارند که آخرین کوپن اعلام شده از سوی وزارت بازرگانی اوایل سال ۱۳۸۹ است که مربوط به دریافت قند و شکر بوده و پس از این مرحله بود که با اجرایی شدن طرح پرداخت یارانه به شهروندان، دیگر دوران رونق کوپن‌های خانوار به ایستگاه پایانی خود رسید.
بعد از آن بود که با حذف یارانه‌های غیرنقدی، کشور وارد دوران سخت پرداخت یارانه نقدی شد . اقدامی که اقتصاد ایران را از چاله یارانه غیرنقدی به چاه یارانه نقدی انداخت و قیاس نرخ تورم و رشد نقدینگی در این سال‌ها با سال‌های گذشته نیز گواه این داست که چگونه توزیع هزاران میلیارد تومان پول در هر ماه موتور تولید تورم در اقتصاد ایران را روشن نگه داشته است.
کوپن با نامی تازه از راه رسید. همان ابزار است، ابزاری برای خرید کالایی یارانهای اما نامش را کالابرگ الکترونیکی گذاشته‌اند و در سخت‌ترین دوره حیات اقتصادی ایران مجددا از آن رونمایی شده است
یارانه نقدی چه می‌شود؟
آن گونه که از اطلاعیه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برمی‌آید، یارانه نقدی حالا به صورت ترکیبی، نقدی و غیرنقدی در اختیار اقشار یارانهبگیر قرار می‌گیرد.
به این ترتیب یارانه‌های نقدی به تدریج ماهیت خود را از دست داده و تغییر شکل می‌دهند. در شرایط کنونی این سئوال مطرح است که چه تعداد از جمعیت نزدیک به 85 میلیون نفری ایران یارانه دریافت می‌کنند؟
پاسخ محمد جعفری، رئیس امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه به این سئوال هولناک است. وی گفته است: هم‌اکنون حدود ۸۰ میلیون نفر در کشور، یارانه دریافت می‌کنند و باید به فکر منابع این بخش عظیم باشیم.
به این ترتیب تنها حدود پنج میلیون نفر از جمعیت ایران طبق اعلام رسمی یارانه دریافت نمی‌کنند و از نظر دولت برخوردار محسوب می‌شوند. این در حالی است که جمعیتی که از دریافت یارانه بازمانده‌اند همواره نسبت به این موضوع اعتراضاتی را مطرح می‌کنند. در این راستا مجلس شورای اسلامی در قالب بررسی لایحه بودجه دولت را مکلف به ثبت‌نام افراد جدید کرده‌اند.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی بودجه ۱۴۰۲، سازمان هدفمندی یارانه‌ها و وزارت کار را مکلف به ثبت‌نام افراد جدید متقاضی دریافت یارانه کردند. در مصوبه مجلس در این خصوص آمده است: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است ضمن بروزرسانی داده‌ها، دو بار در سال با اتکا به داده‌های متقن و ثبتی پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان نسبت به شناسایی گروه‌های مشمول حمایت و مشمولین ماده 13 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و برقراری حمایت‌های یارانهای آنها و اعلام حذف گروه‌های پردرآمد از حمایت‌های یارانهای اقدام کند.
همچنین سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلفند نسبت به ثبت نام افراد جدید متقاضی یارانه طبق ضوابط و مقررات اقدام کنند. کلیه دستگاه‌های اجرایی ماده (29) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران از جمله بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، فرماندهی انتظامی، سازمان ثبت احوال کشور، سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و پزشکی قانونی موظف به همکاری و ارائه اطلاعات به‌صورت برخط، مستمر و رایگان به وزارت‌خانه مذکور بوده و مکلفند تا فرایند استحقاق سنجی متقاضیان را با بهره‌برداری از شاخص‌های پایگاه هدفمند و اثربخش کنند.
به هر حال اقتصاد ایران در عرصه کالابرگ به سال 1359 بازگشت و نسل جدید کوپن رونمایی شد.
دیدگاه تان را بنویسید