صرف یارانه یک‌ ماه خانوار در یک شب اساطیری

باران زرین قلم

 افزایش رعدآسای قیمت مواد غذایی هزینه‌ی سفره‌ی شب یلدا را در ساده‌ترین حالت به یک میلیون تومان رساند.  

 شب یلدا، سنتی دیرینه برای ایرانیان است. سفره شب یلدا دربرگیرنده اقلامی است که نسل به نسل و قرن به قرن در این سفره جا گرفته و چون میراثی به نسل حاضر رسیده است .

 تورم اما حالا این سنت دیرینه را در کام بسیاری از ایرانیان تلخ کرده است. در این گزارش هزینه برپایی سفره شب یلدا برای چهار نفر برآورد شده است این در حالی است که این سفره غالبا برای جمعی بیشتر و در خانه بزرگان فامیل برپا می‌شود و در نتیجه باید انتظار داشت که فشار اقتصادی بر خانوارها بیشتر از این باشد چرا که شب چله شب تنها ماندن در خانه نیست و شبی است که باید در جمع حضور یافت و طعم گرانی و تورم را با سنت هزارساله‌ی ایرانی چشید.

بازار میادین میوه که رکودی سنگین را تجربه می‌کند، هنوز شلوغی شب یلدا را ندیده است. قیمت هر کیلو پرتقال بین 10 تا ۴۰ هزار تومان عرضه شده و میوه فروشان سیار (وانتی‌های میوه‌فروش) هر کیلو پرتقال را به مبلغ ۸ هزار تومان به فروش می‌رسانند. همین میوه در میادین تره‌بار هر کیلو ۲۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده و میوه فروشی‌های سطح شهر هم هر کیلو از آن را با مبلغ ۴۰ هزار تومان به فروش می‌رسانند.

نارنگی از دیگر مرکبات باغات شمال کشور هم همین وضعیت را داشته و بین ۱۵ تا ۳۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. البته ناگفته نماند نارنگی یافا استثنا بوده و کیلویی ۵۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. خرمالو، ازگیل و موز هم تقریباً هم قیمت یافا بوده و خوشرنگ‌های بالانشین هستند.

در سبد میوه خانوار ایرانی، گلابی و توت فرنگی لاکچری‌نشین بوده و به ترتیب کیلویی ۹۸ و ۱۷۶ هزار تومان قابل تأمین است. انار این میوه خوشرنگ شب یلدا هم بین ۳۰ تا ۴۵ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. کیوی، سیب و لیمو شیرین نیز میوه‌های طبقه متوسط بوده و بین ۱۵ تا ۳۰ هزار تومان در سبد خانوار ایرانی جای می‌گیرد.

هندوانه این میوه تابستانی که در بلندترین شب سال خوردنش مزه دیگری دارد از سوی اتحادیه میوه و تره بار بین ۵ تا ۲۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. البته میوه فروشان سیار آن را کیلویی ۸ هزار تومان هم به فروش می‌رسانند. به این ترتیب هزینه خرید یک کیلو انار و یک هندوانه پنج کیلویی برای خانوار چهار نفره حدود 150 هزار تومان است. اضافه شدن یک کیلو سیب و یک کیلو پرتقال این هزینه را نزدیک به 60 تا 100 هزار تومان افزایش می‌دهد.

مظنه آجیل در بازار

رئیس اتحادیه آجیل‌فروشان تهران هفته گذشته اعلام کرد: آجیل ممتاز شب یلدا کیلویی ۳۵۰ هزار تومان تعیین شده و در صورت تخلف، با گران‌فروشان برخورد خواهد شد. آنچه بازار آجیل نشان می‌دهد؛ قیمت‌ها بین ۲۸۰ تا ۵۹۰ هزار تومان است. با توجه به حجم میوه‌های خشک مخلوط با مغزهایی چون پسته، بادام هندی، گردو، بادام درختی قیمت‌ها متفاوت می‌شود. آجیل‌هایی که خالص از مغزهایی چون پسته، بادام درختی، بادام هندی، فندق، گردو تشکیل شده به کیلویی حدود ۶۰۰ هزار تومان هم می‌رسد.

ارزان‌ترین آجیل به قیمت 380 هزار تومان عرضه می‌شود و در نتیجه یک کیلو آجیل برای یک خانوار چهار نفره نزدیک به 400 هزار تومان آب می‌خورد.

شیرینی چند؟

رئیس اتحادیه دارندگان قنادی، شیرینی‌فروشی و کافه قنادی تهران با بیان اینکه برای شب یلدا، شیرینی افزایش قیمتی نخواهد داشت، گفت: آرامش در بازار حاکم است و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

وی در پاسخ به اینکه اتحادیه بر چه اساسی این نظارت را انجام می‌دهد؟ افزود: بازه قیمت مشخصی تعیین شده است که برای شیرینی تر هر کیلو ۱۲۰ تا ۱۶۰ هزار تومان، زبان و پاپیونی ۱۱۰ تا ۱۳۰ هزار تومان و دانمارکی نیز ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومان بوده و بر این اساس نظارت صورت می‌گیرد و تشخیص کیفیت و قیمت با بازرس اتحادیه است.

به این ترتیب با احتساب هزینه میوه و شیرینی و آجیل تنها خرید این سه قلم برای یک خانوار هزینه‌ای نزدیک به 700 هزار تومان را در بردارد. این هزینه جدا از هزینه‌ی شامی است که باید برای شب تدارک دیده شود. قیمت یک شام ساده برای خانوار با احتساب هزینه‌ی مرغ و برنج و روغن و ... حداقل 300 هزار تومان است. قیمت هر کیلو برنج که برای چهار نفر کفایت می‌کند کیلویی صد هزار تومان و بهای یک مرغ حداقل صد هزار تومان است.

هزینه ملزوماتی چون پیاز و روغن و ... نیز سبب می‌شود هزینه پخت یک شام برای خانوار ایرانی در حدود 300 هزار تومان باشد . به این ترتیب برگزاری شب یلدا برای یک خانوار چهار نفره، بدون مهمان حداقل یک میلیون تومان است. این هزینه یارانه یک ماه خانوار ایرانی را دربرمی‌گیرد. به عبارت دیگر هر نفر بین 300 تا 400 هزار تومان یارانه دریافت می‌کند که هزینه برگزاری شب یلدا چیزی در محدوده یارانه ماهانه خانوارهاست.

تورم می‌تازد

 هزینه غذا در ایران رکورد شکسته است. این را آمارهای رسمی نشان می‌دهد. احسان سلطانی، اقتصاددان در کانال تلگرامی خود با عنوان مطلب رکورد تاریخی نرخ تورم غذا در آبان ۱۴۰۱ نوشته است: بر اساس آمارهای دولت، نرخ تورم سالانه غذا (خوراکی‌ها) در آبان ۱۴۰۱ به ۶۳.۴ درصد رسید که از جنگ جهانی دوم بی‌سابقه است. نرخ تورم در ایران در محدوده 44 درصد است و این اقتصاددان در کانال تلگرامی خود نوشته است: در ۵ سال گذشته قیمت غذا بیش از ۷.۵ برابر شده که به مفهوم ۵۰ درصد نرخ تورم سالانه غذا یا بروز ابرتورم قیمت غذا است. در هیچ دوره تاریخی این ابرتورم غذا تجربه نشده، حتی در زمان اشغال کشور در جنگ جهانی دوم.

حالا در دو ماه اخیر قیمت دلار بیش از ۳۰ درصد بالا رفته است و با روند صعودی قیمت ارز نیمایی، می‌توان انتظار تداوم افزایش قیمت موادغذایی را در بازار داشت.

سوتیتر

با احتساب هزینه میوه و شیرینی و آجیل تنها خرید این سه قلم برای یک خانوار هزینه‌ای نزدیک به 700 هزار تومان را در بردارد. هزینه یک شام ساده برای خانوار با احتساب قیمت مرغ و برنج و روغن و ... نیز حداقل 300 هزار تومان است