رئیس بورس استعفا داد و ماند!

باران زرین قلم

بازار سرمایه دیروز شاهد یکی از عجیب‌ترین اتفاقاتی بود که تا ساعت‌ها فضای خبری ایران را تحت‌تاثیر قرار داد. در اولین ساعات روز خبری رسمی در خصوص استعفای مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار بر خروجی رسانه‌ها ظاهر شد . انتشار خبر پذیرش استعفای عشقی در خبرگزاری رسمی ایران، ایرنا نیز سبب شد بسیاری از رسانه‎ها نسبت به بازنشر آن اقدام کنند.

هادی سلیمی‌زاده، مدیر روابط عمومی سازمان بورس در گفتگو با ایرنا در ساعت 10 و 18 دقیقه دیروز اعلام کرد: رئیس سازمان بورس  به صورت کتبی استعفای خود را ارائه داده است که این موضوع در جلسه شورای‌عالی بورس بررسی می‌شود.

به گفته وی؛ مواردی از جمله مخالفت با برخی پیشنهادهای سازمان بورس برای گنجاندن در لایحه بودجه سال آینده مبنی بر حمایت از بازار از جمله دلایل این استعفا اعلام شده است.  

 خبرگزاری مهر نیز اعلام کرد که در تماس با روابط عمومی سازمان بورس تاییدیه استعفای عشقی را دریافت کرده است و سپس خبری در خصوص انتخاب محمد رضوانی‌فر به عنوان رئیس بورس منتشر شد. برخی در حال تحلیل این نکته بودند که یک دانش‌آموخته دانشگاه امام صادق جای خود را به دانش‌آموخته دیگر این دانشگاه داد که ناگهان ورق برگشت و مدیر روابط عمومی بورس در توئیتی در شبکه فیلتر شده توئیتر اعلام کرد که اعضای شورای عالی بورس با این استعفا موافقت نکرده‌اند و عشقی همچنان رئیس سازمان بورس باقی مانده است. ماجرا از این قرار بود که طبق اخبار رسیده، خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی با این استعفا موافقت کرده بود. وی بعد از این تایید و تکذیب نیز توضیحی درباره دلایل اطلاع‌رسانی ضد و نقیض و پراکنده نداد.

 در این فضا، بسیاری تعجب‌زده درصدد کشف اصل داستان بودند اما به نظر می‌رسد دولت سیزدهم، بدون هیچ واکنش جدی به این ماجرا، فعالیت خود را از سر گرفته و حتی خبرگزاری رسمی دولت، ایرنا، نیز نیازی بابت عذرخواهی به دلیل انتشار خبر اشتباه ندیده است.  

 این اولین باری نیست که خبرگزاری رسمی ایران خبری بدون پشتوانه منتشر می‌کند. در جریان معرفی زاهدی وفا، به عنوان وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ایرنا و خبرگزاری‌های همسو با آن اعلام کردند که زاهدی‌وفا رای آورده  و به عنوان وزیر در حال ترک مجلس شورای اسلامی است اما لحظاتی بعد نتیجه شمارش آرا نشان داد وی رای لازم برای تصدی پست وزارت را کسب نکرده است.

 به نظر می‌رسد آشفتگی دولت سیزدهم در سیاستگذاری، فضای خبری را نیز تحت‌تاثیر قرار داده و اعتماد به رسانه‌ای همسوی دولت را بیش از پیش کاهش داده است.

بورس در چه وضعیتی است؟

در پی تداوم بحران بورس و ریزش شدید بازار که به اعتراض اهالی بازار سرمایه منجر شده، در اوایل آبان‌ماه 10 فرمان برای نجات بورس ابلاغ شد؛ بسته‌ای که در بازه تقریبا یک ماه گذشته نتوانست نقش حمایتی برای بهبود شرایط بازار سرمایه و تغییر روند ریزشی آن داشته باشد.

در بسته 10‌بندی حمایت فوری از بازار سرمایه مصوباتی از جمله بیمه‌شدن اصل و سود سهام مردم در یک سال آینده تا واریزشدن منابع جهت حمایت از سهام شرکت‌های تولیدی بزرگ کشور دیده می‌شد.

اما فعالان بازار سرمایه معتقدند هیچ‌یک از برنامه‌های حمایتی عنوان‌شده، تاکنون نتوانسته بازار را به مسیری متعادل و مثبت هدایت کند و معامله‌گران بازار شیشه‌ای را سر ذوق بیاورد. پیش از این بسته دیگری تحت عنوان ۱۰ فرمان رئیسی در زمستان سال گذشته منتشر شد.

در واقع تصویب و ابلاغ ۱۰ بند حمایتی از بازار سرمایه در بهمن ماه ۱۴۰۰ نخستین اقدام عملی دولت در حمایت از بازار بورس بود که به آن‌ها نیز جامه عمل پوشانده نشد. این گونه، تاکنون سهامداران با سردی از کنار بسته‌های حمایتی دولت عبور کرده‌اند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند نه‌تنها بحران بازار سهام برطرف نشده، بلکه تعمیق بحران خطرات بزرگی را پیش روی بازار سرمایه و اقتصاد ایران قرار داده است. در واقع به نظر می‌رسد درگیری نزدیک به 50 میلیون نفر با بازار سرمایه و توزیع سهام عدالت و سپس گرفتار شدن بورس در وضعیتی بحرانی که زمینه‌های آب رفتن سرمایه مردم را فراهم کرد، همگی حساسیت بازار سرمایه را بیش از پیش افزایش داده است.

در فضای استعفا و ابقای رئیس؛ بورس روزی خاکستری را تجربه کرد. در حالی که شدت بالای آلاینده‌ها در هوای تهران سبب شده است که مدارس ابتدایی تعطیل شوند، به نظر می‎رسد شدت بالای ابهام نیز سیاست‌های اقتصادی کشور را در یکی از سخت‌ترین مقاطع تاریخ ایران تحت‌الشعاع خود قرار داده است

این در شرایطی است که اواسط شهریورماه امسال، رئیس‌جمهور از اهتمام جدی دولت برای حفاظت از منافع مردم و سهامداران در بازار سرمایه خبر داد و بر ضرورت شفافیت و ثبات مقررات در این بازار تاکید کرد.

ابراهیم رئیسی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت گفت: وزارت اقتصاد و سایر دستگاه‌های مسوول در حوزه بازار سرمایه باید به‌گونه‌ای عمل کنند که این بازار برای فعالان آن پیش‌بینی‌پذیر و باثبات باشد.

بررسی عملکرد بازار سرمایه از نیمه مرداد سال گذشته نشان می‌دهد در حالی که در نیمه مرداد ۱۴۰۰ شاخص کل بورس روی رقم یک میلیون و ۴۰۷ هزار و ۷۵۸ واحد ایستاده بود، حالا این عدد پس از گذشت بیش از ۱۵ ماه، تقریبا در همان عدد و حدود یک میلیون و ۴۰۹ هزار و ۱۷۴ واحد است.

بورس به کدام سو می‌رود؟

در این فضا، بورس روزی خاکستری را تجربه کرد. در حالی که شدت بالای آلاینده‌ها در هوای تهران سبب شده است که مدارس ابتدایی تعطیل شوند، به نظر می‎رسد شدت بالای ابهام نیز سیاست‌های اقتصادی کشور را در یکی از سخت‌ترین مقاطع تاریخ ایران تحت‌الشعاع خود قرار داده است.

 بورس تهران هر چند دیروز رشد کم‌رمقی را تجربه کرد اما در نهایت به عقیده معامله‌گران، با وضعیتی نامساعد روبروست زیرا تا زمانی که اقتصاد دستوری در ایران عرض اندام می‌کند بورس امکان نجات نخواهد داشت و تحت تاثیر فرمان‌ها و بگیر‌وببندها و بحران‌های جدی، باقی خواهد ماند.

 بورس ایران بیش از دو سال و سه ماه است که در موقعیت نامتعارف قرار دارد. از سال 1399 تاکنون، یعنی از آغاز بحران تا امروز سازمان بورس با تغییر مکرر رئیس روبرو شده است. سیامک قاسمی، کارشناس اقتصادی، در توئیتر به این موضوع اشاره کرده و پیش از آنکه خبر ابقای رئیس سازمان بورس منتشر شود، نوشت: «این‌ها فکر می‌کنند مشکل بورس، رئیس سازمان است. درکشان از اقتصاد همین قدر است»؛ اما عدم تغییر رئیس در یک سناریوی پیچیده و عجیب نشان داد ماجرا مبهم‌تر از آن است که بتوان به سادگی پشت پرده آن را تحلیل کرد.