دود کورکنندة تورم به چشم بی‌خانه‌ها

ایمان ربیعی

 رسیدن قیمت هر متر مربع مسکن به حدود چهل میلیون تومان حالا خطری بزرگ برای طبقه متوسط ایران محسوب می‌شود.

در حالی قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در تهران به آستانه چهل میلیون تومان رسیده است که سران سه قوه، ستاد تنظیم بازار و وزارت راه و شهرسازی و بانک مرکزی تبلیغات گسترده‎ای را برای حمایت از مستاجران در دستور کار قرار داده‌اند.

 مصوبات ابلاغی نشان می‌دهد دولت سقف افزایش کرایه خانه را برابر با بیست و پنج درصد در تهران و برابر با بیست درصد در سایر شهرهای اعلام کرده است اما روند رو به رشد قیمت مسکن چنان شتابان است که هر روز بیش از گذشته جمعیتی بزرگتر از خرید مسکن، این کالای اساسی و مهم سبد خانوار باز می‌مانند.

 بررسی‌ها نشان می‎دهد سهم هزینه مسکن در ایران روز به روز بیشتر افزایش می‎یابد و حالا حتی برخی مستاجران محبورند بیش از شصت درصد از درآمد خود را صرف تامین هزینه مسکن کنند. این بدان معناست که هر روز بیش از گذشته وضعیت رفاهی کاهش یافته و ملزومات اولیه زندگی قدرت خرید خانوار را بیش از پیش می‌بلعد.

گزارش بانک مرکزی نشان می‎دهد در ماهی که تورم رکورد چند دهه اخیر را شکسته، رشد قیمت مسکن نیز رکورد استثنایی بوده است.  

هفته پیش مرکز آمار ایران اعلام کرد نرخ تورم ماهانه در خردادماه ۱۲.۲ درصد بوده که بالاترین رقم ثبت‌شده از زمان اعلام ماهانه نرخ تورم است.

نکته مهم این است که بررسی‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد خردادماه امسال نرخ تورم ماهانه برای کم‌درآمدترین دهک بیشتر از دو برابر پردرآمدترین دهک جامعه بوده است.

طبق این گزارش، قیمت کالاها و خدمات مصرفی دهک اول از اردیبهشت تا خرداد امسال به طور متوسط ۱۹.۵ درصد افزایش پیدا کرد؛ در صورتی که متوسط افزایش قیمت‌ها برای دهک دهم حدود ۸.۴ درصد بوده است. در مجموع نرخ تورم ماهانه برای هفت دهک کم‌درآمد جامعه بیشتر از میانگین کشوری بوده است .

طبق برآوردهای مرکز آمار، نرخ تورم نقطه به نقطه هم برای اقشار فقیر جامعه بالاتر از اقشار مرفه بوده است. به این ترتیب تورم کنونی مستاجران را بیش از مالکان تحت تاثیر قرار می‎دهد.

هر متر خانه در تهران چند؟

گزارش بانک مرکزی نشان می‎دهد خردادماه امسال متوسط قیمت یک متر مربع مسکن در شهر تهران، ۳۹ میلیون و ۴۱۴ هزار تومان بوده که نسبت به ماه قبل و مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۸.۴ و ۳۲.۸ درصد افزایش یافته است.

علاوه بر این، تعداد معاملات انجام شده در این ماه حدود ۱۳.۹ هزار فقره بود که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه در سال ۱۴۰۰ معادل ۳۲.۳ و ۱۷۱.۹ درصد افزایش را نشان می‌دهد و بررسی توزیع تعداد واحدهای مسکونی معامله شده در شهر تهران به تفکیک عمر بنا حاکی از آن است که واحدهای تا پنج سال ساخت با سهم ۳۰.۱ درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.

این در حالی است که در میان مناطق ۲۲‌گانه شهر تهران بیشترین قیمت هر متر خانه ۸۱ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان در منطقه یک و کمترین آن با ۱۹ میلیون و ۵۹۰ هزار تومان در منطقه ۱۸ بوده است که هر یک از آنها با افزایش ۲۲.۳ درصدی در منطقه یک و ۵۵.۳ درصدی در منطقه ۱۸ مواجه شده‌اند.

توزیع فراوانی تعداد واحدهای مسکونی معامله شده برحسب قیمت یک مترمربع بنا در خردادماه امسال نیز حاکی از آن است که واحدهای مسکونی در دامنه قیمتی ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان به ازای هر مترمربع بنا با سهم ۱۳.۴ درصد بیشترین سهم از تعداد معاملات شهر تهران را به خود اختصاص دادند و دامنه قیمتی ۲۰ تا ۲۵ و ۳۰ تا ۳۵ میلیون تومان با ۱۲.۳ و ۱۱.۹ درصد سهم در رتبه بعدی قرار دارد.

اوضاع اجاره خانه در تهران

از سوی دیگر در خردادماه امسال توزیع فراوانی تعداد واحدهای مسکونی معامله شده بر اساس ارزش هر واحد نشان‌دهنده آن است که واحدهای مسکونی با ارزش یک میلیارد تا یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان با اختصاص سهم ۱۶.۴ درصد بیشترین سهم از معاملات انجام شده را داشته‌اند.

همچنین، توزیع معاملات انجام شده مسکن بر اساس مناطق شهری در تهران حاکی از آن است که منطقه ۵ با ۱۴.۴ درصد از کل معاملات، بیشترین سهم معاملات شهر تهران را به خود اختصاص داده است.

علاوه بر این، بررسی شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران و در کل مناطق شهری در خرداد امسال نشان دهنده رشدی معادل ۴۶.۵ و ۵۱.۲ درصد نسبت به ماه مشابه سال گذشته است.

مسکن در هفت سال چقدر گران شد؟

افزایش قیمت مسکن در تهران حالا رکوردهای عجیب را شکسته است. در حالی هر متر مربع واحد مسکونی به طور متوسط در تهران قیمتی در حدود 39 میلیون و چهارصد هزار تومان دارد که در خرداد ماه سال 1394، متوسط بهای هر متر مربع واحد مسکونی 3 میلیون و 890 هزار تومان بود .

 این رقم در خرداد ماه سال 1395 به چهار میلیون و 220 هزار تومان رسید .

 ادامه افزایش قیمت سبب شد متوسط بهای هر متر مربع واحد مسکونی در خرداد ماه سال 1396، به چهار میلیون و 560 هزار تومان برسد.

 بیشترین رشد قیمت در خرداد 1398 ثبت شد که بهای مسکن از 6.5 میلیون تومان به 13.3 میلیون تومان در هر متر مربع، به طور متوسط رسید.

 در حالی بهای کنونی در آستانه چهل میلیون تومان ثبت شده است که در سال گذشته قیمت متوسط هر متر مسکن برابر با 29 میلیون و 670 هزار تومان بود.

 رشد عجیب قیمت مسکن در حالی اتفاق افتاده است که دولت سیزدهم بخش مهمی از شعارهایش را متمرکز بر حل مشکل مسکن کرده و مدعی بود سالانه یک میلیون واحد مسکونی را خواهد ساخت تا در چهار سال چهار میلیون واحد مسکونی در ایران ساخته شود.

 با این حال رشد عجیب تورم و عدم توقف قیمت‎ها سبب شده است وضعیت هر روز بغرنج‌تر از روز گذشته شود و زمان برای خرید خانه اول بیش از پیش طولانی شود. این اتفاق تاثیری منفی در سیاست‌های اجتماعی نظیر فرزندآوری، ازدواج بهنگام و .... نیز دارد.

هر چه هست، رشد قیمت مسکن، خواه ناخواه بر رشد بهای اجاره نیز تاثیرگذار است و این امر خود زنگ‎های خطر را برای اقتصاد نیمه‌نفس ایران به صدا درآورده است. خطری که حیات طبقه متوسط در ایران را نشانه رفته و به حرکت جامعه به سمت دوقطبی شدن و تبدیل به دو طبقه برخوردار و فقیر دامن می‎زند.

در میان مناطق ۲۲‌گانه شهر تهران بیشترین قیمت هر متر خانه ۸۱ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان در منطقه یک و کمترین آن با ۱۹ میلیون و ۵۹۰ هزار تومان در منطقه ۱۸ بوده است که هر یک از آنها با افزایش ۲۲.۳ درصدی در منطقه یک و ۵۵.۳ درصدی در منطقه ۱۸ مواجه شده‌اند