گره محکم اقتصاد به نشست وین

ایمان ربیعی

 روز شنبه، بازارهای ایران شاهد وضعیتی متفاوت بود. قیمت دلار با پیش‌روی بسیار سنگینی همراه بود و تحت‌تاثیر تحولات بازار ارز، قیمت طلا و سکه نیز رشدی قابل‌ توجه را تجربه کرد.

در حالی که دولت سیزدهم وعده بهبود معیشت را داده و تاکید کرده بود معیشت و سفره مردم به مذاکرات گره نمی‌خورد؛ اما در شرایط کنونی رشد قیمت‌ها می‌تواند مضیقه اقتصادی موجود را افزایش دهد.

 هرچند صرافان این وضعیت را از مدت‌ها قبل پیش‌بینی می‌کردند، اما واکنش‌ها به افزایش شدید قیمت در بازار طلا و سکه و ارز و ریزش بورس اوراق بهادار متفاوت بود.

 رسانه‌های حامی دولت با تعیین خطی خبری و بازنشر گزارشی مشابه تلاش کردند تحولات بازار ارز را ناشی از اقدامات عجیب بازوی داخلی دشمن بدانند. در گزارش ایرنا که در خبرگزاری تسنیم، نورنیوز و سایر خبرگزاری‌های همسو بازنشر شد، تاکید شده است:«این روزها که مذاکره‌کنندگان ایرانی در آوردگاه نفس‌گیر وین تمام تلاش خود را برای احقاق حقوق ملت ایران و رفع تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه غرب به ویژه ایالات متحده به کار گرفته‌اند، دست‌های پلیدی به کار افتاده‌اند تا از پشت خنجر بزنند. این دست اخبار که با هدف شرطی کردن اقتصاد و تشدید فشار به مذاکره‌کنندگان برای امتیازدهی آنان انجام می‌شود، تنها گوشه‌ای از جبهه گسترده‌ای است که دشمنان در مواجهه با ملت ایران تدارک دیده‌اند تا شمشیر داموکلوس قیمت ارز را که بازارهای دیگر را هم تحت‌تاثیر می‌گذارد، بالای سر مذاکره‌کنندگان نگه دارند.»

در این گزارش تاکید شده است: «در حالی که با توجه به اقدامات گسترده دولت سیزدهم در جهت سامان‌هی و مدیریت بازار ارز هیچ دلیل اقتصادی برای افزایش قیمت ارزهای خارجی وجود ندارد، اما تابلوی صرافی‌ها کمتر نمایه‌ای از ثبات قیمت‌ها را نشان می‌دهد. به بیان دقیق‌تر؛ در چنین شرایطی که چشم‌انداز بازار ارز باید به سمت گشایش و کاهش قیمت باشد، عواملی فعال شده‌اند تا با تکمیل لایه‌های دیگر جنگ ترکیبی علیه ملت ایران اجازه ندهند بازار ارز رنگ آرامش را به خود ببیند تا از این اهرم برای تشدید فشار بر ایران بهره ببرند.»

این دست گزارش‌های شعاری در حالی منتشر می‎شود که موافقان امروز دولت، تحولات بازار ارز در دولت پیشین را ناشی از ناکارآمدی ساختار مدیریتی می‌دانستند.

دلار در اولین ساعات روز گذشته، پس از اعلام توقف مذاکرات و انتشار اخباری ناامیدکننده از جو حاکم بر آن، با رشد قیمتی قابل توجه روبرو شد. در صرافی‌های بانکی قیمت دلار روندی افزایشی را طی کرد و هر دلار از کانال 28 هزار تومان فراتر رفت این در حالی است که در آخرین روز کاری هفته گذشته نرخ دلار در محدودخ 26 هزار و 500 تومان قرار داشت.

 از سوی دیگر اعلام نرخ 28 هزار تومان برای هر  دلار آمریکایی از سوی بانک مرکزی در سامانه سنا، سبب شد بهای دلار در بازار آزاد نیز رشدی قابل توجه را تجربه کند. این چنین بود که دلار آمریکا به مرز 30 هزار تومان نزدیک شد.

دولت سیزدهم در دو هفته اخیر فروش ارز به اشخاص را محدود کرد و با هدف مهار بازار ارز، تنها مصارفی 25 گانه را برای خریداری ارز مجاز اعلام کرد. پیش از این افراد می‌توانستند با ارائه ارت ملی نسبت به خرید ارز اقدام کنند اما طبق قانون جدید کارت ملی به همراه پاسپورت و ویزا و بلیت، مدارک مورد نیاز برای خرید ارز است. اشخاصی که این مدارک را داشته باشند قادر خواهند بود دو هزار یورو یا 2200 دلار خریداری کنند.

از سوی دیگر دولت با هدف مدیریت ارزی در تلاش است نسبت به حذف ارز 4200 تومانی اقدام کند. بسیاری از کارشناسان پیش از این نیز به این موضوع  واکنش نشان داده و نسبت به تبعات تورمی این اقدام هشدار دادند.

سکه هیجان‌زده شد

 از سوی دیگر هر قطعه سکه تمام بهار آزادی نیز در بازار ایران با تغییر کانال مرز روانی 13 میلیون تومان را پشت سر گذاشت و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی از این قیمت فراتر رفت.

 این رشد شارپی در شرایطی رخ داد که بهای طلا در بازارهای جهانی نوسانی کاهشی اما کند و اندک را شاهد بود.

 دو بازار مهم ایران یعنی بازار ارز و طلا و سکه در روزهای آغازین مذاکرات اما واکنش مثبتی به این مذاکرات نشان ندادند. برخی کارشناسان معتقدند از یک سو چسبندگی بالا و از سوی دیگر چشم‌انداز تورمی در کنار پایین بودن احتمال دستیابی به توافق کوتاه مدت سبب شده است که بازار واکنش مثبت چندانی به آغاز گفتگوهای ایران و غرب نداشته باشد .

در شرایطی که بازار ارز و سکه روندی افزایشی را تجربه می‌کردند، بورس اوراق بهادار چون گذشته نوسانی کاهشی را شاهد بود.

دلار در اولین ساعات روز گذشته، پس از اعلام توقف مذاکرات و انتشار اخباری ناامیدکننده از جو حاکم بر آن، با رشد قیمتی قابل توجه روبرو شد و در شرایطی که بازار ارز و سکه روندی افزایشی را تجربه می‌کردند، بورس اوراق بهادار چون گذشته نوسانی کاهشی را شاهد بود

 شاخص بورس که مرز حمایتی یک میلیون و 400 هزار واحدی را مدتهاست شکسته است، دیروز نیز با ریزش شش هزار واحدی در میانه کانال یک میلیون و 300 هزار واحد ایستاد.

 هر چند در گذشته بورس اوراق بهادار همزمان با رشد قیمت دلار مثبت می‌شد و چشم‌انداز تورمی می‌توانست زمینه را برای سبزپوشی شاخص مهیا کند، مدتی است این وضعیت تغییر کرده و بورس حتی با وجود احتمال بالای رشد تورم و همچنین به رغم رشد بهای ارز، نوسانی کاهشی را تجربه می‌کند.

 بسیاری از کارشناسان معتقدند مهمترین دلیل بحران بورس و بی‌ثباتی حاکم بر بازار، آشفتگی بخش واقعی اقتصاد و رشد منفی است که اقتصاد کشور تجربه می‌کند. اقتصاد ایران در یک دهه رشدی صفر درصدی را شاهد بوده است .

 قیمت‌ها روی دور تند

 افزایش دوباره قیمت ارز، تحرکی را از عصر روز شنبه بر بازارهای تاثیرپذیر از دلار حاکم کرد. قیمت خودرو روندی افزایشی را از سر گرفته است و پیش‌بینی‌ها بر این نکته استوار شد که بهای سایر کالاهای مرتبط با ارز نیز به تدریج افزایش خواهد یافت .

 رشد بهای ارز و سکه و طلا و تحمیل موج تورمی تازه بر اقتصاد در جایی اتفاق می‌افتد که دولت سیزدهم وعده داده بود که اقتصاد و معیشت را معطل مذاکرات نمی‌گذارد. به نظر می‌رسد روند حاکم بر بازار، با توجه به فرارسیدن فصل بودجه و سیگنال‌های تورمی مخابره شده از سازمان برنامه و بودجه، شرایط سختی را پیش پای اقتصاد ایران قرار دهد.

 به نظر می‎رسد مسیر ترسیم شده برای مذاکرات هر چند نتوانست بازار را حتی در کوتاه‌مدت به واکنش مثبت بازدارد، اما در صورت عدم دستیابی به توافق، تبعات منفی شدیدی را بر بازار تحمیل خواهد کرد.