پس از عراق، نوبت به سوریه رسید

ایمان ربیعی

 پس از عراق حالا نوبت به سوریه رسیده است تا دست رد بر سینه خودروهای ایرانی بزند. خبری که این روزها محافل اقتصادی و صنعتی ایران را تحت‌تاثیر قرار داده است . سوریه واردات خودرو ازایران را ممنوع کرده است. البته محمدرضا نجفی‌منش، کارشناس صنعت خودرو و فعال این حوزه توضیحاتی درباره این اتفاق داده و سابقه آن را مربوط به یک سال‌ونیم اخیر دانسته است.

عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با تایید ممنوعیت واردات خودرو و قطعات خودرو ساخت ایران از سوی سوریه، این تصمیم را تنها شامل خودروهای ایرانی ندانست و عنوان کرد که این ممنوعیت برای تولیدات سایر کشورها نیز اعمال شده‌ است.

این بررسی نشان می‌دهد که تدوین و اعمال برخی استانداردهای سخت‌گیرانه از سوی دولت سوریه، از جمله دلایل ممنوعیت واردات خودرو و قطعات از ایران بوده ‌است، در حالی که دولت سوریه تعرفه واردات خودرو از ایران را نیز افزایش داده‌است.

به گفته محمدرضا نجفی‌منش، دولت سوریه در حالی مجوز منع واردات خودرو از ایران به همراه دیگر کشورها را صادر کرده که نبود ارز کافی و نگرانی از جهش نرخ ارز در این کشور، دلیل اصلی اتخاذ این تصمیم عنوان شده‌است.

وی با اعلام اینکه ایران از سال‌های گذشته، کارخانه تولید خودرو مجهز به سه سالن را در سوریه احداث کرد، یادآور شد که از سال گذشته، مذاکرات میان شرکت ایران‌خودرو با نخست‌وزیر و وزارت صنایع سوریه برای صدور دوباره مجوز واردات خودرو از ایران آغاز شده‌است و ایران‌خودرو در تلاش است تا مقامات و تصمیم‌گیران این کشور را مجاب کند تا با توجه به وجود تنها کارخانه سه سالنی خودرو از ایران در این کشور، اجازه واردات به تولیدات ایرانی داده شود.

به گفته نجفی‌منش، مذاکره‌کنندگان ایرانی همچنین راهکارهایی برای عدم نیاز به نقل‌وانتقال ارز جهت واردات خودرو از ایران را به مقامات دولت سوریه ارائه داده‌اند و ایجاد خط اعتباری از طریق بانک توسعه صادرات ایران، از جمله این راهکارها برای تشویق دولت سوریه به واردات مجدد خودرو از ایران است.

بررسی‌های اتاق تهران نشان می‌دهد که مجوز واردات خودرو ساخت ایران از سوی دولت سوریه، طی دست‌کم یک‌سال‌ونیم اخیر لغو شده‌است و هیچ خودرو تولید داخل به این کشور اجازه ورود به این کشور را ندارد.

ممنوعیت واردات خودرو از ایران در سوریه از دو جهت مساله‌ای قابل بررسی است. از یک سو بعد استراتژیک بازار سوریه برای ایران بعدی قابل تامل و با اهمیت است و از سوی دیگر دولت سیزدهم بخشی از برنامه‌های خود را متمرکز بر صادرات خودرو کرده است به طوری که وزیر صنعت، معدن و تجارت، در برنامه‎های خود تایید کرده است که ظرفیت تولید خودرو به سه میلیون دستگاه در روز می‌رسد و از این میزان حداقل یک میلیون دستگاه صادر خواهد شد.

 بازار سوریه یکی از بازارهای هدف ایران برای صادرات خودرو محسوب می‌شود اما این اولین سنگی نیست که مقابل صادرات خودرو از ایران انداخته شده است. مروری بر اخبار نشان می‌دهد پیش‌تر نیز شرط و شروط عراق برای واردات خودرو از ایران، جنجالی را در فضای خبری ایران ایجاد کرد .

ایران چقدر خودرو صادر می‌کند؟

بررسی‌ها صورت‌های مالی طبق صورت‌های مالی ارائه شده از سوی خودروسازان به بورس نشان می‌دهد، طی پنج ماه امسال تنها ۵۱۴ دستگاه خودروی داخلی به خارج از مرزهای کشور رفته است. هر چند در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رقم صادرات رشد را نشان می‌دهد، با این حال ضعف صادرات کاملا مشهود است.

بر اساس آمار گمرک، ۹۰ درصد صادرات خودرویی کشور در سال ۱۳۹۸، خودرو ساینا بوده و ۱۰ درصد الباقی متعلق به پراید، تیبا و کوییک از محصولات خانواده گروه خودروسازی سایپا و سمند، پژو پارس، پژو ۲۰۷، هایما و دنا از محصولات گروه صنعتی ایران‌خودرو بوده است.

سوریه درحالی درهای خود را به روی خودروهای ایرانی بسته است که ایران از سال‌های گذشته، کارخانه تولید خودرو مجهز به سه سالن را در سوریه احداث کرد، و از سال گذشته، مذاکرات میان شرکت ایران‌خودرو با نخست‌وزیر و وزارت صنایع سوریه برای صدور دوباره مجوز واردات خودرو از ایران آغاز شده ‌است

وقتی عراق خودروی ایرانی را نپذیرفت

 توضیحات رسمی و غیررسمی متعددی درباره دلایل عدم پذیرش خودروهای ایرانی در بازار عراق ارائه شده است.

برخی کارشناسان معتقدند مهمترین دلیلی که سبب شد عراق خودروهای ایرانی را نپذیرد استناد به مساله استاندارد بود. رییس سابق سازمان استاندارد البته در این خصوص توضیحاتی ارائه داده و گفته بود: خودروساز‌ان ایرانی مطابق با قوانین ۸۵گانه اروپا تولید می‌شوند اما عراقی‌ها اصرار دارند که در خودروهای تولید شده ایمنی و آلایندگی توجه شود چرا که عراقی‌ها طبق‌نظر استاندارد‌های کشور‌های حوزه خلیج فارس، عمل می‌کنند.

در این میان مانع دوم می‌تواند تحریم‌ها و سنگ‌اندازی‌های آمریکایی‌ها باشد و مانع سوم این است که در عراق خدمات پس از فروش برای خودروهای ایرانی وجود ندارد.

یحیی آل اسحاق پیش‌تر در خصوص وضعیت صادرات خودرو به عراق گفته است: خودروها و حتی CKVهایی که ما به عراق صادر کردیم و به کمک آنها در عراق ساختیم، به علل مختلف از جمله خدمات پس از فروش، تعمیرات، نوع مصرف و آشنایی آنها بازار خوبی در عراق دارند و حتی در بین تاکسی‌های عراقی از پراید استفاده می‌شود اما مهم این است که بتوانند رقابت کنند.»

به گفته وی اگر ما بخواهیم خودرو را به قیمت بازار داخلی به عراق صادر کنیم مشتری پیدا نخواهیم کرد، مثلا پراید ۱۲۰ میلیون تومانی در آنجا خریداری ندارد چراکه جنس بهتر، با مصرف بنزین کمتر و قیمت کمتر وجود دارد. بنابراین باید بتوانیم رقابت کنیم که در این صورت می‌توانیم‌ صادرات بیشتر داشته باشیم.

دبیر کل سابق اتاق ایران و عراق نیز تاکید دارد: در سه سال گذشته سایت خودروی ایرانی در بازار عراق وجود داشت که خودروهای ایرانی در این کشور تولید می‌شد اما به دلیل تحریم‌ها تولید خودرو ایرانی در این کشور متوقف شد اما حالا به دلیل سخت‌گیری‌هایی که در حوزه استاندارد وجود دارد بعید است که این کارخانه برای تولید خودروهای جدید ایرانی راه‌اندازی شود.حمید حسینی، گفته است:همچنان پراید ایرانی برای برخی قشرهای ضعیف پرطرفدار است اما با توجه به توقف خط تولید خودرو احتمالا باید خودرویی جایگزین پراید یا خودروهای بروز ایرانی راهی بازار عراق شود.

به نظر می‎رسد راه درازی پیش روی دولت سیزدهم برای تحقق هدف اعلامی‌اش است .

 طی مسیر صادرات 500 دستگاه خودرو تا یک میلیون دستگاه خودرو در چهار سال البته بسیار سخت و طاقت‌فرساست خصوصا آنکه دو بازار مهم خودروهای ایرانی، یعنی بازارهای سوریه و عراق را باید بازار از دست رفته تلقی کرد و بازگرداندن این بازارها مستلزم رقابت بالا با رقبایی است که در حال سفت کردن جای پایشان در این بازارها هستند. نکته مهم اینجاست که دولت سیزدهم برای دور زدن تحریم‌ها حساب ویژه‌ای روی بازار همسایگان باز کرده است.