رکود شدید در بازار لوازم‌التحریر فقط به دلیل آموزش آنلاین نیست؛
ترک تحصیل؛ حلقه‌ای از زنجیرة فقر فراگیر
مریم شکرانی
چهره فقر حالا بیش از پیش نمایان شده است. آنلاین شدن آموزش سبب شده است که بسیاری از دانش‌آموزان به دلیل در اختیار نداشتن گوشی هوشمند از یک سو و تعمیق فقر و نبود امکان خرید حتی دفتر و کتاب از سوی دیگر ترک‌تحصیل کنند.. این چنین است که پای فقر به درس و تحصیل ایرانیها رسیده است. حالا اتحادیه فروشندگان نوشت‌افزار از کاهش 70 درصدی فروش لوازم‌التحریر خبر می‌دهد و معاونت سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش هم خبر داده است که بیشتر از دو میلیون دانش‌آموز هنوز کتاب‌های درسی خود را خریداری نکردهاند. این در حالی است که سازمان سنجش هم اعلام کرده که امسال بیشتر از ۵۰ درصد کنکوری‌ها انتخاب رشته نکردهاند.
افزایش ۱۱درصدی فقرا
افزایش سرسام‌آور نرخ تورم وضعیت معیشت بسیاری از ایرانیها را با مشکل مواجه کرده است. بر اساس داده‌هایی که تا پاییز ۹۹ در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان تجمیع شده، حداقل ۳۱.۴ درصد از ایرانیان در پاییز ۹۹ زیر خط فقر بوده‌اند و این یعنی از جمعیت ۸۵ میلیون نفری ایران، ۲۶ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در محرومیت به سرمی‌برند.
این روایت، آمارهای رسمی از نقشه محرومیت در ایران است که استان سیستان و بلوچستان با محرومیت ۶۲ درصدیِ جمعیت را رکورددار بدترین وضعیت معرفی می‌کند درحالی‌که میانگین نرخ محرومیت در کشور ۳۱.۴ درصد اعلام شده و استان یزد با نرخ ۱۶درصدی بهترین وضعیت را از این نظر داشته است و بعد از آن استان‌های سمنان و تهران با نرخ‌های ۱۷ و ۱۹ درصدی در رتبه‌های دوم و سوم از نظر کمترین میزان فقر قرار می‌گیرند. براساس این گزارش، بعد از سیستان و بلوچستان، محروم‌ترین استان‌های کشور به ترتیب، خراسان شمالی با نرخ ۴۶ درصد و هرمزگان با نرخ ۴۴ درصد هستند. همچنین این گزارش نشان می‌دهد که در ۱۰ سال گذشته، پایین‌ترین نرخ فقر در ایران به سال ۹۴ اختصاص داشته که در آن ۲۰ درصد ایرانیان زیر خط فقر بوده‌اند و از سال ۹۴ تا ۹۹ در یک بازه پنج ساله، حداقل ۱۱.۴ درصد به نرخ محرومان اضافه شده‌اند.
بر اساس داده‌هایی که تا پاییز ۹۹ در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان تجمیع شده، حداقل ۳۱.۴ درصد از ایرانیان در پاییز ۹۹ زیر خط فقر بوده‌اند و این یعنی از جمعیت ۸۵ میلیون نفری ایران، ۲۶ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در محرومیت به سرمی‌برند
کاهش ۷۰ درصدی فروش نوشت‌افزار
حالا گویا دامنه فقر به درس و تحصیل ایرانیها رسیده است. فارس به نقل از فریبرز درتاج، رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران نوشته است که در ایران ۴ میلیون نفر از دانش‌آموزان عضو سامانه شاد نیستند و یا دسترسی به اینترنت، تبلت و گوشی هوشمند ندارند. علی‌اکبر حق‌دوست، معاون آموزشی وزیر بهداشت نیز حالا به نقل از وزیر آموزش و پرورش گفته است: ۲۵ درصد از فرزندان خانواده‌ها «حتی برای یک ساعت در طول شب دسترسی به گوشی هوشمند ندارند و این یعنی این درصد از عزیزان ترک تحصیل کرده‌اند»
موسی فرزانیان، رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت‌افزار و لوازم مهندسی نیز اعلام کرده است که فروش نوشت‌افزار حدود 70 درصد کاهش یافته است.
او توضیح داده است: متاسفانه رکود شدیدی در بازار لوازم التحریر حاکم است زیرا بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور و بسته شدن مدارس و دانشگاه‌ها تقاضا برای خرید به شدت کاهش یافته است.
او در مورد وضعیت تولید لوازم‌التحریر بیان داشت: تولید نیز شرایط مشابه با توزیع دارد با توجه به کاهش تقاضا، برخی تولیدکنندگان شیفتهای کاری خود را کاهش داده‌اند و یا اقدام به تعدیل نیرو کرده‌اند .
فرزانیان گفت: بخشی از تولیدات سال گذشته بدون تقاضا در انبارها مانده است و امسال هم تولید در این بخش کمتر شده است اما با توجه به کاهش تقاضا مشکلی در تامین نیاز بازار احساس نمی‌شود.
او تاکید کرد: در حال حاضر فروش لوازم التحریر حدود 70 درصد کاهش یافته است و فروشندگان با 20 تا 30 درصد ظرفیت خود کار می‌کنند.
هر چند برخی کاهش شدید خرید لوازم‌التحریر را به مساله آنلاین بودن آموزش و نیاز کمتر به کیف و کتاب و نوشت‌افزار مرتبط می‌کنند، اما کاهش خرید کتاب نشان می‌دهد اتفاق دیگری رخ داده است.
بیش از ۲ میلیون دانش‌آموز کتاب درسی نخریدند
این موضوع در حالی رخ می‌دهد که معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با اعلام اینکه تا کنون ۱۲ میلیون و ۸۸۹ هزار دانش آموز نسبت به خرید اینترنتی کتاب‌های درسی خود اقدام کرده اند، گفته است هنوز دو میلیون و ۱۱۰ هزار دانش آموز کتاب‌های درسی خود را خریداری نکردهاند و به همین دلیل مهلت خرید اینترنتی کتاب‌های درسی تا ۲۰ شهریور تمدید شده است. علاوه بر این سازمان سنجش هم گزارش داده است 50 درصد کنکوری‌های امسال قید دانشگاه رفتن را زدند و انتخاب رشته نکردند. از میان یک میلیون و ۸۲ هزار نفری که امسال مجاز به انتخاب رشته دانشگاه بودند تنها ۵۲۴ هزار نفر انتخاب رشته کردند و حدود ۵۶۰ هزار نفر قید انتخاب رشته را زده‌اند.
ترک تحصیل دانش‌آموزان راهنمایی ۲ برابر شد
مجموع این پدیده‌های تازه در بازار نوشت‌افزار و رفتار تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان در شرایطی رخ می‌دهد که مرکز آمار ایران، سال گذشته گزارش داد نرخ «ترک تحصیل» در مقطع متوسطه اول و دوره راهنمایی به ۴/۴ درصد افزایش یافته است.
در گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت آموزش در سال‌های ۹۵ تا ۹۸ آمده، نرخ «ترک تحصیل» که در سال‌تحصیلی ۹۴-۹۳ حدود ۲/۸ درصد بود، در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ افزایش یافته و به ۴/۴ درصد رسیده است.
نرخ ترک تحصیل در دوره ابتدایی اما در سال تحصیلی ۹۴-۹۳، حدود 23.1 درصد بوده که در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ به ۹ درصد رسیده و کاهش یافته بود. قابل توجه است که بسیاری از مردم در این وضعیت حتی چشم‌انداز امیدوارانهای نسبت به آینده ندارند و جدیدترین نظرسنجی ایسپا اما از دلیل دبگری هم رونمایی می‌کند. حدود ۶۰ درصد از شهروندان امیدی به بهتر شدن وضعیت کشور در سال آینده ندارند.
این در حالی است که کارشناسان اقتصاد هم با اشاره به رشد افسارگسیخته نقدینگی و عدم گشایش در سیاست‌های خارجی نسبت به تداوم رشد نرخ تورم در آینده هشدار داده و می‌گویند که این مساله می‌تواند جمعیت بیشتری را به زیر خط فقر ببرد. افزایش آمار ترک تحصیل می‌تواند سبب افزایش تعداد بیسوادان در آینده شود که مشکلات متعددی را موجب خواهد شد چرا که اشتغال این افراد در آینده با خطراتی عجیب مواجه می‌کند.
دیدگاه تان را بنویسید