کارشناس ارشد انرژی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» تشریح کرد
آینده نفت ایران در بند تحریم
مهرنوش حیدری
یک کارشناس ارشد حوزه انرژی گفت: دولت سیزدهم باید هر چه زودتر سیاست خود را در قبال انرژی روشن کند و اهمیت این موضوع به مشخص شدن آینده پیش‌رو در صورت عدم لغو تحریم‌ها کمک می‌کند.
حسن مرادی در گفتگو با «توسعه ایرانی» تاکید کرده است: دولت سیزدهم باید مسیر فرار از وضعیت کنونی چه با لغو تحریم و چه بدون لغو تحریم را مشخص کند و فرصتی برای آزمون و خطا پیش رو نداریم.
از سال 1397 و همزمان با اعمال تحریمهای شدید آمریکا علیه ایران، صادرات نفت از ایران با سختی‌های فراوانی همراه شد و حتی برخی همسایگان و کشورهای دوست نیز به دلیل دامن‌گیر شدن از تبعات تحریمهای آمریکا برای تأمین نفت مورد نیاز خود به سوی سایر بازارها روانه شدند. در این سال‌ها و به دلیل کاهش درآمدهای ناشی از صادرات نفت، اقتصاد ایران با مشکلاتی مواجه شده و معیشت مردم نیز تحت‌تأثیر این اتفاق قرار گرفت؛ هرچند در این دوره مسئولان وزارت نفت سعی کردند با استفاده از روش‌هایی تحریمهای نفتی را دور بزنند اما کاهش شدید درآمدهای اتفاقی انکارناپذیر است.
دولت سیزدهم در شرایطی فعالیت خود را آغاز کرده است که مسئولان این دولت اعتقاد چندانی به برجام ندارند و جواد اوجی، وزیر نفت نیز بدون اشاره به راهکارهای جزئی‌تر قول داده است صادرات نفت را با بازپس‌گیری بازارهای از دست‌رفته نفت افزایش دهد.
افق صادرات نفتی ایران در شرایط ادامه تحریم‌ها
همان طور که گفته شد ایران در شرایط تحریم هم توانسته است به صادرات نفت خود با استفاده از روش‌های مختلف اقدام کند اما این سوال پیش می‌آید که با توجه به شرایط فعلی و گمانه‌زنی‌ها در مورد ادامه تحریم، آیا می‌توان به افزایش صادرات نفت ایران امیدوار بود یا خیر؟
یک کارشناس حوزه انرژی در این باره به «توسعه ایرانی» گفت: در مورد صادرات نفت ایران روزنه‌های امیدی وجود دارد به طوری که برای مثال با توجه به شرایط لبنان و نیاز این کشور به محصولات و مشتقات نفتی ایران، می‌توان از این فرصت بهره برد.
وی با اشاره به اینکه ایران باید همزمان با اقدام برای رفع تحریم و لغو آن نسبت به یافتن بازارهای جدید اقدام کند، گفت: در شرایط فعلی، افغانستان نیز می‌تواند فرصت دیگری برای ایران محسوب شود زیرا این کشور به فرآورده‌های نفتی ما به شدت نیاز دارد.
اشاره مرادی به درخواست افغانستان برای دریافت سوخت از ایران است. طبق اعلام صورت گرفته از سوی حمید حسینی، عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، ایران به پیام افغانستان برای آغاز صادرات فرآورده‌های نفتی پاسخ مثبت داده است. این فعال بازار انرژی پیش‌بینی کرده است که از این طریق ایران می‌تواند تجارت با افغانستان را دو برابر کند. این در شرایطی است که دولت اشرف غنی به دلیل تحریمهای آمریکا به دنبال کاهش همکاری با ایران بود.
اگر مذاکرات به نتیجه نرسد
حسن مرادی گفت: آنچه مدنظر ماست عادی شدن شرایط و لغو تحریم‌هاست که نیازمند مذاکره و فعالیت دیپلماتیک و سیاسی است اما در عین حال در همین شرایط باید از فرصت‌های پیش‌آمده استفاده کنیم چرا که این فرصت‌ها می‌تواند به عنوان عامل سرعت‌دهنده صادرات نفت و مشتقات عمل کنند. وی ادامه داد: در عین حال ذکر این نکته ضروری است که اگر مذاکرات به نتیجه نرسد و تحریم‌ها ادامه یابد دورنمای خوبی برای صادرات نفت و مشتقات آن پیش‌رو نیست.
وی با اشاره به اینکه عدم دستیابی به توافق باید یکی از گزینه‌های مدنظر سیاستگذاری باشد، گفت: چاره‌ای جز سازش با این شرایط نداریم، همان‌گونه که تا به حال این شرایط را اداره کرده‌ایم اما اگر گشایشی در مذاکرات ایجاد شود اوضاع می‌تواند بهتر از این شود.
امکان بازپس‌گیری جایگاه نفتی ایران در جهان
مرادی در پاسخ به این پرسش که اگر در مذاکرات گشایش ایجاد و تحریم‌ها برطرف شود،آیا ایران می‌تواند جایگاه قبلی خود را به عنوان یکی از مهمترین صادرکنندگان نفت جهان باز پس گیرد یا خیر؛ توضیح داد: دلیلی وجود ندارد که ایران نتواند دوباره به این جایگاه برسد زیرا تجربه به ما نشان داده که پس از جنگ توانستیم به سرعت به جایگاه قبلی خود بازگردیم و پس از اتمام دور نخست تحریم‌ها نیز در مقطع زمانی توانستیم گذشته را جبران کنیم و تا حدی زیادی به سمت وضعیت اول خود بازگشتیم بنابراین صنایع و پالایشگاه‌های ایران نشان داده‌اند که توان بازگشت به این موقعیت‌ها را در بخش‌های بالادستی دارند. وی تاکید کرد البته مساله دور زدن تحریم با بازگرداندن بازارها تفاوتی جدی دارد .
در شرایط فعلی، افغانستان می‌تواند فرصت دیگری برای ایران محسوب شود زیرا این کشور به فرآورده‌های نفتی ما به شدت نیاز دارد
اشاره وی به سخنان اخیر وزیر جدید نفت، جواد اوجی است. اوجی درباره مساله تحریم و بازپس‌گیری بازارهای نفت گفته است: باید دید آیا وزیر نفت برای مقابله با تحریم‌ها رویکرد فعال در پیش می‌گیرد و یا منتظر اقدامات سیاسی و محافل بین‌المللی است. روی رفع تحریم‌ها حساب باز می‌کند یا روی توان جوانان برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها؟
اوجی تاکید کرد: باید با استفاده از نیروهای متخصص و توانمند رویکرد فعال برای دور زدن و بی‌اثر کردن تحریم‌ها را در پیش بگیریم و با استفاده از روش‌های موجود، تجربیات گذشته و سایر روش‌ها اقدامات مهمی را برای فروش نفت در پیش خواهیم گرفت. از ظرفیت بخش خصوصی و تمام دستگاه‌های اجرایی در فروش نفت استفاده خواهم کرد. اوجی یکی از راهکارهای مقابله با تحریم‌ها را روش تهاتر نفت با کالا یا سرمایه‌گذاری در کشور دانست و گفت: در شرکت ملی گاز صنعت گاز تحریم شد اما در همان سال‌ها توانستیم با فروش گاز، واردات و فرآورده‌های گازی و خرید تجهیزات با تهاتر کالا با گاز وارداتی تحریم ها را دور بزنیم. مرادی با اشاره به این سخنان وزیر نفت، تاکید کرد لازم است دولت جدید سیاست خود را در این زمینه توضیح دهد تا بتوان درباره امکان‌پذیری و تاثیر آن بر شرایط فعلی بحث کرد.
استفاده از «مسیر فرار» در زمان بروز چالش‌های جهانی
استاد دانشگاه تهران درباره فاصله گرفتن ایران از اقتصاد تک‌محصولی و فاصله گرفتن از اتکا بر صادرات نفت‌محور گفت: شرایط عوض شده و خارجی‌ها اصطلاحی با نام «مسیر فرار» دارند و ما همواره می‌توانیم مسیرهای فرار را در چالش‌های مختلف جهانی پیدا کنیم. اگر تحریم‌ها برداشته شود به صورت خودبه‌خود اقتصاد ایران با شرایط بهتر روبرو می‌شود. در این وضعیت بی‌تردید به واسطه افزایش توان اقتصادی کشور، اقتصاد غیرنفتی نیز بهره بالایی خواهد برد. وی ادامه داد: ما از گذشته درس گرفته‌ایم که به دنبال فروش تک محصول نباشیم و می‌دانیم فروش مواد خام و اتکا به صادرات تک‌محصولی برای اقتصاد ما سم محسوب می‌شود. اگر تحریم‌ها برداشته شود قطعا شاهد ایجاد روزنه‌هایی خواهیم بود که سبب می‌شود بتوانیم وضعیت بهتری را در اقتصاد دنبال کنیم.
دیدگاه تان را بنویسید