شیفت صادرات از واکسن به دلار

زهرا علی اکبری

 عوارض ناشی از کندی واکسیناسیون در ایران حالا خود را در عرصه اقتصاد نیز نشان داده است. افزایش قیمت دلار در صرافی‌‌های بانکی و بازار آزاد از سوی بسیاری از صرافان مرتبط با افزایش درخواست سفر به کشورهای همسایه برای تزریق واکسن کرونا اعلام شده است. قیمت دلار در صرافی‌های بانکی افزایشی ادامه‌دار را در روزهای اخیر تجربه کرده است و تداوم این روند در روز گذشته سبب شد دلار بار دیگر کانال حساس 24 هزار تومان را پشت سر گذاشته و در صرافی‎های بانکی وارد کانال 25 هزار تومان شود .   به این ترتیب نرخ دلار در بازارآزاد افزایشی قابل توجه را تجربه کرده  و به آستانه 26 هزار تومان رسیده است . خبرهای رسیده از بازار ارز نشان می‎دهد بخشی از این رشد قیمت در افزایش تقاضا برای سفر ریشه دارد. سفری که اغلب ایرانیان به منظور تزریق واکسن کرونا در دستور کار خود قرار داده‌اند .   وقتی برخی کارشناسان از رسیدن دلار به نرخ کمتر از 20 هزار تومان سخن می‌گفتند، بودند کسانی که با استناد به تقاضا و شرایط کنونی این اتفاق را غیرممکن دانستند. حسین سلاح‌ورزی،عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی معتقد است که به زودی با توجه به برگزاری جشن پایان کرونا در کشورهای اطراف ایران نظیر ترکیه و امارات و دیگر کشورها، تقاضایی 5 میلیارد دلاری به منظور تامین ارز مورد نیاز سفر از سوی مسافران این کشورها وارد بازار خواهد شد که این امر سبب می‎شود قیمت ارز بار دیگر با فشاری جدید از این ناحیه روبرو شود.  تحرکات اخیر اما نشان می‎دهد که این تقاضا کم کم در حال ورود به بازار ارز است.

در حالی که مقامات وزارت بهداشت شعار تبدیل شدن ایران به پایگاه صادرات واکسن کرونا را می‎دهند ایران به پایگاه صدور توریست واکسن تبدیل شده است

وقتی واکسن نیست

در حالی که کشورهای همسایه به تدریج وارد فاز تزریق واکسن برای توریست‌ها می‌شوند ایران همچنان با روند بسیار کند واکسیناسیون روبروست . بسیاری از کسانی که در سنین بالا ، دوز اول واکسن خود را دریافت کرده‌اند حالا با نبود واکسن برای تزریق در دز دوم مواجه هستند . انتشار تصاویری از بی‌احترامی و برخورد نامناسب با متقاضیان مسن واکسن در ایران البته واکنش‌های بسیاری را در فضای مجازی برانگیخت و حتی به عذرخواهی مقامات ناجا منجر شد اما در عمل همچنان نبود واکسن به عارضه‌ای بسیار مهم برای ایران تبدیل شده است که عوارض خود را در حوزه اقتصاد نیز نشان می‌دهد .

 سفر به ارمنستان از طریق هوا و زمین در جریان است و گزارش‌ها نشان می‎دهد سفرهای اتوبوسی و حتی کرایه تاکسی تا مرز برای سفر به ارمنستان رونق بالایی دارد .  حالا رونق سفر به ارمنستان سبب شده است شمار پروازهای ایران به این کشور نیز در معرض افزایش باشد. ارمنستان که هجده ماهی است با رکود شدید اقتصادی روبروست امید دارد در شرایط کنونی با افزایش شمار گردشگران مواجه گردد.

سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری نیز وعده داده است از هفته آینده، شرکت ارمنیا ایرویز ۵ پرواز را به ۷ پرواز در هفته افزایش دهد که در مجموع ۱۱ پرواز در هفته از ارمنستان به تهران انجام خواهد شد. محمد ذیبخش درباره میزان پروازهای بین ایران و ارمنستان به ایلنا گفته است: هیچ یک از شرکت‌های هواپیمایی داخلی در این مسیر فعال نیستند و پروازهای بین این دو کشور با شرکت‌های هواپیمایی ارمنی انجام می‌شود. وی با اشاره به جزییات پروازهای این مسیر گفت: در هفته شرکت ایرکمپانی 2 پرواز بین ایروان-  تهران، شرکت هواپیمایی ارمنیا ایرویز 5  پرواز بین ایروان- تهران و شرکت ارمنیا ایرویز 2 پرواز بین ایروان - تبریز انجام می‌دهد.

سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری ادامه داد: در مجموع 9 پرواز بین ارمنستان و ایران  برقرار می‌شود.

ذیبخش درباره افزایش تعداد پروازهای بین دو کشور تاکید کرد: قرار است از هفته آینده، شرکت ارمنیا ایرویز 5 پرواز را به 7 پرواز در هفته افزایش دهد که در مجموع 11 پرواز در هفته از ارمنستان به تهران انجام خواهد شد.نکته مهم اینجاست که اغلب ایرانیان برای تزریق دز دوم باید سفری مجدد به این کشور داشته باشند و به فته فعالان در این حوزه بلیت سفر به این کشور برای تزریق دز دوم، بلافاصله پس از تزریق اولین دز ، رزرو می‎شود.   سفرهای هوایی به این کشور هزینه‌ای نزدیک به شش تا شش و نیم میلیون تومان دارد.

رونق سفر به ارمنستان اما بدان دلیل اتفاق افتاده است که ترکیه هنوز تزریق واکسن به توریست‌ها را آغاز نکرده و از سوی دیگر در ابوظبی نیز هنوز به ایرانیان واکسن تزریق نمی‌شود.

خبرهای رسیده از بازار ارز نشان می‎دهد بخشی از رشد قیمت ریشه در افزایش تقاضا برای سفر دارد. سفری که اغلب ایرانیان به منظور تزریق واکسن کرونا در دستور کار خود قرار داده‌اند

 روسیه نیز البته به توریست‌ها واکسن می‌زند اما گرانی سفر به این کشور برای ایرانیان سبب شده است تزریق واکسن در این کشور برای ایرانی‌ها چندان صرفه و صلاح اقتصادی نداشته باشد از سوی دیگر روسیه تنها واکسن «اسپوتنیک‌وی» را به شهروندان تزریق می‌کند این در حالی است که واکسن‌های مدرنا و فایزر طرفداران بیشتری دارند.  

واکنش‌های عجیب به تزریق واکسن در خارج از ایران

در حالی که انتظار می‎رود وزارت بهداشت با اتخاذ موضعی منطقی، برنامه واکسیناسیون سراسری در کشور را اعلام کند، مقامات این وزارتخانه واکنش‌های عجیب و غریبی به این ماجرا نشان داده‌اند . کمبود واکسن و کندی تزریق در ایران در حالی اتفاق افتاده است که ایران وارد پیک پنجم شیوع کرونا شده و خطری جدی پیش روی سلامت و اقتصاد ایران است.  کیانوش جهانپورکه پیش‌تر منتقدان واکسن داخلی را پفیوز خطاب کرده بود، حالا در خصوص این موضوع که تعدادی از مردم برای تزریق واکسن کرونا به ارمنستان سفر می‌کنند، گفت: در برخی از کشور‌های همسایه ما از جمله ارمنستان از واکسیناسیون علیه کرونا استقبال نشده است.

سخنگوی سازمان غذا و دارو در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است واکسن‌هایی که در این کشور به توریست‌ها زده می‌شود، تاریخ مصرف گذشته باشد؟، توضیح داد: خیر، واکسن‌ها تاریخ مصرف گذشته نیستند و برای اینکه چنین اتفاقی نیفتد آن‌ها را به توریست‌های خارجی با پاسپورت تزریق می‌کنند. این مقام مسئول ضمن اشاره به اینکه در برخی دیگر از کشور‌های همسایه ما هم وضع به همین‌گونه است و در حال حاضر کشوری داریم که سرعت واکسیناسیون در آن یک دهم ایران است، افزود: در این کشور‌ها از واکسیناسیون استقبال عمومی صورت نگرفته است و تاریخ انقضاء واکسن‌ در حال اتمام است و ممکن است در برخی از شهر‌های عراق هم شاهد این وضعیت باشیم. به نظر می‎رسد در حالی که مقامات وزارت بهداشت شعار تبدیل شدن ایران به پایگاه صادرات واکسن کرونا را می‎دهند ایران به پایگاه صدور توریست واکسن تبدیل شده است . طبق گزارش‌های رسمی تا تاریخ ۴ خرداد، ۱۴ تقاضای فعال جهت ساخت واکسن کووید-۱۹ به سازمان غذا و داروی کشور ارائه شده است که از بین آن‌ها، ۵ واکسن موفق به اخذ کد اخلاق جهت مرحله بالینی شدند.  ادامه کندی روند واکسیناسیون در ایران اما علاوه بر فشار بالای اقتصادی، زمینه را برای تشدید خطرات سلامتی فراهم نماید.