نفع شخصی یا برنامه‌ای کلان برای دور زدن تحریم‌ها؟
کارکرد ابهام‌آلود رمزارزها در کشور
ایمان ربیعی
صنعت برق ایران در یکی از شکننده‌ترین دوره‌های حیات تاریخی خود است. اتفاقا این سستی به اتفاقات جدیدی که در عرصه پول و صنعت دیجیتال در جهان رخ داده بازمی‌گردد.
ظهور ارزهای مجازی حالا تاثیر خود را بر اقتصاد جهان و البته ایران نشان می‌دهند.
استخراج پول از طریق دستگاه‌های کامپیوتری به واسطه مصرف برق حالا به تجارت سودآوری برای سرمایه‌گذاران تجمیعی و فردی تبدیل شده است. پس از ظهور کرونا، ارزهای دیجیتال که پیش‌تر بازار چندان بزرگی را دربرنمی‌گرفتند، وارد فاز استقبال عجیب کاربرانی شدند که شغل واقعی خود را از دست داده بودند.
از دست رفتن اشتغال واقعی البته در جهان به امری مهم تبدیل شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد تنها در ایران نزدیک به دو میلیون شغل از دست رفت و در نتیجه شمار بیکاران رشدی قابل توجه را تجربه کرد. همین اتفاق زمینه را برای گسترش بازار ارزهای دیجیتال فراهم کرد. این چنین بود که در شرایط سقوط بازارهای سنتی نظیر طلا و نفت و بازارهای مالی، بازار ارزهای دیجیتال بسیار بزرگ‌تر از قبل شد.
در ایران نیز همپای سایر کشورها، رشد بازار ارزهای مجازی رخ داد و حالا از پس مشخص شدن شرایط نه چندان پایدار، بسیاری از سرمایه‌گذاران زیان‌های هنگفتی را متحمل شده‌اند.
چه تعداد ایرانی در حوزه رمز ارز فعال هستند؟
اتاق بازرگانی ایران در گزارشی اعلام کرده است آمار دقیقی از فعالیت ایرانیان در حوزه رمزارز وجود ندارد؛ اما به نظر می‌رسد حدود هفت میلیون ایرانی در این حوزه وارد شده‌اند.
با وجود آنکه دولت در ماه‌های گذشته تلاش کرده لااقل در حوزه استخراج رمزارزها مجوزهایی صادر و این کار را به دو حوزه قانونی و غیرقانونی تقسیم‌بندی کند، اما همچنان آمار دقیقی از تعداد ماینرهای فعال در ایران وجود ندارد و حتی با افزایش قطعی برق در فصل گرم امسال، انگشت اتهام به سمت آنها رفت.
اتاق بازرگانی ایران در گزارشی اعلام کرده است آمار دقیقی از فعالیت ایرانیان در حوزه رمزارز وجود ندارد؛ اما به نظر می‌رسد حدود هفت میلیون ایرانی در این حوزه وارد شده‌اند
البته پیش‌تر وقتی مقامات وزارت نیرو می‌خواستند دلایل خاموشی‌های مکرر در شهرهای بزرگ و کوچک را شرح بدهند به موضوع افزایش استخراج ارزهای دیجیتال نیز اشاره کردند و همین امر نشان می‌دهد صنعت برق ایران وارد بازی ناپایداری شده است که در بلندمدت دود آن به چشم صنایع کشور می‌رود و همین امر سبب می‌شود مانعی بزرگ برابر توسعه صنعتی در ایران شکل بگیرد. فرزین فردیس، عضو اتاق بازرگانی تهران در این رابطه به ایسنا گفته: من فکر می‌کنم در شرایط تازه و بعد از تجربه ریزش‌های اخیر در بازار رمزارزها، هیجانات پیوستن به این بازار در مردم فروکش خواهد کرد و افراد با آگاهی بیشتر وارد این بازار می‌شوند.
با این حال وزیر نیرو چندان اطمینانی به این موضوع ندارد چرا که یکی از دلایل ناپایداری شبکه برق را افزایش استخراج ارزهای دیجیتال می‌داند.
رضا اردکانیان در توضیح شرایط صنعت برق ایران گفته است: علاقه دارم جزئیات وضعیت صنعت برق را از طریق رسانه‌ها به مردم اعلام کنم. ما امسال با وجود آنکه پیش‌بینی‌هایی داشتیم با چند وضعیت روبرو شدیم. یکی گرمای زودرس بود به گونه‌ای که فروردین ماه پنج درجه افزایش دما داشت که این به معنای استفاده زودتر از وسایل سرمایشی است که بار قابل ملاحظه‌ای را نیاز دارد. وی با بیان اینکه شرکتی داریم به نام شرکت مدیریت شبکه برق ایران که مسئولیت پایداری شبکه را برعهده دارند، اظهار کرد: این شبکه در صورت امکان فروپاشی عمومی شبکه برق، برای خاموشی موضعی درنگ نمی‌کند. عموما شبکه‌های برق در دنیا هر 10 سال یکبار شرایط فروپاشی شبکه برق را تجربه می‌کنند اما شبکه برق ما امسال هفدهمین سال دورماندن از فروپاشی عمومی را سپری می‌کند. اگر خاموشی خارج از برنامه اتفاق افتاد به دلیل دستور کارهای شرکت مدیریت شبکه برق است. الان هم برنامه خاموشی احتمالی داده می‌شود که به معنای خاموشی قطعی نیست زیرا اگر محاسبات ما برای همکاری صنعت و معدن جواب نداد، ناچار می‌شویم خاموشی موضعی داشته باشیم.
آیا پای تحریم در میان است؟
فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی گفته است: اگر می‌خواهیم در اقتصاد بین‌الملل جایگاه مناسبی پیدا کنیم باید به سمت اقتصاد هوشمند حرکت کنیم. قانون پایانه‌های فروشگاهی باید تا پایان سال اجرا شود و اقتصاد هوشمند نباید با تغییر وزیر فراموش شود. وی البته با این مقدمه نقبی به ماجرای ارز دیجیتال زده است. او می‌گوید: با تکیه بر فناوری‌ها می‌توان تحریم‌ها را دور زد. رمزارزها قابلیت دور زدن تحریم‌ها را دارند؛ اما باید با استخراج‌های غیرمجاز و غیرقانونی مقابله کرد و به این سمت برویم که سریع‌تر خودمان را با اجزای اقتصاد هوشمند منطبق کنیم. بازار سرمایه کشورمان از لحاظ به‌کارگیری فناوری‌ها بالاترین رتبه در دنیا را دارد. همین اظهارنظر در کنار سایر اظهارنظرها این معادله را پیچیده‌تر کرده است. برخی معتقدند به واسطه دور زدن تحریم هاست که استخراج رمز ارز با قدرت تمام ادامه دارد اما برخی نیز با استناد به حجم اندک استخراج رمز ارز در قیاس با نیاز ارزی ایران می‌گویند این ابعاد طبیعتا برای دور زدن تحریم‌ها نمی‌تواند مورد توجه باشد.
از سوی دیگر برخی معتقدند با توجه به اینکه بانک مرکزی استفاده از رمز ارزهای حاصل از استخراج را برای تجارت خارجی مجاز کرده است، ممکن است دور زدن تحریم‌ها در ابعاد کوچک صورت گیرد. تازه‌ترین آمار نشان می‌دهد در مجموع ۲۳۳۳ فقره جواز تاسیس و ۱۵ فقره پروانه بهره‌برداری برای رمزارزها به صورت رسمی صادر شده است. برآورد می‌شود که حدود ۴ تا ۶ درصد از استخراج جهانی رمزارز به‌صورت غیر‌رسمی در ایران انجام می‌شود. این استخراج غیر‌رسمی و زیرزمینی است. به این ترتیب برخی کارشناسان بر این عقیده‌اند که رمزارزهای مذکور برای نفع شخصی و نه برنامه‌ای کلان و ملی مانند دور زدن تحریم مورد استفاده قرار می‌گیرند. هرچه هست ایران هنوز با بحران‌های بزرگی در این حوزه روبروست. یکی از مهمترین بحران‌ها خلا قانونی در برخورد با مساله رمز ارز است. در حالی که در بسیاری از کشورها رمزارزها یا به عنوان پول و یا به عنوان کالا پذیرش شده است، در ایران ماهیت رمز ارز مشخص نیست از این رو استخراج‌کنندگان نیز در صورت فعالیت غیرمجاز، تنها با جریمه‌هایی مادی و ... روبرو می‌شوند.
به نظر می‌رسد لازم است پیش از کهنه شدن ماهیت رمزارزها تدوین قانون در این حوزه صورت گیرد.
دیدگاه تان را بنویسید