فردا ثبت‌نام مسکن ملی در ٢۴٠ شهر کلید می‌خورد
موج جدید تورم با دولتی‌سازی مسکن
ایمان ربیعی
دور جدید ثبت نام مسکن ملی از فردا آغاز می‌شود تا پروژه جدیدی در حوزه مسکن کلید بخورد.
ایران سال‌های طولانی است که درگیر اجرای پروژه‌ای به نام «مسکن مهر» است.
دولت محمود احمدی‌نژاد با هدف کاستن از شمار مستاجران و با شعار خانه‌دار کردن همه مردم ایران، پروژه مسکن مهر را کلید زد. در قالب این طرح دو میلیون و ۳۶۸ هزار و ۸۶۸ واحد مسکن مهر تعریف شد.
این طرح که در سال 1386 کلید خورد، هر چند بزرگترین طرح دولتی خانه‌سازی در ایران تلقی می‌شد و ورود دولت به این بخش را رقم زد که پیش‌تر تنها در اختیار بخش خصوصی بود اما در عمل نتوانست به خانه‌دار شدن تمامی مردم ایران منجر شود .
در اردیبهشت ماه سال گذشته بود که کیانپور، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: طبق گزارش‌های ارائه شده، حدود 37 درصد از خانوارها اجاره‌نشین هستند که این میزان حجم گسترده‌ای از خانوارها را شامل می‌شود، از طرف دیگر طبق این آمارها حدود 50 درصد از خانوارها در کلانشهر تهران در خانه‌های اجاره‌ای زندگی می‌کنند.
هر چند تبعات ورود دولت به بخش مسکن برای اقتصاد ایران تکان‌دهنده بود، اما کمتر به حواشی این مساله پرداخته شده است. اهداف اولیه احداث مسکن مهر یعنی خانه‌دار شدن تمامی مردم ایران و خروج از معضل اجاره‌نشینی در حالی به هدفی دست نیافتنی بدل شد که بررسی‌ها نشان می‌دهد اجرای طرح مسکن مهر در 14 سال اخیر در افزایش نرخ تورم به واسطه تزریق پول پرقدرت به اقتصاد نقش داشته است. از سوی دیگر هزینه ساخت مسکن نیز در ایران در همین دوره زمانی تحت‌تاثیر افزایش نرخ تورم با رشدی فزاینده مواجه شد.
روایت شکلگیری یک موج تورمی
علی طیبنیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی در اولین روزهای تکیه زدن بر مسند وزارت امور اقتصادی و دارایی، توضیحات مفصلی در خصوص مسکن مهر ارائه کرد و گفت: مسلما ساخت مسکن ارزان برای تمام مردم خوشایند است، اما برای مسکن ارزان، دولت وابسته به افزایش نقدینگی شد؛ جالب است که بگویم با این کار پایه پولی و نقدینگی کشور به مسکن مهر وابسته شده است.
طیبنیا با اشاره به افزایش نقدینگی از 67 هزار میلیارد تومان به 450 هزار میلیاردتومان، اظهار داشت: رشد نقدینگی اثر خود را روی تورم گذاشت به همین دلیل باید جلو رشد منابع پایه پولی و اثرگذاری بودجه دولت در این بخش و همچنین نقدینگی را از بین برد.
سال 1396 بود که مدیرکل وقت اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی گفت: طرح مسکن مهر باعث افزایش تورم در کشور شد، همین تورم باعث شد که قرارداد ساخت مسکن مهر در هر متر مربع از ۳ به ۷ میلیون ریال افزایش پیدا کند.
«علی چگنی» در توضیحاتی مبسوط اعلام کرد: «تامین منابع مالی برای اجرای طرح مسکن مهر در کشورمان تورم ایجاد کرد البته من نمی‌گویم تمام تورم ایجاد شده به طرح مسکن مهر برمی‌گردد، اما باید قبول کنیم که این طرح باعث افزایش تورم در کشورمان شد. در طرح ابتدایی مسکن مهر قرار بر این بود که ۵۰ تا ۱۰۰ هزار واحد مسکونی با ارائه تسهیلات از جمله واگذاری زمین و تامین مالی و زیرساخت‌های مورد نیاز طراحی و تولید شود، اما بعدها حجم این طرح تغییر کرد و در حجم بسیار بزرگتری به اجرا درآمد.» وی یادآورشد: «به طور قطع وقتی حجم طرح بزرگ‌تر می‌شود و مقیاس آن افزایش می‌یابد میزان ساخت‌و‌ساز هم گسترده‌تر می‌شود، این درحالی است که دولت باید زمینه‌های دسترسی به مسکن را برای مردم فراهم کند نه اینکه تمام مجموعه مسکن را برای مردم بسازد. اصولا نباید در اجرای طرح‌های اینچنینی چیزی را که در جیب راست مردم می‌گذاریم از جیب چپ مردم برداریم.»
تعویض لباس مسکن دولتی
مسکن مهر در تمام این سال‌ها با بحرانی جدی‌تر نیز روبرو بود. احداث مسکن در مناطق اطراف شهرها، به نوعی حاشیه‌نشینی رسمی و جدید را در فقدان خدمات شهری رقم زد. به عبارت دیگر در شهر بزرگی چون تهران، تنفسگاههای اطراف شهر طعمه ساخت‌و‌ساز شدند. از سوی دیگر نبود خدمات شهری نظیر بیمارستان، مدرسه، فضای تفریحی و حتی خیابان‌کشی دقیق، زندگی در این مناطق را با دشواری مواجه می‌کرد.
حالا اما از پس عدم تکمیل امکانات شهری در مناطق مذکور طرح جدیدی با عنوان مسکن ملی در دومین دوره ریاست جمهوری حسن روحانی به مرحله اجرا درآمد.
با اینکه طرح مسکن مهر ناموفق بود و تورم‌زا بود؛ طرح جدیدی با عنوان مسکن ملی در دومین دوره ریاست جمهوری حسن روحانی به مرحله اجرا درآمد که بسیاری معتقدند این طرح تنها با تغییر اسم و لباس، آغاز شد و ماهیت آن تفاوت چندانی با مسکن مهر ندارد
بسیاری معتقدند این طرح تنها با تغییر اسم و لباس، آغاز شد و ماهیت آن البته تفاوت چندانی با مسکن مهر ندارد.
در ابتدا بیش از یک میلیون و 500 هزار نفر متقاضی دریافت امتیاز مسکن ملی بودند اما در عمل 530 هزار نفر واجد شرایط تشخیص داده شدند. حالا اما قرار است دور جدید ثبت‌نام برای مسکن مهر در 230 شهر ایران از نوزدهمین روز خرداد ماه آغاز شود .
در شرایطی مسکن ملی به پیشرفت ۲۵ درصد رسیده و وزیر راه و شهرسازی از اجرایی شدن ۵۳۰ هزار واحد خبر می‌دهد که نگرانی‌هایی بابت افزایش قیمت نهاده‌های ساختمانی و عدم تکمیل آورده از طرف برخی متقاضیان وجود دارد.
با توجه به تورم معمول اقتصاد ایران، طولانی شدن روند ساخت‌و‌ساز می‌تواند به افزایش قیمت تمام شده منجر شود. طبق آمارهای ارائه شده از سال گذشته تا کنون قیمتها حدود ۸۰ درصد افزایش یافته و طبق برآورد سازمان برنامه و بودجه قیمت مسکن ملی از متری ۲.۷ میلیون تومان به متری ۴.۹ میلیون تومان رسیده است. به احتمال زیاد این قیمت نیز تا زمان تکمیل واحدها افزایش می‌یابد.
معاون وزیر راه و شهرسازی حالا بدون اشاره به قیمت تمام‌شده مسکن ملی گفته است: در مجموع ۲۴۰ شهر هستند در آن‌ها ثبت‌نام جدید برای مسکن‌مهر شروع می‌شود.
وی همچنین اعلام کرده: با مصوبه دولت تسهیلات اختصاص یافته به مسکن ملی از ۱۰۰ به ۱۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است و تولید مستمر مسکن در دستور کار است.
به نظر می رسد با آغاز دور جدید ثبت نام باید منتظر تزریق دوباره پول پرقدرت به اقتصاد و در نتیجه افزایش نرخ تورم ماند. بسیاری از کارشناسان معتقدند شیوه اجرای این طرح پیامدی جز تورم ندارد. به این ترتیب مسکن بار دیگر می‌تواند غول تورم را از شیشه بیرون بیاورد.
دیدگاه تان را بنویسید