آغاز واردات زودهنگام برق

مریم شکرانی

واردات برق کلید خورد. مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق از آغاز واردات ۱۴۰ مگاوات برق از ترکمنستان خبر داد و گفت که این میزان، برق 60 هزار خانه را تامین می‌کند. این اتفاق در شرایطی رخ می دهد که حسن روحانی، رییس جمهوری دستور قطع برق مزارع استخراج رمزارزها را تا پایان شهریور صادر کرده و برق صنایع و کارخانجات جیره‌بندی شده است. با وجود این ایران نه تنها امسال زودتر از موعد فرا رسیدن اوج مصرف برق تابستانه ناچار به واردات برق شده است که حجم واردات برق نیز سال به سال رو به افزایش است.

بنا به گفته سخنگوی صنعت برق با اتصال خط انتقال برق ترکمنستان به سرخس، امکان واردات به میزان 140 مگاوات از این کشور به ایران فراهم شد که قرار است این میزان برق وارداتی،بخشی از انرژی مورد نیاز خراسانی ها را تامین کند.

وزارت نیرو همچون روزهای گذشته استخراج رمزارزها را عامل قطع برق معرفی کرده است. سخنگوی صنعت برق در این زمینه از شناسایی 226 مرکز غیرمجاز تولید رمزارز در طول یک هفته اخیر خبر داده و گفته است که برق مصرفی این تعداد مرکز شناسایی شده معادل برق مورد نیاز 60 هزار واحد مسکونی یا معادل میزان برق وارداتی است!

سیر صعودی واردات برق

حالا واردات برق در شرایطی رقم خورده است که حجم واردات سال به سال سیر صعودی دارد. آمارهای وزارت نیرو نشان می‌دهد که واردات برق کشور در سال ۹۹ نسبت به سال پیش از آن بیش از دو برابر شده است.گزارش وزارت نیرو که در وبسایت رسمی آن منتشر شده، نشان می‌دهد ایران پارسال بیش از ۲.۷ تراوات ساعت برق وارد کرده که نسبت به سال ۹۸ بیش از ۱۰۳ درصد رشد داشته است.

مهم‌ترین علت اوج‌گیری واردات برق ایران، افت ۲۹ درصدی تولید برق آبی و محقق نشدن اهداف رشد تولید برق بوده است.

پارسال به ‌خاطر افت ۳۵ درصدی بارندگی، تولید برق آبی کشور نیز ۲۹ درصد افت کرد. همچنین وزارت نیرو در فروردین ۹۹ رشد ۴۸۰۰ مگاواتی تولید برق را هدف‌گذاری کرده بود، اما زیر ۴۰ درصد از این هدف محقق شد.

مصرف برق کشور معمولا در تابستان به اوج می‌رسد و برخی شهرها با خاموشی مواجه می‌شود، اما سال گذشته در زمستان هم به خاطر کمبود گاز برای مصارف نیروگاهی، کشور با کمبود برق مواجه شد. ایران برای جلوگیری از خاموشی و کسری برق، نیازمند افزودن سالانه حدود ۵۰۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق خود است و برق هسته‌ای سهمی ۱.۲ درصدی در تولید برق کشور داشته است.

روند تغییرات واردات برق طی سال‌های ۹۶ تا ۹۸ نیز بیانگر فراز و فرود فراوان است و میزان واردات برق به کشور هر سال افزایشی بوده است.

رمزارزها گزینه ناگزیر تحریم

کسری برق و واردات آن در وضعیتی است که وزارت نیرو مهمترین عامل آن را استخراج رمزارزها می داند اما میزان برق مصرفی برای استخراج رمزارزها شفاف نیست و در حالی که تشکل‌های تولید برق برای آن رقم ۷ تا ۸ هزار مگاوات را قائل شده اند وزیر نیرو از مصرف ۲ هزار مگاوات برق برای این مزارع خبر می‌دهد.

البته ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران استخراج رمزارزها را گزینه ناگریر ایران برای دور زدن تحریم‌ها و واردات غذا و دارو دانسته است و فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی هم با بیان اینکه گفته می‌شود که ایران توانسته است با رمزارزها تحریم‌ها را دور بزند، گفت: باید استخراج غیرمجاز آنها مقابله کرد و برای آنکه بتوانیم جایگاه مناسبی در اقتصاد بین الملل پیدا کنیم باید به سمت اقتصاد هوشمند حرکت کنیم.

فرهاد دژپسند افزود: در زمینه اقتصاد هوشمند تعدادی پروژه تعریف شده بودند که باید به اجرا درمی آمدند. طی دو و نیم سال گذشته اقدامات مهمی طراحی شد و هم اجرا شد که بخشی از آنها به دلیل شرایط متناسب با برنامه‌ها پیش نرفت و در این زمینه، انحراف ناشی از مدیریت خیلی کم بود.

دژپسند همچنین گفته است: طی سه تا چهار سال آینده سهم بلاکچین به تولید ناخالص داخلی افزایش می‌یابد. بنابراین، مقابل تحولات سریع فناوری‌های دنیا چون رمزارزها باید مدیریت فعالانه داشت زیرا، فرصت از دست داده می‌شود. هر چه اقتصاد سنتی باشد، درصد هزینه‌ها بیشتر است و فناور‌ی‌‌ها در زمینه اقتصادی، هزینه‌ها را ۷۰ درصد کاهش می‌دهند.رویترز سهم ایران از استخراج رمزارزها را حدود یک میلیارد دلار تخمین زده است و البته به گفته فعالان تجاری این رقم مقابل حجم گسترده تجارت ایران رقمی بسیار ناچیز است و برای تجارت گسترده انواع کالا کارایی ندارد.

سخنگوی صنعت برق از شناسایی 226 مرکز غیرمجاز تولید رمزارز در طول یک هفته اخیر خبر داده و گفته است که برق مصرفی این تعداد مرکز شناسایی شده معادل برق مورد نیاز 60 هزار واحد مسکونی یا معادل میزان برق وارداتی است

سایه قطع برق بر سر صنایع

حالا بسیاری از صنعتگران با نگرانی از افزایش احتمال قطع برق صنایع سخن می‌گویند. اتفاقی که می‌تواند زمینه را برای بحرانی شدن وضعیت تولید و بازار کار ایران فراهم کند و در نهایت اثرات تورمی را به اقتصاد ایران تحمیل کند .

سخنگوی صنعت برق کشور نیز با تایید این نکته گفته است: مجبور هستیم برای جلوگیری از قطع برق بخش خانگی به صورت زمانبندی شده، برق بخشی از صنایع را با اطلاع قبلی قطع کنیم.

مصطفی رجبی مشهدی افزود: برق شهرک‌های صنعتی بر اساس یک تفاهم‌نامه و با اطلاع قبلی قطع می‌شود.به گفته وی صنایعی هم که مواد فاسد شدنی و نیاز مستمر به برق دارند باید به استفاده از ژنراتور اقدام کنند و اگر صنایعی هم مصرف برق خود را کاهش دهند، از سوی توانیر پاداش به آن‌ها داده می‌شود.

 برق حالا به معضلی مهم برای اقتصاد ایران تبدیل شده است، به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری برای افزایش تولید برق یکی از مهمترین اقداماتی است که دولت‌ها باید در دستور کار قرار دهند خصوصا آنکه اقتصاد ایران از پس سال‌های تحریم ، حالا با امکانی تحت عنوان ارز دیجیتالی برای دور زدن تحریم‌ها مواجه شده است. از سوی دیگر بسیاری از افراد در خانه‎هایشان می‌توانند با راه‌اندازی ماینر نسبت به کسب درآمد اقدام کنند و برق مصرفی کشور در اثر همین اتفاق دستخوش افزایش نامتعارف شود .

 عدم شفافیت در اقتصاد ایران و فعالیت غیرمجاز حالا بر پیکر صنعت برق ایران افتاده است و لازم است تدبیری جدی در این زمینه اندیشیده شود در غیر این صورت صنایع ایران به زودی باید به نفع غیرمجازها و همچنین برق خانگی میدان را خالی کنند  این اتفاق معنایی جز بحران اقتصادی وکاهش اشتغال در پی نخواهد داشت.