خطر بلوکه شدن دوباره منابع در سایه نپیوستن به اف‌ای‌تی‌اف
آغاز جمع‌آوری پول‌های ایران در بانک‌های جهان
ایمان ربیعی
ایران در آستانه شرایط تازهای قرار دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد مواضع آمریکا قابلیت تغییر در قبال تحریم‌های ایران را دارد. شاید یکی از مهمترین نشانه‌ها چراغ سبز آمریکا به کره‌جنوبی برای آزادسازی بخشی از منابع ارزی ایران باشد. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی، ایران آماده بازپس‌گیری پول‌های بلوکه شده خود در دیگر کشورها خواهد بود. منابع ایران در کشورهای دیگر در پی تحریم‌های آمریکا علیه ایران و همچنین تحریم فروش نفت ایران در بازارهای جهانی بلوکه شد.
ردگیری اخبار منتشر شده در این حوزه نشان می‌دهد پیگیری منابع بلوکه شده ایران در سایر کشورها یکی از مهمترین سرفصل‌های اخبار اقتصادی سیاسی ایران در یک سال اخیر بوده است. ایران بارها با کشورهای عراق، کره‌جنوبی و حتی ژاپن و عمان بر سر آزادسازی منابع بانکی خود وارد مذاکره شده است. هر چند اخبار رسمی منتشر شده دلالت بر آن دارد که کشورهای مذکور قول همکاری داده‌اند اما به نظر می‌رسد موضوع از تعارفات دیپلماتیک فراتر نرفته است؛ اما اولین گام عملی برای آزادسازی بخشی از منابع بانکی ایران در کره جنوبی برداشته شده است. پیش از این کره جنوبی اعلام کرده بود که آزادسازی منابع بانکی ایران در این کشور، مستلزم موافقت آمریکاست و حالا با موافقت آمریکا، مقرر است در گام اول یک میلیارد دلار از منابع ایران آزاد شود. حجم منابع بانکی بلوکه شده ایران در کره جنوبی بین ۷ تا ۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار اعلام شده است. گزارش‌های منتشره اما نشان می‌دهد رقم ۹ میلیارد دلار رقم درست‌تری درباره میزان منابع بلوکه شده ایران باشد.
آزادسازی پول‌های ایران در کره جنوبی تنها اتفاق رخ داده در روزهای اخیر نیست. ایران با ژاپن نیز بر سر استفاده از منابع بانکی خود به منظور واردات دارو و واکسن به توافق رسیده است. ژاپن که زمانی یکی از مهمترین خریداران نفت ایران تلقی می‌شد در شرایط تحریم، خرید نفت از ایران را متوقف کرد اما یک و نیم میلیارد دلار از منابع ایران در این کشور بلوکه ماند.
و اما عراق
عراق حالا یکی از مهمترین بدهکاران ایرانی تلقی می‌شود. آمارهای ارائه شده از سوی حمید حسینی، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق حکایت از آن دارد که این کشور بابت خرید گاز و برق نزدیک به ۵ میلیارد دلار به ایران بدهی دارد و هر چند تاکنون بارها قول مساعد آزادسازی منابع را به ایران داده اما هنوز چنین اتفاقی رخ نداده است.
عراق در ماه‌های اخیر کانون رایزنی‌های دیپلماتیک ایران بوده است. همتی پیش از این دو بار به منظور آزادسازی منابع بلوکه شده ایران به این کشور سفر کرده است. حالا در تازه‌ترین اتفاق رخ داده، دیداری میان همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران و همچنین مدیرعامل بانک تجارت عراق صورت گرفته است. این دیدار به منظور بررسی راهکارهای لازم برای انتقال و استفاده از منابع بلوکه شده ایران در این کشور صورت گرفت. مدیرعامل بانک تجارت عراق در این دیدار با اشاره به اینکه پرداخت‌های اخیر از محل منابع ایران در عراق انجام شده عنوان کرده است که روند استفاده از منابع یاد شده از این پست سعی خواهد شد و تلاش می‌شود تا کانال‌ها و روش‌های مختلفی که مورد تایید طرف ایرانی است به منظور استفاده از این منابع عملیاتی شوند. صحبت‌های این مقام عراقی نیز نشان از آن دارد که آمریکا برای آزادسازی منابع بانکی ایران در این کشور نیز چراغ سبز را نشان داده است. وزیر خارجه عراق نیز که به تهران سفر کرده با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. فواد حسین، وزیر خارجه عراق در این دیدار با ارائه گزارشی از تحولات سیاسی و امنیتی اخیر در عراق گفت: امنیت و ثبات زیرساخت توسعه اقتصادی و رفاه است و برای کشوری چون عراق که سال‌ها درگیر مبارزه با تروریسم و ناامنی بوده برقراری امنیت اولین اولویت محسوب می‌شود. وی با اشاره به توافقات انجام شده میان مسئولین دو کشور برای تادیه بدهی عراق به ایران که به دلیل تحریم‌های خارجی به تعویق افتاده گفت: با تلاش مستمر حوزه‌های مالی و بانکی و دستگاه‌های اقتصادی ایران و عراق برخی از موانع مهم برداشته شده و به زودی بر اساس مدل مورد توافق دو کشور روند پرداخت بدهی‌ها آغاز می‌شود.
خوش‌بینانه‌ترین آمارها نشان از آن دارد که ایران چیزی حدود ۴۲تا 45 میلیارد دلار منابع بانکی بلوکه شده در سراسر جهان دارد
ایران در کدام کشورها منابع بلوکه شده دارد؟
کره جنوبی، عراق و ژاپن تنها کشورهایی نیستند که منابع بانکی ایران را بلوکه کرده‌اند. بر اساس اعلام‌های رسمی، ایران در چین، هند و حتی عمان، پول‌های بلوکه شده دارد و پیشتر با مقامات عمانی، هندی و چینی نیز برای آزادسازی این منابع رایزنی شده است. البته مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید منابع بانکی ایران در چین بلوکه نیست و ایران می‌تواند از این منابع برای واردات کالا استفاده کند. با این حال برخی معتقدند ایران در چین ۲۰ میلیارد دلار منابع بانکی بلوکه شده و غیرقابل دسترسی دارد. نکته مهم اینجاست که چراغ سبز آمریکا برای آزادسازی منابع بلوکه شده ایران در جهان کافی نیست، چرا که ایران در شرایط فعلی به دلیل قرارگیری در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف نمی‌تواند به شبکه بانکی بین‌المللی دسترسی داشته باشد و در صورت ادامه این روند ایران با بحران بلوکه شدن منابع بانکی خود حتی پس از لغو تحریم‌های آمریکا روبرو خواهد بود. بسیاری از کارشناسان بر این اعتقاد هستند که با توجه به همین نکته پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف پیش از روشن شدن تکلیف تحریم‌ها، ضرورتی انکارناپذیر برای اقتصاد ایران تلقی می‌شود چراکه قرارگیری ایران در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف می‌تواند به انزوای ایران و همچنین تداوم وضعیت نامساعد اقتصادی به واسطه عدم دسترسی ایران به منابع مالی کشور منجر شود.
خوش‌بینانه‌ترین آمارها نشان از آن دارد که ایران چیزی حدود ۴۲تا 45 میلیارد دلار منابع بانکی بلوکه شده در سراسر جهان دارد. سایت اعتماد آنلاین در گزارشی منابع بلوکه شده ایران در چین و هند را به ترتیب برابر با 20 و 7 میلیارد دلار اعلام کرده است
با احتساب بدهی 9 میلیارد دلاری کره جنوبی، پنج میلیارد دلاری عراق، یک و نیم میلیارد دلاری ژاپن و یک تا سه میلیارد دلاری عمان این رقم به نزدیک 45 میلیارد دلار می‌رسد.
دیدگاه تان را بنویسید